پدافند غیرعامل چیست؟

امروز چهارمین روز از هفته‌ی پدافند غیرعامل را پشت سر می‌گذاریم. پدافند غیرعامل واژه‌ای که گرچه زیاد شنیده و خوانده شده اما هنوز هم ناشناخته است.

به گزارش ایسنا، با توجه به قرار گرفتن در هفته پدافند غیر عامل( سوم تا نهم آبان­‌ماه) گفت‌وگویی با چند نفر از همشهریان در خصوص اهمیت این واژه انجام دادیم که در ادامه می‌خوانیم.

«عفت محسنی»، یک فارغ التحصیل رشته روانشناسی ضمن اظهار بی‌اطلاعی از معنی دقیق پدافند غیرعامل گفت: از آنجایی که در این روزها این واژه را در رسانه­‌ها زیاد می­‌بینیم و می­‌شنویم مسلماً باید موضوع مهمی باشد اما هنوز به صورت دقیق با این واژه آشنا نیستم.

وی با بیان اینکه باید زمینه آشنایی بیشتر مردم در زمینه پدافند غیرعامل فراهم شود، گفت: با توجه به ضرورت و اهمیت این موضوع باید آموزش‌ها از زمان ابتدایی در مدارس ویژه دانش‌آموزان آغاز شود.

این کارشناس روانشناسی افزود: دشمن همواره به‌دنبال یافتن روزنه­‌ای برای آسیب رساندن است، از این‌رو باید با هوشیاری از تمام سطوح جامعه محافظت کرد.

محسنی نقش مراکز مسئول در این زمینه را مهم خواند و ادامه داد: رسانه­‌ها نیز باید در برنامه­‌های تولیدی خود زمینه آگاهسازی بیشتر مردم را فراهم کنند.

«حکیمه بهمن‌زاده» یک فارغ التحصیل رشته حقوق نیز با بیان اینکه پدافند غیرعامل در مقابل پدافند عامل است، گفت: پدافند عامل یعنی حفاظت نظامی از جامعه و پدافند غیرعامل اقداماتی است که با اعمال غیرنظامی از مردم و جامعه حفاظت می‌کنند.

وی در تشریح بیشتر این اعمال غیرنظامی تصریح کرد: به طور مثال اگر آپارتمانی درب اضطراری داشته باشد نوعی حفاظت و پدافند غیرعامل محسوب می‌شود.

این کارشناس حقوق وجود پناهگاه­‌های شهری برای مواقع اضطراری را مورد تأکید قرار داد و افزود: این مهم جزوی از پدافند غیرعامل است که نقش مهمی در مواقع ضروری دارد.

بهمن‌زاده با اشاره به نقش مسئولان در زمینه اجرای پدافند غیرعامل گفت: باید زمینه آموزش به مردم و اجرای روش­‌های آن فراهم شود.

وی خاطرنشان کرد: پدافند غیرعامل در برابر هر نوع خطری است، یعنی فقط شامل جنگ نیست بلکه حوادثی مثل سیل زلزله و ... نیز تأثیر مهمی در کاهش خسارت‌ها دارد.

«محسن علیزاده»، یک فارغ التحصیل رشته مدیریت نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: پدافند غیرعامل برای من یک واژه جدید هست و هیچ شناختی از آن ندارم.

وی گفت: البته برخی مطالب در خصوص آن از منابع اینترنتی دریافت کرده‌ام اما هنوز به مفهوم واقعی آن و نقشی که در زندگی هر فرد دارد پی نبرده­‌ام.

این کارشناس رشته مدیریت یادآور شد: در صورتی که آموزش­‌هایی از طریق مراکز مختلف در این زمینه ارایه شود برای یادگیری مباحث بیشتر آن مشتاق هستم.

لزوم ارائه‌ی آموزش­‌های عمومی در زمینه پدافند غیر عامل

«عصمت موسوی‌نژاد»، کارشناس مسائل اجتماعی نیز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان تعریفی از پدافند غیرعامل گفت: دفاع غیرعامل به مجموعه‌ای از تمهیدات، اقدامات و طرح‌هایی گفته می‌شود که با استفاده از ابزار، شرایط و حتی‌المقدور بدون نیاز به نیروی انسانی به صورت خوداتکاء انجام شود.

وی خاطرنشان کرد: چنین اقداماتی از یک سو توان دفاعی مجموعه را در زمان بحران افزایش داده و از سوی دیگر پیامدهای بحران را کاهش و امکان بازسازی مناطق آسیب‌دیده را با کمترین هزینه فراهم می‌کند.

این کارشناس مسائل اجتماعی یادآور شد: اما با توجه به اهمیت این بحث و با توجه به آن که اهمیت این کلید واژه برای بسیاری ناشناخته است، از این‌رو اطلاع‌رسانی در این‌باره ضروریست.

موسوی‌نژاد با اشاره به حادثه‌خیز بودن استان خراسان‌جنوبی به خصوص در زمینه‌ی زلزله گفت: باید از هر جهت آماده‌ی مقابله با مشکلات و بحران‌ها و کاهش آسیب‌های ناشی از این حوادث باشیم.

وی اظهار کرد: یکی از راه‌ها در این خصوص آموزش مردم و استفاده از تجارب کشورهای دیگر در مواجهه با بحران‌هاست، چون رعایت پدافند غیرعامل در همه حوزه‌ها یک ضرورت است.

پدافند غیرعامل بستر مناسب توسعه‌ی پایدار

«ولی‌الله احمدی»، کارشناس پدافند غیرعامل فرمانداری شهرستان بیرجند نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) اظهار کرد: وجود فنآوری­‌های عمده در دست معدود کشورها که اکثریت آنها در صف مقابل ایران قرار دارند باعث گسترش کیفی قدرت نظامی آنان شده و بدیهی است که امکان دفاع بصورت متقارن در مقابل این توانایی‌ها وجود ندارد.

وی ادامه داد: استفاده وسیع از ماهواره­‌های جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات مستمر، استفاده از فنآوری­‌های کلیدی و ساخت سلاح­‌های فوق مدرن و عملیات روانی مخرب گسترده بمنظور بزرگنمایی توانایی‌ها و عدم امکان دفاع در مقابل توان نظامی کشورهای استکباری، لزوم توجه و اهتمام به حفظ سرمایه‌های موجود و طرح‌های توسعه را با رعایت ملاحظات پدافند غیرعامل در کشور دو چندان می‌کند.

این کارشناس پدافند غیرعامل فرمانداری شهرستان بیرجند به تجارب حاصله از جنگ­‌های گذشته اشاره و خاطرنشان کرد: هشت سال دفاع مقدس، جنگ 43 روزه سال 1991 متحدین علیه عراق(جنگ اول خلیج‌فارس)، جنگ 11 هفته‌ای سال 1999 ناتو علیه یوگسلاوی، جنگ سال 2003 آمریکا و انگلیس علیه عراق و جنگ 33 روزه سال 2006 اسرائیل علیه لبنان مؤید این نظر است که کشور مهاجم برای درهم شکستن اراده‌ی ملت و توان سیاسی، اقتصادی و نظامی کشور مورد تهاجم با اتخاذ استراتژی انهدام مرکز ثقل، توجه خود را صرف بمباران و انهدام مراکز حیاتی، حساس و مهم می‌کند.

احمدی با تأکید بر اینکه امروزه کشورهایی که طعم خرابی و خسارت‌های ناشی از جنگ را چشیده‌اند، برای حفظ سرمایه‌های ملی و منابع حیاتی خود توجه خاص و ویژه‌ای به دفاع غیرعامل دارند، تصریح کرد: امروزه تهیه سلاح­‌های پیشرفته صرف نظر از ایجاد وابستگی و هزینه­‌های زیاد تأمین آن نمی­‌تواند تأمین‌کننده مناسبی برای بازدارندگی در مقابل تهدیدات باشد.

وی یادآور شد: مدیران امنیتی و دفاعی کشور جهت کاهش تهدیدات و خسارت‌ها و جلوگیری از تفکر هجوم (بازدارندگی ) باید با رویکرد پدافند غیرعامل در همه‌ی حوزه‌های سیاسی، دفاعی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، علمی و فنآوری و زیست محیطی به طور عام و به صورت بنیادی اقدام و تدبیر کنند.

این کارشناس پدافند غیرعامل فرمانداری شهرستان بیرجند با تأکید بر اینکه آشنایی با مبانی نظری و ادبیات گفتمان در حوزه‌ی پدافند غیرعامل از ضروریات است، اظهار امیدواری کرد با کاربرد اصول پدافند غیرعامل در تمام بخش‌ها و حوزه‌ها، رونق و شکوفایی بیش از پیش میهن عزیزمان ایران اسلامی را شاهد باشیم.

سیاست­‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، اتمام حجت در زمینه پدافند غیرعامل

در سیاست‌های کلی نظام پدافند غیرعامل که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده بر پدافند غیرعامل به عنوان مجموعه اقدامات غیرمسلحانه که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب‌پذیری، تداوم فعالیت‌های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می‌شود، تأکید شده است.

رعایت اصول و ضوابط پدافند غیرعامل، طبقه‌بندی مراکز، اماکن و تأسیسات حائز اهمیت حیاتی، حساس و مهم و روزآمد کردن آن در صورت لزوم و تهیه و اجرای طرح‌های پدافند غیرعامل در خصوص مراکز، اماکن و تأسیسات حائز اهمیت(نظامی و غیرنظامی) بر اساس اولویت‌بندی و امکانات حداکثر تا پایان برنامه ششم و تأمین اعتبار مورد نیاز از موارد مورد تأکید نظام است.

هم‌چنین تهیه‌ی طرح جامع پدافند غیرعامل در برابر سلاح‌های غیرمتعارف نظیر هسته‌ای، میکروبی و شیمیایی، دو یا چند منظوره کردن مستحدثات، تأسیسات و شبکه‌های ارتباطی و مواصلاتی در جهت بهره‌گیری پدافندی از طرح‌های عمرانی و به‌ویژه در مناطق مرزی و حساس کشور، فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی در زمینه به‌کارگیری اصول و ضوابط پدافند غیرعامل در بخش دولتی و غیردولتی، پیش‌بینی مواد درسی در سطوح مختلف آموزشی و توسعه‌ی تحقیقات در زمینه پدافند غیرعامل، رعایت طبقه‌بندی اطلاعات طرح‌های پدافند غیرعامل و ممانعت از ایجاد تأسیسات پرخطر در مراکز جمعیتی و بیرون بردن این قبیل تأسیسات از شهرها و پیش‌بینی تمهیدات ایمنی برای آن دسته از تأسیساتی که وجود آنها الزامی است مورد تأکید نظام است.

حمایت لازم از توسعه‌ی فنآوری و صنایع مرتبط مورد نیاز کشور در پدافند غیرعامل با تأکید بر طراحی و تولید داخلی، به‌کارگیری اصول و ضوابط پدافند غیرعامل در مقابله با تهدیدات نرم‌افزاری و الکترونیکی و دیگر تهدیدات جدید دشمن بمنظور حفظ و صیانت شبکه‌های اطلاع‌رسانی، مخابراتی و رایانه‌ای ، پیش‌بینی سازوکار لازم برای تهیه طرح‌های مشترک ایمن‌سازی و ایجاد هماهنگی در سایر طرح‌ها و برنامه‌ها و مدیریت نهادهای مسئول، در دو حوزه‌ی پدافند غیرعامل و حوادث غیرمترقبه در جهت هم‌افزایی و کاهش هزینه‌ها و ایجاد مرکزی برای تدوین طراحی، برنامه‌ریزی و تصویب اصول و ضوابط، استانداردها، معیارها، مقررات و آیین‌نامه‌های فنی پدافند غیرعامل و پیگیری و نظارت بر اعمال آنها نیز از دیگر موارد مورد تأکید در ابلاغ به دستگاه‌های اجرایی بوده است.