نوع نگاه غرب به حقوق بشر

کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل برای بررسی پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی کانادا در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران، تشکیل جلسه داد و با ۷۸ رأی مثبت در برابر ۱۰۴ رأی منفی یا عدم اعلام رأی اعضا، قطعنامه ضدایرانی تازه‌ای را تصویب کرد.

تعداد کشورهایی که به این قطعنامه رأی داده اند نشان می دهد که حتی تصویب چنین قطعنامه سیاسی نتوانسته است حتی نیمی از آراء را متوجه خود سازد.

حقوق بشر

حتی هیچ کدام از کشورهای عضو حاضر نشدند نامشان در کنار کانادا، به عنوان معرف مشترک قطعنامه، مطرح شود.

باید توجه داشت مسائل حقوق بشر ابعاد مختلفی دارد که نه همه مردم در کشورهای غربی بلکه دولت‌ها به عنوان یک ابزار سیاسی به این موضوع نگاه می کنند؛ به عبارت بهتر به عنوان یک اهرم فشار برای باج خواهی سیاسی از آن استفاده می کنند.

بررسی موضوع حقوق بشر توسط غرب و ورود به این موضوع در مورد کشورهای مختلف نشان دهنده این است که درمقطعی که منافع آنها اقتضاء کند به بررسی حقوق بشردر هیچ کشوری حتی به شکل قطعنامه نمی پردازند، اما در شرایطی که منافع آنها مدنظر باشد به این موضوع به عنوان یک ابزار سیاسی نگاه می کنند.

بحث حقوق بشر اگرچه با اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد توجه جدی قرار می گیرد اما در فرهنگها و ادیان مختلف مورد توجه جدی بوده است. در ایران باستان و دین اسلام توجه جدی به حقوق بشر شده است.

اصول بنیادین بشر در آموزه های اسلامی مورد توجه جدی قرار گرفته است و مبحثی تحت عنوان حقوق بشر اسلامی وجود دارد که اصول آن بعضاً در اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیونهای چهارگانه ژنو مورد تأکید مجدد قرار گرفته است.

از منظر نوع نگاه غرب به حقوق بشر باید توجه داشت در بهترین حالت در مورد غرب شاید بتوان گفت حقوق شهروندی برای آنها مهم است. چرا که برای غرب اینکه شهروندی از خاورمیانه مورد یک ظلم قرار بگیرد یا اینکه شهروندی غربی مورد ظلم قرار بگیرد تفاوت وجود دارد.

حتی با معیارهایی که غرب در خصوص نقض حقوق بشر در برخی کشورها از جمله ایران مطرح می کند، برخی متحدان و دوستان غرب مستثنی می شوند. در برخی کشورها که اصول اولیه و بنیادین حقوق بشر نقض می شود نه تنها هیچ قطعنامه ای گذرانده نمی شود بلکه همواره مورد لطف غرب نیز هستند.

وضعیت موجود در عربستان، قطر، و بحرین به خوبی گویای این وضعیت است. بحرین و عربستان سعودی از سال ۲۰۱۱ میلادی و همزمان با آغاز بیداری اسلامی در کشورهای عربی و آفریقایی، شاهد خیزش مردم علیه حکومت های دیکتاتوری خود بودند اما این حرکت مسالمت آمیز با سرکوب گسترده مواجه شد و برخورد حکومت های عربستان با مخالفین همچنان ادامه دارد اما با این وجود تا کنون اقدام خاصی از سوی مدعیان حقو بشر برای محکوم کردن این سرکوب ها و یا دفاع از حقوق افرادی که حق آنها در این دو کشور ضایع شده، انجام نگرفته است.

در قطر نیز به دلیل آنکه در سال ۲۰۲۲ میلادی میزبان جام جهانی فوتبال است از مدتها قبل کار برای ساخت ورزشگاه ها و دیگر زیر ساخت های لازم برای این کار است و در این راه از کارگران خارجی استفاده می کند.

قطر در این راه به هیچ اول حقوق ابتدایی این کارگرها را رعایت نمی کند بطوریکه در ماه های اخیر خبرهای متعددی درباره نقض حقوق افرادی که در قطر مشغول به کار هستند منتشر شده اما با این وجود نهادهای بین المللی و کشورهای غربی تا کنون اقدامی برای متوقف کردن وضعیتی که کارگران خارجی را در قطر در وضعیت وخیمی قرار داده انجام نداده اند.

نوع نگاه حقوق بشری غرب در مجموع نگاهی صادقانه نبوده و علاوه بر اشکالات ماهوی حتی با همان معیارهای غربی حقوق بشری نیز مصادیق نقض حقوق بشر یکسان نیستند و برخورد و استانداردهای دوگانه بر این نگاه حاکم است.

مهر