ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
مروری بر دیدگاه کارشناسان برجسته درباره روندهای هوش مصنوعی در سال آتی نشان می‌دهد جدال دیپ فیک و داده عمیق تر می‌شود و در کنار آن نوآوریها و ابزارهای جدید مبتنی بر هوش مصنوعی از راه می‌رسند.
به گزارش پایداری ملی به نقل از مهر، هوش مصنوعی (AI) در سال ۲۰۲۳، تبدیل به مهمترین موضوع و محور اصلی همه مباحث فناوری شد. کسب و کارهای فعال در هر بخش، شروع به کشف امکانات، قابلیت‌ها و توانمندی‌های این فناوری کردند و در پی پاسخ به این پرسش برآمدند که چگونه هوش مصنوعی و به طور خاص هوش مصنوعی مولد می‌تواند باعث رشد و کارایی بیشتر شود.
در سال ۲۰۲۳، سرعت سرسام‌آور توسعه مدل‌های زبانی بزرگ، اکثر کسب‌وکارها را غافلگیر کرد و در مقابل به برخی از شرکت‌ها مزیت حرکت نوآورانه را داد. از همین روی و با عنایت به اهمیت روزافزون هوش مصنوعی و شناخت ابعاد پیچیده آن، در این نوشتار کوتاه به بررسی دیدگاه کارشناسان برجسته و متخصصان در مورد روندهای قابل پیش بینی این فناوری در سال میلادی پیشرو، خواهیم پرداخت.
۲۰۲۴؛ زندگی تحت الشعاع هوش مصنوعی
کریس شارپ، مدیر ارشد بخش فناوری شرکت «Digital Realty» درباره پیش‌بینی خود از روندهای هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۴، اعلام کرد که هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳، به جریان اصلی در صنعت فناوری تبدیل شد. وی معتقد است که در این فناوری سال ۲۰۲۴، شیوه زندگی و کار جوامع بشری را کاملاً متحول خواهد کرد.
شارپ بر این باور است که تأثیر هوش مصنوعی به صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت زیرا شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی، شروع به تعبیه ابزارهای هوش مصنوعی مولد چند وجهی در کسب‌وکار خود می‌کنند. در نتیجه حجم کاری هوش مصنوعی افزایش می‌یابد و نیاز بیشتری به زیرساختی که این برنامه‌ها را در خود جای داده و عملکرد روان آنها را امکان‌پذیر می‌سازد، به وجود خواهد آمد.
از همین روی، مراکز داده باید برای پاسخ به این تقاضاهای در حال تحول و گسترش، انعطاف‌پذیر باشند. در چنین شرایطی، چابک بودن، سازگاری و ارائه گزینه‌هایی متعدد به مشتریان جهت بهره‌مندی حداکثری آنها از فرصت‌های این فناوری، امری بسیار حیاتی و مهم است.
ایجاد پلتفرم ملی برای تقویت مهارت‌های دیجیتال آنلاین
زهرا بحرالعلومی، مدیرعامل بخش انگلستان و ایرلند شرکت «Salesforce»، درباره روندهای فناورانه هوش مصنوعی در سال آینده گفته است: «نوآوری هوش مصنوعی فرصت‌های جدیدی را برای مشتریان و شهروندان ایجاد و تسریع می‌کند. ما به نیروی کار ماهر با آموزش و سازوکار محافظت مناسب نیاز داریم تا اطمینان حاصل کنیم که این فناوری به طور مسئولانه و مؤثر اجرا می‌شود.
با این حال، ما می‌دانیم که شکافی در مهارت‌های دیجیتال وجود دارد و باید برطرف شود. وضعیت این شکاف به طور ویژه در بریتانیا بسیار حاد است. در این کشور در حال حاضر، بیش از یک سوم (۳۸ درصد) نیروی کار از هوش مصنوعی مولد در حوزه اشتغال استفاده می‌کنند یا قصد استفاده از آن را دارند، اما اکثریت افراد شاغل (۶۲ درصد) از مهارت لازم برای استفاده از این فناوری به صورت مؤثر و ایمن بی بهره هستند. این روند باید تغییر کند.
وی در ادامه اظهارات خود در این خصوص افزود: این امر مستلزم سرمایه گذاری و همکاری نزدیک میان همه ذینفعان است. به همین دلیل است که ما از دولت بریتانیا می‌خواهیم که یک پلتفرم ملی جهت تقویت مهارت‌های دیجیتال آنلاین ایجاد کند. در سال ۲۰۲۴، سازمان‌ها در سراسر جهان باید متعهد شوند که افراد را در زمینه هوش مصنوعی و مهارت‌های دیجیتال ارتقا دهند تا از عدم شکل‌گیری یک شکاف دیجیتالی جدید در جهان اطمینان حاصل شود.
جهان آینده؛ بی اعتماد به ویدئوهای مجازی
سریدهار راماسوامی، معاون بخش هوش مصنوعی شرکت «Snowflake»، معتقد است که مدیریت تأثیرات منفی هوش مصنوعی مولد از جمله از دست دادن شغل، گسترش جعل عمیق (Feep Fake) و افزایش عمق شکاف دیجیتال در مراحل اولیه توسعه این فناوری دشوار خواهد بود. وی در این خصوص گفت: «اگرچه هوش مصنوعی مولد نحوه تعامل ما با ماشین‌ها را متحول می‌کند، اما برخی نگرانی‌های شدید و فوری وجود دارد که در سال‌های اولیه پذیرش گسترده این فناوری و مدل‌های زبانی بزرگ، چالش‌برانگیز خواهد بود.
تعداد کمی از موقعیت‌های شغلی افراد فعال در حوزه «مشاغل دانش‌محور» از بین می‌رود. از سوی دیگر، در چنین شرایطی، لزوم جذب سریع افراد بیکار شده نیز شرایط را دشوارتر از پیش می‌سازد. در نتیجه، حل این معضل به اقدام مشترک بخش خصوصی و دولتی نیاز دارد.
وی همچنین معتقد است که جعل عمیق معضل و چالش بزرگ دیگری است که جهان در آینده بسیار نزدیک با آن مواجه خواهد شد. به نظر می‌رسد که جهان در سال ۲۰۲۴ باید منتظر حملات گسترده مبتنی بر هوش مصنوعی به واقعیت باشد. جهانی که در آن نمی‌توان و نباید به هیچ ویدئویی اعتماد کرد؛ زیرا ممکن است با استفاده از هوش مصنوعی ساخته شده باشد.
مساله افزایش عمق شکاف دیجیتال، سومین پیش‌بینی راماسوامی محسوب می‌شود. او معتقد است که پیشرفت‌های هوش مصنوعی شکاف دیجیتالی را که در ۲۰ تا ۳۰ سال گذشته بین اقشار مختلف و جوامع گوناگون وجود داشته را به شکل چشمگیری تشدید می‌کند و نابرابری را در سراسر جهان افزایش می‌دهد.
وی درباره این مساله گفت: من فقط می‌توانم امیدوار باشم که با افزایش دسترسی به اطلاعات، این فناوری نوظهور به نسل جدیدی از جوانان منجر شود که مسائل و پتانسیل‌ها را بهتر درک می‌کنند و می‌توانند با خطر شکاف دیجیتال مقابله کنند.
آتش جنگ اطلاعاتی شعله ور می‌شود
کارشناس دیگر حوزه فناوری، جوزپ بوری، معتقد است که هوش مصنوعی مولد در سال ۲۰۲۴ بیش از پیش بر صنایع تأثیر می‌گذارد و به کاتالیزوری برای ادغام قابلیت‌های هوشمند گسترده، مانند یادگیری ماشینی، بینش رایانه‌ای و روبات‌های خودکار تبدیل می‌شود.
وی در این خصوص گفت: ما پیش‌بینی می‌کنیم که بازار هوش مصنوعی مولد تا سال ۲۰۲۷، با نرخ رشد مرکب سالانه ۸۰ درصدی به ارزشی ۳۳ میلیارد دلاری برسد؛ این در حالی است که ارزش کل بازار هوش مصنوعی در سال ۲۰۳۰ به ۹۰۸.۷ میلیارد دلار خواهد رسید.
وی همچنین پیش‌بینی می‌کند که هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۴ و پس از آن، به جنگ اطلاعاتی دامن می‌زند و تنش‌های ژئوپلیتیکی جدیدی را به وجود می‌آورد.
از دیدگاه این کارشناس فناوری، مساله قابل انتظار دیگر، پیشرفت بیش از پیش و عرضه عمومی چندین مدل زبانی بزرگ پیشرو، از جمله «GPT۵» متعلق به شرکت اوپن ای‌آی، «Llama ۳» متعلق به شرکت متا، «Claude ۳» متعلق به شرکت آنتروپیک و «Pi ۲» متعلق به شرکت اینفکشن ای‌آی، در سال میلادی آینده است.
بوری همچنین معتقد است که پیشرفت هوش مصنوعی، سبب تغییر محور رقابت ارائه دهندگان پیشرو خدمات ابری از در دسترس بودن و پوشش منطقه‌ای به قابلیت‌های مبتنی بر این فناوری خواهد شد. در چنین شرایطی، شرکت‌های مذکور، سرمایه‌گذاری در مدل‌های هوش مصنوعی اختصاصی خود را افزایش خواهند داد.
سرعت نوآوری شتاب می‌گیرد
نیکول کاریگنان، متخصص حوزه هوش مصنوعی و معاون بخش هوش مصنوعی سایبری استراتژیک شرکت Darktrace اذعان داشت که جهان طی چند سال گذشته، شاهد نوآوری در محصولات هوش مصنوعی بوده است.
این نوآوری شامل طیف گسترده‌ای از دستاورها، از عرضه عمومی محصولات تجاری مبتنی بر این فناوری گرفته تا استارتاپ‌های فعال در حوزه‌های بسیار خاص و محدود، می‌شود.
وی در ادامه افزود: من نسبت به آنچه که هوش مصنوعی می‌تواند برای جامعه انجام دهد، بسیار خوش بین هستم و پیش بینی می‌کنم که تنها سرعت نوآوری در سال ۲۰۲۴ افزایش خواهد یافت. با این حال، نوآوری از سوی بازیگران مخرب نیز محقق خواهد شد و آنها از محصولاتی که با حسن نیت ساخته شده‌اند برای هک و عبور از سیستم‌ها استفاده خواهند کرد.
این امر باعث می‌شود که سال ۲۰۲۴ سالی حیاتی برای تأمین امنیت هوش مصنوعی باشد. بنابراین ما باید فرصت‌ها را بشناسیم، به شناسایی حملات جدید بپردازیم، به طور مستقل دفاع در برابر آنها را پیگیری و به هوش مصنوعی اعتماد کنیم.
مقررات بیشتر؛ حکمرانی بیشتر
یان استپرز نیز به عنوان یکی از اعضای عضو اتحادیه هوش مصنوعی اروپایی، رویکردی مبتنی بر حکمرانی به این فناوری دارد.
وی معتقد است که پیشرفت‌های سریع در فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، بدون وجود حکمرانی شرکتی مناسب و قوی و کنترل‌های مربوط به مدیریت تهدیدات، بی فایده هستند.
او در این خصوص گفت: «این امر اهمیت یک رویکرد جامع را برجسته می‌کند، رویکردی که هم رهبری و هم فناوری را در بر می‌گیرد. قدرت محاسباتی بسیار بالای هوش مصنوعی، سطحی از پیچیدگی را به بسیاری از عناصر مدیریت حکمرانی، ریسک و انطباق (GRC) اضافه و این امکان را فراهم می‌کند که با استفاده از داده‌ها به تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی ریسک بپردازیم.»
وی همچنین معتقد است که سال ۲۰۲۴ با تعداد فزاینده‌ای از مقررات حوزه هوش مصنوعی همراه است؛ مقرراتی که برای اجرای مؤثر به سطح بالایی از کنترل و انطباق نیاز دارند. بنابراین رهبران کسب‌وکارهای این حوزه باید در اقدامات خود بازنگری کنند تا اطمینان حاصل شود که با قوانین انطباق کامل دارند.
وی در این خصوص گفت: «در سال ۲۰۲۴، سازمان‌های بیشتری را خواهیم دید که آماده و مطمئن می‌شوند که سازمانشان می‌تواند خود را در زمین بازی بسیار پیشرفته‌تر حکمرانی، ریسک و انطباق که توسط هوش مصنوعی ایجاد شده است، حفظ کند.
رونق دستگاه‌ها و گجت‌های هوش مصنوعی
آنوپ رجه، به عنوان یکی از فعالان حوزه اقتصاد هوش مصنوعی، معتقد است که توسعه برخی ابزار پوشیدنی مبتنی بر هوش مصنوعی، نویدبخش حرکتی به سمت تلاش برای یافتن برنامه‌های تحول آفرین در راستای ساخت دستگاه‌هایی است که هوش مصنوعی و دنیای فیزیکی را همگرا می‌کنند.
وی در این خصوص گفت: «ما در سال ۲۰۲۴ می‌توانیم دستگاه‌های کاملاً جدیدی را ببینیم که وارد بازار می‌شوند و شاهد افزایش دستگاه‌های موجود باشیم. صرفنظر از این، گجت پوشیدنی مبتنی بر هوش مصنوعی «AI Pin» نخستین گام جالبی است که راه را برای ایده توسعه برنامه‌هایی جهت تغییر نحوه تعامل ما با دنیای اطراف، باز می‌کند.
به جرأت می‌توان مساله تداوم رشد روزافزون هوش مصنوعی را فارغ از تهدید یا فرصت انگاشتن آن، امری حتمی دانست. بی شک این روند در سال ۲۰۲۴ نیز ادامه خواهد یافت و بشر شاهد ظهور ابعاد تازه‌ای از توانمندی این فناوری نوظهور خواهد بود.
در این میان، مهمترین پرسشی که ذهن هر مخاطبی را درگیر می‌کند، این است که «آیا برای این حجم از تغییر و تحولات گسترده اماده هستیم؟»
این پرسشی است که تقریباً همه قانون‌گذاران، متخصصان، کاربران و سایر ذینفعان این حوزه، در پی یافتن پاسخی درخور برای آن هستند.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!