ضعف برنامه‌های لجستیک در بحران به منظور تأمین و توزیع اقلام مورد نیاز حادثه‌دیدگان و نیروهای امدادی، از جمله مواردی است که در سیل اخیر محرز شد.
به گزارش پایداری ملی، در سیلاب اخیر، در مجموع 840 روستا درگیر سیل بوده است، سیل در مجموع به 11 هزار و 220 ابنیه فنی شامل آبرو، آبنما و پل آسیب رسانده که حدود 725 پل و آبرو به طور کلی تخریب و بقیه آنها هم
از 10 تا 70 درصد خسارت دیده‌اند.
از آنجا که بیشتر خسارات وارده بر ابنیه فنی مربوط به سه استان خوزستان، گلستان و لرستان بوده است، چنانچه ابنیه فنی خسارت‌دیده در سه استان مذکور با کل ابنیه فنی موجود در استان‌های مذکور مقایسه شود، ملاحظه می‌شود که نزدیک به 30 درصد از ابنیه فنی سه استان مذکور که بیشتر آنها پل در راه روستایی است، در جریان سیل اخیر، تخریب شده و یا خسارت دیده‌اند.
در جریان سیل اخیر و خسارات وارده بر راه‌های مواصلاتی، هر چند استان‌های دیگر هم دچار خسارت‌هایی شده‌اند، ولی استان‌های خوزستان، گلستان و لرستان از سیل اخیر بیشترین آسیب را دیده‌اند.
بررسی ابعاد خسارت سیل نشان می‌دهد که این خسارت‌ها بیشتر بر راه‌های روستایی و بعضاً در مسیر راه‌های اصلی و فرعی کشور و خط‌آهن وارد شده است.
خسارت ۶هزار میلیارد ریالی سیل به محورهای استان خوزستان
سیل در استان خوزستان به راه‌های مواصلاتی و خط‌آهن آسیب رسانده است، در ارتباط با راه‌های مواصلاتی اطلاعات موجود نشان می‌دهد، در مجموع 1800 کیلومتر از انواع راه‌های استان و نیز 941 دستگاه ابنیه (آبرو و آبنما) دچار آسیب دیدگی شده‌اند به طوری که با احتساب ماشین‌آلات و ساختمان‌های مرتبط با بخش حمل و نقل در مجموع خسارتی بالغ بر حدود ۶ هزار میلیارد ریال در این استان، برآورد شده است که البته این رقم شامل خسارت به شبکه ریلی استان نیست.
در جریان سیل اخیر راه‌های اهواز-شوش، اهواز- آبادان، شوش- کمربندی بستان، بستان- سوسنگرد و شوشتر- بستان دچار آب گرفتگی شد و راه روستایی 270 روستای استان خوزستان زیر آب رفت.
خسارت دو هزار میلیارد ریالی سیل به محورهای استان گلستان
مجموع طول راه‌های آسیب دیده در استان گلستان حدود ۹۹۶ کیلومتر است که خسارت برآورد شده برای راه‌های استان، معادل دو هزار میلیارد ریال ذکر شده است؛ همچنین 785 دستگاه ابنیه فنی شامل پل و آبرو دچار خسارت شده است.
قطع راه ۸۰۰ روستا در لرستان در سیل اخیر
در استان لرستان در مجموع حدود 600 کیلومتر انواع راه در سیل اخیر خسارت دید، راه‌های ارتباطی نزدیک به 800 روستا در این استان قطع شد و دسترسی به 300 روستا هم به سختی انجام می‌شد.
* اقدامات الزامی قبل و بعد از حوادث
در ورود به خسارت‌زدایی در زیربناهای آسیب‌دیده حمل و نقل بهتر است که طول مدت جبران خسارت مبنای دسته‌بندی و فعالیت‌های جبران خسارت به کوتاه‌مدت (چند هفته تا سه ماه)، میان‌مدت (سه ماه تا یک سال) و بلندمدت (از یک سال تا دو سال) قرار گیرد.
از جمله مواردی که در سیل اخیر لمس شد، نبود برنامه‌های لجستیک بحران به منظور تأمین و توزیع اقلام مورد نیاز حادثه‌دیدگان و نیروهای امدادی بود.
در این مرحله برنامه‌های اولویت‌بندی بازگشایی معابر حادثه‌دیده و بازگرداندن حمل و نقل همگانی به شرایط عادی نیز از دیگر موارد اولویت‌دار است؛ در شرایط پس از حادثه بسیاری از مردم قصد خروج از نقاط حادثه‌دیده با وسیله شخصی یا وسیله نقلیه همگانی دارند، چنانچه برای پاسخگویی به این حرکت حادثه‌دیدگان برنامه بازگشایی مسیرها و آماده‌سازی حمل و نقل همگانی به‌موقع انجام نشود، مسیر دسترسی نیروهای امدادی نیز مسدود شده و بحران دیگری در زمان خروج افراد به وقوع خواهد پیوست.
در مرحله بعد که شرایط بازسازی کوتاه‌مدت است، برنامه‌ریزان بازسازی پس از برآورد خسارات و آسیب‌های به وجود آمده، برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی بازسازی و احداث زیرساخت جدید را انجام می‌دهند.
دو نکته مهم در این زمینه وجود دارد، نخست آنکه باید توجه داشت بازسازی‌های کوتاه‌مدت با اینکه باید در مدت زمان کوتاه انجام شود تا ارتباط مناطق مختلف را مجدداً برقرار کند، اما آثار بلندمدتی خواهند داشت؛ مکانی که یک بار در حادثه ویران شده است، مشخصا خطرپذیری بالایی در حوادث آتی خواهد داشت و چنانچه توجه، دقت و هزینه کافی در بازسازی آن صورت نگیرد، در حوادث آتی هزینه‌های به مراتب بیشتری پدید خواهد آورد بنابراین لازم است توجه شود کیفیت در بازسازی سریع فدای کمیت نشود.
نکته دیگر اهمیت ارتباط نزدیک و مستقیم برنامه‌ریزان بازسازی با جوامع حادثه‌دیده است، نیازها، انتظارات و مشکلات حادثه‌دیدگان باید به عنوان ستون اصلی برنامه‌ریزی ساخت و سازهای آتی قرار گیرد.
مرحله بعد شرایط میان‌مدت و بلندمدت پس از بحران است، برنامه‌ریزان و مسئولان اجرایی نیازمند پایش مستمر شرایط در مناطق بحران و همچنین سیستم‌های ثبت اطلاعات و تجربیات هستند و برنامه‌های ذکرشده نیازمند بازبینی و به‌روز رسانی مستمر است.
