ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
کشور ژاپن به عنوان سومین اقتصاد بزرگ جهان، از جمله کشور‌هایی است که تا پیش از فاجعه اتمی فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ میلادی بیش از ۳۰ درصد برق خود را از طریق نیروگاه‌های هسته‌ای تأمین می‌کرد؛ کشوری که به دنبال فاجعه مورد اشاره با عرضه ناچیز برق رو به رو شد و مشکلات فراوانی را در ۱۲ سال گذشته در این حوزه تجربه کرده است.
به گزارش پایداری ملی به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، وب سایت تخصصی «asiafundmanagers»، در گزارشی با اشاره به اینکه پس از گذشت سال‌ها از نابود شدن نیروگاه اتمی فوکوشیما در جریان سونامی، ژاپنی‌ها هنوز نتوانسته‌اند بر مشکل تأمین برق مورد نیاز خود به صورت کامل غلبه کنند، نوشت: فرسودگی نیروگاه‌های حرارتی در کنار وابستگی شدید به واردات نفت و افزایش جهانی قیمت انرژی ژاپنی‌ها از جمله مشکلات بزرگ ژاپن برای تأمین برق در حال حاضر است.
بر اساس اطلاعات مورد اشاره در این گزارش اکنون و پس از یک دهه تجربه محدودیت‌های شدید برقی، سیاست انرژی در کشور ژاپن در حال تغییر اساسی است و دولتمردان این کشور قصد دارند تا ضمن راه‌اندازی دوباره نیروگاه‌های از رده خارج شده هسته‌ای از طریق افزایش طول عمر راکتور‌ها همچنین راکتور‌های هسته‌ای نسل جدید را راه‌اندازی کنند.
از این سیاست در کشور ژاپن به عنوان شروعی تازه برای بهره‌برداری از انرژی هسته‌ای به منظور تولید انرژی برق یاد می‌شود که هدف اصلی آن حفظ پایداری شبکه برق کشور و مقابله با افزایش جهانی قیمت انرژی و سوخت است.
در همین رابطه در ماه ژوئیه فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن به مسئولان مربوطه دستور داد تا مقدمات بهره‌برداری از ۹ راکتور هسته‌ای جدید که معادل ۱۰ درصد از کل حجم مصرفی برق این کشور را تأمین خواهد کرد، فراهم کنند.
دستور نخست وزیر ژاپن مبنی بر توسعه راکتور‌های هسته‌ای در حالی مطرح شد که تجربه فاجعه فوکوشیما و خسارت‌های برآمده از نابودی تأسیسات هسته‌ای در این کشور همچنان به عنوان یک موضوع پرتنش در میان افکار عمومی مطرح است. با این حال به نظر می‌رسد به واسطه محدودیت‌های برقی ۱۲ سال گذشته احساسات عمومی نیز به نفع راه‌اندازی مجدد راکتور‌های هسته‌ای این کشور تغییر کرده است.
به صورت کلی ژاپن بنا دارد تا ۲۰۳۰ میلادی میزان تولید برق این کشور از طریق انرژی هسته‌ای را که تا پیش از سال ۲۰۱۱ به ۳۰ درصد رسیده بود به ۲۰ تا ۲۲ درصد برساند.
در همین رابطه و در اجلاس گروه ۲۰ که سال ۲۰۲۲ میلادی برگزار شد، یاسوتوشی نیشیمورا، وزیر تجارت و صنعت ژاپن ضمن اشاره به بحران جهانی در حوزه انرژی و افزایش قیمت سوخت، از انرژی هسته‌ای به عنوان راهکاری برای تضمین امنیت انرژی در کشور ژاپن یاد کرد.
ژاپنی‌ها همچنین در پی این هستند تا جدا از توسعه راکتور‌های هسته‌ای سهم انرژی‌های تجدیدپذیر را نیز در سبد تأمین برق کشورشان افزایش دهند و از این طریق از میزان وابستگی خود به نیروگاه‌های حرارتی بکاهند.
در همین رابطه پیشتر هیرویوکی اوچیناگا، یکی از مقامات J-Power (شرکت توسعه برق ژاپن) به رسانه‌ها گفت: به طور معمول یک نیروگاه بین ۲۰ تا ۳۰ سال کارایی دارد، اما اکنون و به دلیل مشکل کشور در تأمین برق کافی برخی نیروگاه‌های حرارتی بیش از دهه به فعالیت خود ادامه داده‌اند.
با توجه به توضیحاتی که مورد اشاره قرار گرفت و ناظر بر کمبود انرژی برق در کشور ژاپن است، بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های گذشته در این کشور اقدامات متنوعی با هدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی برق انجام شده است که به عنوان نمونه می‌توان به درخواست سراسری دولت ژاپن از مشترکان بخش خانگی برای صرفه‌جویی در مصرف برق بین ماه‌های دسامبر تا مارس سال ۲۰۲۳ و در فصل زمستان گذشته اشاره کرد.
همچنین از جمله راهکار‌های ژاپنی‌ها برای مقابله با ناپایداری برق استفاده از منابع تغذیه انرژی است که به آن‌ها اجازه می‌دهد در زمان‌های غیر اوج نسبت به ذخیره سازی انرژی برق و در زمان‌های اوج مصرف به استفاده از انرژی منابع تغذیه با هدف حفظ پایداری شبکه برق اقدام کنند.
نصب اجباری پنل‌های خورشیدی بر روی پشت بام تمام خانه‌هایی که به تازگی ساخته می‌شوند از دیگر برنامه‌هایی است که دولت ژاپن با هدف کمک به تأمین شبکه برق سراسری و جلوگیری از خاموشی‌های گسترده در دستور کار قرار داده و از سال ۲۰۲۵ این طرح اجرایی خواهد شد.
این اقدام در راستای سیاست کلان ژاپنی‌ها اجرایی می‌شود که بر اساس آن دولتمردان این کشور بنا دارند تا سال ۲۰۳۰ میلادی سهم تولید برق کشورشان از محل انرژی‌های تجدیدپذیر را که اکنون چیزی حدود ۱۱ درصد است به ۲۴ درصد برسانند.
در کنار این اقدامات توسعه‌ای، بررسی‌ها نشان می‌دهد ژاپنی‌ها روی فرهنگ سازی با هدف کاهش مصرف برق نیز در سال‌های گذشته به شدت کار کرده‌اند و در سایه مجموعه اقداماتی مانند نصب کنتور‌های هوشمند برای بیش از ۵۰ میلیون مشترک، طرح قیمت گذاری اوج مصرف (critical peak pricing) و فرهنگ سازی موفق شده‌اند به میزان ۱۷ درصد مصرف برق را در کشورشان کاهش دهند.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!