وی افزود: در تاریخ نهضت مشروطه شرایط متفاوتی را در ایران شاهد هستیم به گونه ای که نهضت مشروطه در آذربایجان، تهران، اصفهان و شیراز گرچه همگی جوهره ای ضد استبدادی داشتند، اما جهات آنها متفاوت بود.
رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: جریان مشروطیت در آذربایجان متاثر از فضای روشنفکری بود، در تهران هم جریان دینی قوی به رهبری علمای مشروطه و هم جریان های روشنفکری در این حوزه فعال بودند، اما در اصفهان جنبه دینی مشروطیت قوی تر بود.
لاریجانی با اشاره به نقش آقا نورالله نجفی در جریان نهضت مشروطه تاکید کرد: در جریان های نهضتی با اهداف و مبانی مشترک، کارآمدی بیشتری حفظ می شود در حالی که در جریان مشروطه تهران به دلیل جریان های چپ و لیبرالی چالش‌های اساسی زیادی وجود داشت که دغدغه شیخ فضل الله نوری نیز در این زمینه بود.
وی تصریح کرد: مشروطه با تفکر عدالتخواهانه آغاز شد و قصد آن حاکم کردن قوانین و نه نظر یک شخص به عنوان شاه بود که این امر در چرخه تفکرات مختلف به یک ساختار مبدل شده و مجلس شورای اسلامی ایجاد شد.
رئیس مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: بعدها به دلیل فشارهای مختلف اینکه مجلس بر چه اساسی قانون گذاری کند و اینکه آیا مبانی عرفی یا اسلامی مدنظر باشد، اختلاف ایجاد شد و بر این اساس اضطراب و نگرانی شیخ فضل الله نوری بسیار بجا بود.
لاریجانی گفت: کار شاخص مرحوم آقانجفی در اصفهان این بود که اختلاف ها را مشخص و مبنای حرکت مشروطه را تعیین نمود.
وی با بیان اینکه در اصفهان مدیریت حرکت مشروطه مستمر و جهت دار بود، تاکید کرد: در واقع در دل انقلاب مشروطه و سایر نهضت های ایران دغدغه بیداری اسلامی در میان افراد فعال وجود داشت.
رئیس مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: بیداری اسلامی یعنی امت اسلامی دارای روح جمعی است و لیاقت آن را دارد که در تمام علوم پیشرو بوده و وابسته به استعمار و استبداد نباشد.
لاریجانی تاکید کرد: بیداری اسلامی انسان های هدفدار را تربیت می کند در حالی که روابط انسان امروز در غرب مکانیکی شده و مشکلات تمدن غرب به حیثیت انسان ها ضربه زده و مسخ انسانی رخ داده است.
وی اضافه کرد: همه حرکت های انقلابی قابلیت امت اسلامی را تقویت کردند چراکه هر کدام موجی کوچک در این راستا به راه انداختند که هرگز نابود نمی شود.
رئیس مجلس شورای اسلامی ابراز داشت: امروز هم در دنیای اسلام جریان بیداری اسلامی وجود دارد که گاهی به دلیل سرکوب ها و شیطنت های غربی ها و تندروی هایی در کشورهای عربی مسیر پرتحرک این جریان ها تا حدی متوقف می شود، اما به دلیل موج بیداری اسلامی این نهضت ها دوباره بیدار می شوند.
لاریجانی با بیان اینکه نگاه امروز با دیروز به مساله داعش متفاوت است، اظهار داشت: مستکبران تصور می کردند که در صورت کمک به این جریان بهره های زیادی از فعالیت های آنها در راستای مغشوش کردن ذهن جهانیان درباره اسلام خواهند برد. اکنون داعش برای آنها به یک گرفتاری مبدل شده است؛ چراکه داعش در جوهره بیداری اسلامی وجود نداشت بلکه وصله ای ناماندگار بر پیکره بیداری اسلامی بود.
رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه جوهره بیداری اسلامی اتکا بر توانایی های خودی است، گفت: در شرایط فعلی با پدیده های تندرو در منطقه و دسایس غربی ها مواجه هستیم و در چنین شرایطی باید بر استغناء و تفکر اسلامی به عنوان مولفه هایی که نهضت های قبلی را پیروز کرد، تکیه کنیم.