این دیپلمات ارشد روس در پیام توئیتری خود نوشت: «روابط بینالملل پر است از شگفتیهایی که با عقل سلیم همخوانی ندارند. آمریکا [سال گذشته] از برجام خارج شد و بر خلاف قوانین بینالمللی سعی کرد آن را بهکلی نابود کند. اما حالا این آمریکاست که خواستار برگزاری نشست ویژه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای برخورد با ایران، به دلیل انحرافات جزئی از تعهدات درجه دوم خود ذیل برجام، شده است.»
«جکی ولکات» نماینده آمریکا در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین روز جمعه درخواست خود برای تشکیل نشست ویژه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی بهمنظور بررسی تحولات اخیر در برنامه هستهای ایران را به مقامات آژانس ارائه داد.
ساعتی پس از انتشار خبر درخواست آمریکا برای تشکیل نشست ویژه شورای حکام آژانس در خصوص برنامه هستهای ایران، سخنگوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که این نشست روز چهارشنبه 10 جولای (19 تیر) در ساعت 14:30 به وقت محلی در وین اتریش برگزار خواهد شد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی بعد از ظهر روز دوشنبه 10 تیر تأیید کرد که میزان ذخایر اورانیوم غنیشده ایران از مرز تعیینشده در برجام (300 کیلوگرم هگزافلوراید UF6 و یا معادل آن یعنی 202.8 کیلوگرم اورانیوم) عبور کرده است.
آمریکا در حالی بهمنظور جوسازی علیه ایران خواستار برگزاری نشست ویژه شورای حکام برای بررسی اقدامات اخیر ایران شده که در واقع خود عامل اصلی این اقدامات بوده است.
دولت ترامپ از زمان خروجش از برجام در اردیبهشت 97 تاکنون تحریمهای مختلفی را علیه ایران وضع کرده است؛ تحریمهایی که اخیراً دامنه آنها حتی به همکاریهای هستهای صلحآمیز سایر کشورها با ایران نیز کشیده شده است.
در پی کوتاهی طرفهای برجام در حمایت از حقوق تصریحشده ایران ذیل برجام و مقابله با تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران، شورای عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه 18 اردیبهشت در بیانیهای اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی و حقوق تصریحشده خود مندرج در بندهای 26 و 36 برجام، برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف خواهد کرد.
ایران در این بیانیه که در اولین سالگرد خروج آمریکا از توافق هستهای صادر شد، به طرفهای دیگر برجام 60 روز فرصت داد برای اجرای تعهدات خود بهویژه در حوزههای بانکی و نفتی اقدام کنند.
انتشار خبر عبور ذخایر اورانیوم ایران از مرز تعیینشده در برجام، مقامات تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس)، اتحادیه اروپا و حتی آمریکا که دیگر جزو طرفهای برجام نیست به انتقاد از ایران پرداختند و ایران را به پایبندی به تعهداتش ذیل برجام فرا خواندند.
با این حال ایران در واکنش به اظهارات طلبکارانه غربیها در مورد برجام تأکید کرده است که دیگر نمیخواهد، نمیتواند و نباید بهصورت یکجانبه برجام را اجرا کند و تا زمانی که طرفهای دیگر برجام تعهدات خود را بهطور کامل اجرا نکنند، کاهش مرحله به مرحله تعهدات ایران ادامه خواهد یافت.
ایران تأکید کرده است که از این پس برجام را یکجانبه اجرا نخواهد کرد و تنها در صورتی از کاهش تعهدات خود بازخواهد گشت که شاهد اجرای تعهدات طرفهای دیگر برجام باشد.
مجید تختروانچی نماینده ایران در سازمان ملل متحد هفته گذشته در نشست دورهای برجام در شورای امنیت با انتقاد از کوتاهی طرفهای دیگر برجام در اجرای تعهدات خود افزود: «ایران بسیار بیشتر از سهم خود برای حفظ برجام تلاش کرده است. ما پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریمهای اقتصادی یکجانبه علیه ایران، بیش از یک سال به سه کشور اروپایی فرصت دادیم تا پیامدهای خروج آمریکا از برجام را جبران کنند اما حسن نیت و صبر ایران، نتیجهای جز وعدههای تکراری از سوی طرفهای دیگر برجام نداشته است.»
حسن روحانی رئیسجمهور ایران روز سهشنبه 4 تیر در گفتگوی تلفنی با همتای فرانسوی خود امانوئل ماکرون با اشاره به اینکه پایبندی ایران در برجام پس از خروج آمریکا بر مبنای وعده طرفهای اروپایی برای تضمین منافع اقتصادی از جمله حلوفصل مسائل مربوط به روابط بانکی و فروش نفت بود که متأسفانه هیچ یک از آنها در مقام عمل تحقق پیدا نکرده، خاطرنشان ساخته بود: «اگر ایران نتواند از فواید برجام بهرهمند شود، بر اساس بندهای 26 و 36 برجام مرحله به مرحله تعهدات خود را کاهش خواهد داد.»