روحانی با بیان اینکه باید ریشه تنش‌ها در روابط فعلی بین آمریکا و ایران شناسایی و برطرف شود، تصریح کرد: روابط خوب بین ملت‌ها بهتر از ایجاد فاصله است و اینکه بهبود روابط از کجا شروع شود و از چه فرصتی بهترین بهره‌برداری صورت گیرد، می‌تواند موضوع بحث در نشست‌های نخبگان باشد.
رئیس‌جمهور مذاکرات بین ایران و 1+5 را به‌عنوان فرصتی برای رقم خوردن روابط و آینده بهتر برای ملت‌ها، منطقه و جهان دانست و گفت: دولت ایران هر اقدامی را به‌پشتوانه مردم انجام خواهد داد.
وی مذاکرات هسته‌ای را موضوعی اعتمادآفرین برشمرد و گفت: همکاری بدون اعتماد پا نخواهد گرفت؛ بنای اعتماد از موضوع هسته‌ای مهم‌تر است.
رئیس‌جمهور تصریح کرد: بی‌اعتمادی راحت است، اما اعتماد سخت ساخته می‌شود و از این منظر اعتمادساز شدن موضوع هسته‌ای ایران می‌تواند یک موفقیت را به موفقیت‌های بالاتر تبدیل کند.
روحانی خاطرنشان کرد: زمان دوماهه باقی‌مانده برای حصول توافق، هرچند کوتاه است، اما در صورتی که هر دو طرف اراده قاطع برای حل مسئله داشته باشند، حصول توافق، شدنی است. این اراده از طرف ایران وجود دارد و اعتقاد داریم که عدم حل موضوع برای هیچ‌کس نتیجه نخواهد داشت.
رئیس‌جمهور افزود: هرچند اختلاف نظرهایی در موضوع هسته‌ای باقی مانده، اما توافق امکان‌پذیر است. هدف ایران، استفاده از فناوری صلح‌آمیز تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. بازرسی‌های فراوان آژانس تاکنون ثابت کرده که ایران انحرافی نداشته است، لذا باید به ایران اعتماد کرد که علاوه بر پیوستن به NPT در اعتقاد و فتوای دینی‌اش هم سلاح کشتار جمعی را حرام می‌داند.
روحانی با اشاره به اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر پایبند بودن ایران به توافقات شش‌ماهه، تصریح کرد: بنابراین اگر اراده طرف مقابل هم بر اعتماد بیشتر به برنامه هسته‌ای ایران قرار داشته باشد و نخواهد حق مردم ایران را سلب کند، رسیدن به توافق کار سختی نخواهد بود.
رئیس‌جمهور ضمن ابراز مخالفت با دیدگاهی که می‌گوید «همه گزینه‌ها را روی میز داریم»، گفت: مهم این است که در زمینه هسته‌ای، همه دور میز مذاکره هستیم. تفکر مثبت یعنی تنها به مذاکره بیندیشیم. تهدید سازنده نیست بلکه تحریک‌کننده است و تحریم و تهدید، هر ملتی را تحریک می‌کند. تهدید ملت ایران بی‌نتیجه است.
روحانی با اشاره به تلاش‌های مخالفین توافق هسته‌ای، اظهار داشت: مخالفین توافق هسته‌ای، عنوان «توافق بد» را جعل کرده‌اند؛ مقصد مخالفین توافق که در داخل آمریکا و منطقه حضور دارند، تحریک به عدم‌توافق است. حتی کشورهایی نیز هستند که به‌خاطر منافع‌شان، خیلی علاقمند به توافق نیستند. بنابراین دو طرف باید حواس‌شان جمع باشد و به‌خاطر همین، توافق مناسب باید شامل برد ــ برد برای طرفین باشد.
رئیس‌جمهور در تبیین تأثیر مثبت توافق هسته‌ای بر همکاری‌های اقتصادی، اظهار داشت: توافق می‌تواند باعث فعالیت آسان شرکت‌های بزرگ در ایران باشد و عدم‌توافق فقط باعث می‌شود که تنها شرکت‌های برخی کشورهای خاص از این فرصت بهره ببرند. توافق به‌نفع اقتصاد ایران و غرب است و به همین دلیل خیلی شرکت‌های اروپایی منتظر توافق و آغاز قرارداد و همکاری با ایران هستند.
روحانی اتصال اقتصادی ایران را به‌نفع همه دنیا دانست و یادآور شد: با برداشته شدن موانع، شرکت‌های آمریکایی نیز می‌توانند در حوزه اقتصادی در ایران فعالیت کنند.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه راه‌آهن ایران ــ ترکمنستان و قزاقستان در ماه دسامبر افتتاح و کریدور شمال ــ جنوب نیز باعث وصل شدن راه‌آهن از خلیج فارس به چین می‌شود، تأکید کرد: ایران در آینده یک قدرت بزرگ اقتصادی در جهان خواهد بود.
روحانی در ادامه با اشاره به تشدید خشونت و افراطی‌گری در منطقه، خاطرنشان کرد: امروز خطر تروریسم و خشونت برای منطقه خاورمیانه و کل جهان است.
رئیس‌جمهور درباره چگونگی مقابله با گروه‌های تروریستی و بمباران سوریه که به‌بهانه مقابله با تروریسم صورت گرفته است نیز سؤالاتی را در جمع نخبگان سیاسی اندیشکده‌های آمریکایی مطرح کرد و گفت: اگر یک گروه تروریستی در کشوری فعال است، آیا مجاز هستیم برای مقابله با تروریسم، فضا و تمامیت ارضی آن کشور را نقض کنیم؟
روحانی، نقض تمامیت ارضی و حمله به یک کشور به‌بهانه مقابله با تروریسم آن هم در شرایطی که بدون درخواست و هماهنگی دولت مرکزی آن کشور صورت گرفته باشد را غیرمجاز و مایه هرج و مرج دانست و تأکید کرد: مبارزه با گروه‌های تروریستی قواعدی دارد. تجربه و عقل می‌گوید که درست کردن یک گروه مسلح جدید برای از بین بردن یک تروریستی، کار نادرستی است. برخی کشورها گروه‌هایی را در منطقه ما مسلح کردند تا به‌عنوان مثال، سوریه را سه‌ماهه سرنگون کنند اما سه سال فقط عده زیادی بی‌گناه کشته و آواره شدند و موضوع به‌نفع هیچ‌کدام از همسایگان هم نبود.
روحانی با بیان اینکه خشونت دارای ریشه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است، اظهار داشت: ریشه خشونت و تروریسم در منطقه خاورمیانه، موضوع واحدی نیست.
رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه تصمیم‌های یک‌جانبه به راه‌حل درست نمی‌انجامد، گفت: اگر در سوریه مرکزیت را نپذیریم، راه‌حل نیز نخواهیم داشت، بنابراین ابتدا گروه‌های تروریستی باید از بین بروند.
روحانی افزود: یک یا چند کشور و دولت نمی‌توانند مشروعیت دولت دیگر را تعیین کنند بلکه مشروعیت دولت در یک کشور را مردم آن تعیین می‌کنند. اینکه گاهی می‌گویند شورای امنیت سازمان ملل ابزار کافی ندارد، بحث درستی است چون این شورا گویا برای مقابله با تهدیدات کشورهای کوچک درست شده است نه کشورهای بزرگ.
رئیس‌جمهور ادامه داد: بنابراین این ساختار سازمان ملل است که اشکال دارد، به‌عنوان مثال، دولتی به‌دلیل اینکه قدمت دارد حق وتو می‌گیرد اما سازمان بزرگی مانند غیرمتعهدها نمی‌تواند حتی حقی مانند یکی از این پنج کشور داشته باشد.
روحانی به ابراز دیدگاه درباره کشورهای همسایه به‌خصوص عراق، عربستان و افغانستان پرداخت و با ابراز خرسندی از تشکیل دولت جدید عراق و فعالیت مجلس جدید این کشور، تصریح کرد: با این حال، اما همه مشکلات حل نشده است چراکه اگر حل شده بود، داعش نمی‌توانست بخشی از سرزمین عراق را تسخیر کند. اگر تلاش ملت عراق و کمک کشورهایی مثل ایران نبود چه‌بسا اربیل و کردستان و بغداد هم سقوط می‌کردند.
رئیس‌جمهور افزود: هر زمان دولت عراق از جمهوری اسلامی ایران کمک خواسته است به‌خوبی و به‌خصوص در زمینه غذایی و دارویی کمک کرده و اعتقاد داریم در عراق همه باید خود را در حکومت سهیم ببینند. البته اینکه اختیارات در عراق چگونه باید تقسیم شود، به مردم و پارلمان عراق برمی‌گردد.
روحانی با تأکید بر ضرورت حفظ یک‌پارپگی و اتحاد در عراق، گفت: تجزیه عراق به‌نفع منطقه، عراق و ملت عراق نیست. امنیت عراق برای ایران بسیار مهم است چون 1300 کیلومتر مرز با این کشور داریم و همچنین میلیون‌ها ایرانی به این کشور سفر می‌کنند.
رئیس‌جمهور با اشاره به اعزام سالانه شمار قابل توجهی از زائران ایرانی به عربستان و بالعکس، عربستان را همسایه مهم ایران قلمداد کرد و گفت: با عربستان نیز در مسائل دوجانبه مشکلی نداریم اما در مسائل منطقه در مواردی اختلاف نظر داریم. البته اینکه گفته شده ایران مرکز شیعه و عربستان مرکز سنی است، این حرف درستی نیست.
رئیس‌جمهور با مهم برشمردن نزدیک‌تر شدن کشورهای منطقه به یکدیگر، به تبادل پیام با پادشاه عربستان و همچنین مذاکراتی بین وزرای خارجه دو کشور در یک سال اخیر اشاره کرد و اظهار داشت: ما خواهان روابط بهتر با عربستان هستیم تا اختلافات کاهش پیدا کند. امروز مسائل اختلافی ایران و عربستان کاهش پیدا کرده و ارتباط دو دولت نیز بهتر شده است اما عده‌ای می‌خواهند با شیطنت به روابط دو کشور لطمه بزنند.
روحانی با مرور گذرا بر فعالیت یک‌ساله دولت تدبیر و امید، گفت: در یک سال گذشته تلاش کردیم مشکلات بزرگی را که مردم ایران در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی داشتند کم یا حل‌وفصل کنیم که در این زمینه مردم باید قضاوت کنند.
رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: عملکرد دولت در برخی حوزه‌ها مانند اقتصاد که شاهد مهار تورم در شرایط رکود تورمی بوده‌ایم، شاخص است و بعد از دو سال رکود اقتصادی مستمر در ایران، اکنون محاسبات نشان می‌دهد که از رکود خارج شده‌ایم؛ در زمینه هسته‌ای نیز به‌واسطه یک توافق ولو کوتاه‌مدت و همین که دور یک میز در حال مذاکره و دنبال نتیجه برد ــ برد هستیم، یک گام موفق بوده‌ایم.