لزوم بازنگری در طرح جامع مشهد مقدس/همه شهر‌ها نیازمند برنامه پاسخ اضطراری هستند

به گزارش پایداری ملی نشست هم اندیشی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با مدیریت شهری مشهد با حضور سردار جلالی، شهردار مشهد و اعضای شورای این شهر به میزبانی شهرداری مشهد برگزار شد.

سردار دکتر غلامرضا جلالی، در این نشست با بیان اینکه در موضوع پدافند غیرعامل در حوزه شهری، نیازمند یک الگو و تعریف اهداف، ماموریت‌ها و کارکرد‌ها بودیم، اظهار داشت: با توجه به این نیاز کارگروه پدافند شهری در سازمان پدافند غیرعامل کشور تشکیل شد که اعضای آن را اساتید و نخبگان حوزه شهری تشکیل می‌دادند.

وی ادامه داد: نتیجه اقدامات ۳ ساله این کارگروه منجر به تدوین سند راهبردی و نظام عملیاتی پدافند شهری شد که در آن ماموریت‌ها، وظایف و چارچوبی که در حوزه شهر از منظر پدافند غیرعامل باید به آن توجه شود احصا شد. این سند در شورای عالی پدافند غیرعامل کشور به تصویب رسیده و ابلاغ شد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور افزود: در توافقی که با وزارت کشور داشتیم، در گام اول، اجرای این سند برای ۵۵ شهر بالای ۲۰۰ هزار نفر هدف‌گذاری شد. در این سند تلاش شده است که رویکرد‌های توجه به شریان‌ها و زیرساخت‌های خاص شهری مورد بررسی قرار گرفته و الگوگیری از شهر‌های مدرن نیز صورت پذیرد.

سردار جلالی با بیان اینکه یکی از گام‌های اولیه در این سند، طبقه‌بندی زیرساخت‌ها در شهرهاست، خاطرنشان کرد: این طبقه‌بندی براساس تاثیرگذاری این زیرساخت‌ها بر زندگی مردم به سه دسته کلیدی، ضروری و لازم صورت می‌گیرد.

وی با بیان اینکه هدف اصلی در این سند نیز، حفاظت و صیانت از مردم در برابر حوادث و تهدید و همچنین حفظ و تداوم کارکرد‌ها برای مردم و تسهیل مدیریت بحران است، افزود: همچنین در یک پروژه جداگانه بین سازمان پدافند غیرعامل کشور و شهرداری‌های کشور، مطالعات پدافند غیرعامل در شهر‌ها را مورد توجه قرار دادیم.

هدف این مطالعه، تعیین تهدیدات پایه در هر شهر، احصای آسیب‌پذیری‌ها و وابستگی متقابل در شهرها، ریسک شهری و تهیه برنامه خروج اضطراری در شهر است که در این ۵۵ شهر در نزدیک به ۳۸ شهر، مطالعات انجام گرفته یا در حال انجام است.

به گفته سردار جلالی در این سند، برای مدیریت شهری، فرماندهی واحد پدافند شهری پیش‌بینی شده است که لازمه تحقق و موفقیت آن، سامانه فرماندهی و کنترل زیرساخت‌های شهری است به این معنی که زیرساخت‌های خدمت رسان شهری مانند آب، برق، گاز و. از یک الگوی واحد برای مدیریت بهره‌مند شود تا در هنگام بروز حوادث و بحران‌ها از سوی یک فرمانده واحد مدیریت شوند.

وی با بیان اینکه امروزه بخش زیادی از خدمات شهری، مبتنی بر خدمات سایبری انجام می‌شود که روز به روز در حال توسعه است، توضیح داد: این توسعه منجر به ایجاد مفهومی به نام شهر هوشمند شده است. اما با توجه به تهدیدات مستتر در فناوری، چنانچه هوشمندسازی شهر‌ها خارج از مولفه‌های امنیتی و پدافند غیرعامل دنبال شود، آسیب پذیری شهر و امکان بروز جنگ سایبری شهری را در این حوزه شاهد خواهیم بود.

سردار جلالی با اشاره به ظهور جنگ ترکیبی به عنوان نوعی جدیدی از تهدیدات علیه ملت ها، اظهار داشت: تمرکز اصلی جنگ ترکیبی، روی پیامد قطع خدمات نسبت به مردم است. دراین میان شهرداری ها، دستگاه‌های متمرکز بر خدمات مردم هستند و از این رو زیرساخت‌های خدمت رسان شهری وابسته به فضای سایبر هدفی مطلوب در جنگ‌های ترکیبی محسوب می‌شوند.

وی با اشاره به اهمیت ساماندهی زیرساختی شهری، توضیح داد: فضا‌های زیر سطح شهر می‌تواند ضمن بهبود سیمای شهری به عنوان فرصتی برای حل معضلات سطح شهر به کار گرفته شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور به لزوم اصلاح شبکه آبرسانی در شهر‌ها نیز اشاره و تصریح کرد: این شبکه باید به گونه‌ای باشد که اگر آب به هر دلیل قطع شد، ظرفیت تامین آب برای شهروندان بین سه روز تا یک هفته وجود داشته باشد. این طرح به صورت پایلوت در شهر یزد به روش توزیع محله محور پیاده سازی و اجرا شده است.

به گفته سردار جلالی باید برای همه حوادث شهری برنامه عملیاتی یا (ERP) داشته باشیم که به معنی آمادگی برای پاسخ اضطراری به حوادث ممکن الوقوع است.

سردار جلالی خاطرنشان کرد: پدافند نوین شهری از دیگر موضوعاتی است که در دستور کار سازمان پدافند غیرعامل کشور قرار گرفته است. در همین راستا، تاکنون ۵۱ شهر کشور به تجهیزات پاسخ اولیه به تهدیدات نوین تجهیز شده است.

وی توضیح داد: همچنین با هماهنگی‌های صورت گرفته با آتش‌نشانی‌ها، مسئول پاسخ اولیه حوادث بیولوژیک، شیمیایی و هسته‌ای واحد HAZMAT شهرداری‌ها هستند.

وی افزود: هر کارخانه شیمیایی که در محیط شهری قرار دارد باید از نظر پدافند غیرعامل برای امن‌سازی خود ۵ اقدام انجام دهد که این اقدامات شامل نصب تجهیزات تشخیص آلودگی، ابزار‌های رفع آلودگی، استقرار تیم امداد پزشکی، تیم امداد نجات شیمیایی مدیریت و فرماندهی در محدوده پرخطر (HAT ZONE) است.

وی افزود: باید مدیران پدافند شهری و مراکز شیمیایی نسبت به شناسایی محدوده پر خطر آن مراکز اقدام کنند به نحوی که مسئولیت‌های مقابله با حوادث شیمیایی در آن مراکز مشخص شود و آموزش‌ها و رزمایش‌های مناسب دیده شود.

مراکز پر خطر شیمیایی در شهر‌ها باید امن سازی و یا از شهر‌ها خارج شوند

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، ساماندهی و تهیه طرح‌های خروج مراکز پرخطر شهری را از اولویت‌های سازمان پدافند غیرعامل کشور برشمرد و افزود: اینگونه مراکز که حضورشان در شهر‌ها ضروری است باید از لحاظ پدافند شیمیایی امن سازی شده و در غیر این صورت باید به خارج از شهر‌ها منتقل شوند.

رعایت ملاحظات پدافند غیرعامل در برنامه‌های توسعه شهری

سردار جلالی با بیان اینکه برنامه‌های توسعه شهری باید با فرض رعایت ملاحظات پدافند غیرعامل انجام شود، توضیح داد: در هر شهری یک تهدید پایه وجود دارد که در صورت وقوع بر شهر تاثیر می‌گذارد که باید طرح‌های عمرانی شهر نسبت به سناریوی وقوع تهدید پایه ایمن سازی و مراقبت شوند.

وی افزود: شهر مشهد از جمله شهر‌های زلزله خیز است که در مسیر عبور گسل‌ها واقع شده است که طبیعا باید در تمام طرح‌های خدمات شهری مانند پل، جاده و ابنیه ملاحظات ایمن سازی در برابر زلزله شناسی رعایت شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور افزود: در برنامه سالانه شهرداری مشهد و دیگر شهرداری‌ها باید مقاوم سازی ابنیه در برابر تهدیداتی مانند زلزله لحاظ شود به طوری که در برابر تهدیدات و حوادث دچار آسیب دیدگی نشویم.

سردار جلالی گفت: انتظار ما این است که فرمانداری با همکاری شهرداری مشهد نسبت به تدوین برنامه مشترک سال ۱۴۰۲ در حوزه پدافند شهری اقدام کنند به گونه‌ای که در این برنامه، وظایف و تقسیم کار به خوبی مشخص شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل همچنین بر لزوم بازنگری طرح جامع مشهد با توجه به یکپارچگی طرح‌های پدافندی با محوریت حرم مطهر و شبکه ترافیک شهری تاکید کرد.