رستاخیز سهند در خشن‌ترین آب‌های جهان

به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری فارس، ناوگروه هفتادوپنجم نیروی دریایی ارتش متشکل از ناوبندر مکران و ناوشکن سهند، بلاخره پس از 133 روز دریانوردی و پیمایش 44 هزار کیلومتر راه دریایی در بی‌سابقه‌ترین ماموریت تاریخ نداجا، در روزهای گذشته وارد آب‌های سرزمینی کشورمان شد و امروز در بندرعباس پهلو می‌گیرند.

آنچه این ماموریت را از هفتاد و چهار ماموریت قبلی خود متمایز ساخته است، تنها پیمایش مسیر طولانی بدون پهلوگیری در مسیر نیست، بلکه اولین حضور ایران در اقیانوس اطلس شمالی است که این منطقه از جهان همواره حیاط خلوت ایالات متحده آمریکا، انگلیس و فرانسه محسوب می‌شود.

آغاز ماموریت پر ماجرای ناوگروه 75 به 12 اردیبهشت‌ماه سال جاری برمی‌گردد، ناوبندر مکران و ناوشکن سهند که هر دو یگان شناور از جمله دستاوردهای دفاعی بومی کشورمان محسوب می‌شوند، ماموریتی را آغاز می‌کنند که از همان ابتدا زیر ذره‌بین کشورهای غربی و تحلیل‌گران مسائل امنیت بین‌الملل بود.

در ابتدای حرکت این ناوگروه رسانه‌های غربی با استناد به تصاویر ماهواره‌ای که حاکی از قرار گرفتن چند فروند قایق تندرو بر روی عرشه ناوبندر مکران بود، به این نتیجه رسیده بودند که مقصد این ناوگروه کشور ونزوئلا خواهد بود و ایران قصد دارد با در اختیار قرار دادن این قایق‌های تندرو موشک‌انداز به ونزوئلا، نیروی دریایی آمریکا را در حوزه کارائیب به چالش بکشد؛ این موضوع تا آنجایی پیش می‌رود که وب‌سایت «پولیتیکو» به نقل از سه منبع مطلع آمریکایی می‌نویسد: نهادهای امنیت ملی آمریکا حرکت دو ناو ایران را به مقصد احتمالی ونزوئلا زیر نظر دارند. منابع پولیتیکو همچنین اعلام می‌کنند که مقامات آمریکایی از مقصد کشتی‌های ایران و محموله‌های آنها اطلاع ندارند، اما ممکن است در نهایت به سمت ونزوئلا بروند.

پولیتیکو اما در ادامه به این نکته نیز اذعان می‌کند که حضور کشتی‌های جنگی ایرانی در حیاط خلوت آمریکا چالشی برای اقتدار ایالات متحده در منطقه است.

کمی بعدتر یعنی در بیستم خردادماه لوید آستن وزیر دفاع آمریکا در جلسه کنگره و در پاسخ به سوال سناتور دمکرات ریچارد بلومنتال، درباره حضور دو کشتی نظامی ایران که براساس برخی گزارش ها ممکن است درحال حرکت به سوی ونزوئلا باشند ابراز نگرانی می‌کند و می‌گوید: من کاملا نگران اشاعه تسلیحاتی، از هر نوعی، در همسایگی آمریکا هستم.

تحلیل‌های این چنینی کماکان در محافل غربی ادامه دارد و آنها هر روز در حال مطرح کردن ونزوئلا بعنوان مقصد این ناوگروه هستند، غافل از آنکه مقصد اصلی سهند و مکران جای دیگری است! با اینحال روز 31 خردادماه امیر دریاداری سیاری معاون هماهنگ‌کننده ارتش جمهوری اسلامی ایران نشستی خبری برگزار می‌کند و بدون اشاره به مقصد این ناوگروه، اعلام می‌کند که اکنون سهند و مکران در اقیانوس اطلس حضور دارند و به سمت اطلس شمالی دریانوردی خواهند کرد.

با این اعلام غربی‌ها دریافتند که درباره مقصد این ناوگروه تاکنون دچار اشتباه و سردردگمی بوده‌اند، اما این سردرگمی کماکان برای آنها ادامه دارد چراکه در ادامه مقاصد دیگری از جمله لبنان و سوریه را برای این ناوگروه عنوان می‌کنند که باز هم نشان از بی‌اطلاعی آنها از مقصد نهایی ناوگروه دارد.

در نهایت در روزهای پایانی تیرماه، سهند و مکران که در اقیانوس اطلس شمالی در حال دریانوردی هستند، به سمت کانال مانش ( آبراه میان انگلیس و فرانسه) حرکت می‌کنند و در آن هنگام است که غربی‌ها متوجه مقصد این ناوگروه می‌شوند که بندر سن‌پترزبورگ روسیه است.

روسیه مهرماه سال ۱۳۹۹ از ایران به منظور شرکت در رژه دریایی سیصد و بیست و پنجمین سالگرد تاسیس نیروی دریایی این کشور دعوت می‌کند؛ بهمن همان سال فرمانده معظم کل قوا با اعزام ناوگروه ۷۵ نیروی دریایی ارتش به این ماموریت موافقت می‌کنند و پس از آن مقدمات این ماموریت فراهم می‌شود و نهایتا در ۱۲ اردیبهشت سال ۱۴۰۰ دریانوردی سهند و مکران آغاز می‌شود.

با آغاز ماموریت ناوگروه 75 در تاریخ فوق نهایتا این ناوگروه در سوم مردادماه به بندر سن‌پترزبورگ می‌رسد و ناوشکن سهند با افتخار در رژه دریایی سالروز نیروی دریایی این کشور که با حضور سه کشور خارجی ایران، هند و پاکستان برگزار می‌شود، شرکت می‌کند. 

چرا ماموریت ناوگروه 75 تاریخی و حائز اهمیت است؟

133 روز دریانوردی بدون پهلوگیری

برای دریانوردی‌های طولانی مدت معمولا یگان‌های شناوری به منظور تامین مایحتاج خود باید در بنادری میان راه پهلوگیری کنند، این درحالی است که در ماموریت ناوگروه 75 به دلیل کارشکنی‌های آمریکا و تحمیل اراده خود بر کشورهای آفریقایی، امکان ارائه خدمات پشتیبانی و پهلوگیری در بنادر این کشورها ممکن نبود.

با اینحال سال گذشته ظرفیتی بنام ناوبندر مکران در نیروی دریایی ارتش ایجاد شد که این نیرو را برای دریانوردی‌های طولانی‌مدت از پهلوگیری در هر بندری بی‌نیاز می‌کرد. ناوبندر در حقیقت یک پایگاه دریایی متحرک و چندمنظوره است که طیف گسترده‌ای از نیازهای عملیاتی و اطلاعاتی در حوزه الکترونیکی، پهپادی، موشکی و بالگردی را تامین می کند و با قابلیت ماندگاری طولانی مدت در دریاها و اقیانوس‌ها، انواع ناوها و شناورها را پشتیبانی می‌کند.

در دنیا تنها سه کشور آمریکا، چین و ایران دارای ناوبندر هستند و امروز نیروی دریایی ارتش با استفاده از ناوبندر مکران قادر به حضور در هر پهنه آبی از جهان خواهند بود.

مسیر طی شده توسط ناوگروه 75 نیروی دریایی به ویژه در قسمت دماغه امید نیک و اقیانوس اطلس به دلیل وجود جریان‌های اقیانوسی از جمله جریان گلف استریم، یکی از خشن‌ترین پهنه‌های آبی دنیا محسوب می‌شود و معمولا فورس دریا در این مناطق بالا است که می‌تواند برای بسیاری از شناورها خطرناک و حادثه‌آفرین باشد.

به طور کلی منطقه دماغه امیدنیک و اقیانوس اطلس به دلیل همین ویژگی‌ها در ادبیات دریانوردی به گورستان کشتی‌ها معروف است چراکه شرایط سخت و خشن این پهنه آبی بسیاری از کشتی‌ها را که تناژ پایین‌تری داشته‌اند به قعر دریا فرستاده. حتی ذکر این نکته نیز لازم است که عمده صنایع دریایی فعال در کشورهای آفریقایی حاشیه اقیانوس اطلس، در حوزه بازسازی کشتی‌های حادثه دیده در این مناطق فعالیت می‌کنند.

طبیعتا عبور از چنین آبراهی برای ناوبندر مکران به دلیل تناژ بالای آن (121 هزار تن) چالش عمده‌ای محسوب نمی‌شود، اما برای ناوشکن بومی سهند با وزن 1300 تن، عبور از امواج خروشان در شرایط جوی بسیار نامساعد اقیانوس اطلس یک رکورد  و چالش بی‌سابقه محسوب می‌شود که سهند توانست از این آزمون سربلند بیرون بیاید.

علاوه بر چالش‌های طبیعی که در مسیر ناوگروه 75 قرار داشت، دیگر تهدید متصور برای این ناوگروه تروریسم دریایی و شیطنت‌های ایالات متحده آمریکا بود که البته در این ماموریت تهدیدی از نوع تروریسم دریایی متوجه این ناوگروه نشد، اما پدرخوانده تروریست‌ها یعنی ارتش ایالات متحده آمریکا در 3 نوبت سعی در شناسایی و کسب اطلاعات از ناوگروه 75 داشت که در هر سه نوبت، سهند و مکران با استفاده از تجهیزات جنگ الکترونیک خود مانع از اجرای فعالیت مد نظر ایالات متحده شدند.

بالگرد Seahawk، پهپاد RQ-4 و هواپیمای شناسایی و گشت دریایی P-8 سه هواگرد آمریکایی بودند که در طی این ماموریت سعی در کسب اطلاعات از این ناوگروه داشتند.

منطقه اقیانوس اطلس شمالی از گذشته‌ها، حیاط خلوت کشورهای آمریکا، انگلیس و فرانسه بوده چراکه در آن محدوده و پهنه آبی کشورهای دیگر یا نخواسته‌اند و یا اینکه توان حضور در این ابعاد و وسعت را در خود ندیده‌اند.

با اینحال ناوگروه 75 با حضور در این منطقه مهم از جهان، خلوت کشورهای موصوف را به هم ریخت و نشان داد که خواهد توانست پس از این نه فقط در پهنه آبی اطلس بلکه در هر دریا، نقطه و اقیانوس دیگری نیز حاضر شود. در حقیقت عبور سهند و مکران از آبراه‌های حساسی مانند کانال مانش، تنگه دوور، خلیج بیسکای، تنگه اسکاژراک، کانال گریت بلت، تنگه جبل‌الطارق، کانال سوئز و ... آن هم پیش چشم کشورهایی که تصور نمی‌کردند روزگاری ناوی از نیروی دریایی ایران بتواند تا نزدیک‌ترین آب‌های سرزمینی آنها برود، خود ارزشمندترین دستاورد این ماموریت تاریخی است.

البته در کنار کشورهای فوق، سهند و مکران در مسیر بازگشت خود از دریای مدیترانه، کانال سوئز، دریای سرخ و خلیج عدن و ... نیز عبور کرد که این مناطق طی سال‌های اخیر و به ویژه در چندماه اخیر محل زد و خورد جدی تروریسم دریایی در قالب جنگ کشتی‌ها بوده است و این عبور مقتدرانه نیز پیام‌های خاص خود را برای رژیم صهیونیستی دارد.

ناوشکن سهند که سومین ناوشکن از کلاس موج و تولید شده در کارخانجات نیروی دریایی ارتش است، نامش را از یک ناوشکن دیگر با همین اسم گرفته که پیش از انقلاب از انگلیس خریداری شد؛ سهند در دوران دفاع مقدس نقش موثری در دفاع از آب‌های خلیج فارس داشت تا آنکه در سال 1367 و در جریان تقابل مستقیم با ایالات متحده آمریکا، این ناو مورد حمله چندین فروند جنگنده آمریکایی قرار گرفت و با وجود رشادت و پایمردی کارکنانش، نهایتا به دلیل وقوع چند انفجار بزرگ در آن، در خلیج فارس غرق شد.

30 سال بعد، یعنی در سال 1397 نیروی دریایی ناوشکن کلاس موج خود را به یاد پایمردی کارکنان ناو سهند در فروردین سال 1367 به همین نام، نامگذاری کرد. اعزام سهند به ماموریت اطلس، در حقیقت نشان دادن رستاخیز آن به کسانی بود که روزی نخستین سهند را به ایران فروختند و سپس غرقش کردند، اما دیدند که ایرانی می‌تواند خودش سهندها بسازد.

حالا جمهوری اسلامی ایران با این حضور در حقیقت توان عملیاتی-پشتیبانی خود برای حضور در آب‌های دوردست را مورد محک جدی قرار داد؛ ناوبندر مکران که ظرفیت عظیم نیروی دریایی ارتش به منظور پشتیبانی از این ماموریت‌ها محسوب می‌شود و با یکبار سوختگیری قادر است بدون پهلوگیری، سه دور کره زمین را دریانوردی کند، تنها 4 ماه پس از الحاق به ناوگان نداجا به چنین ماموریتی اعزام می‌شود و محک جدی می‌خورد و ثابت می‌کند که می‌تواند از هر ماموریتی پشتیبانی کند.