کسب‌وکارهای خانگی یکی از راه‌های رونق تولید ملی است، کارهایی کوچک که می‌تواند نتیجه بزرگی به‌همراه داشته باشد.
به گزارش پایداری ملی، زمان زیادی از رونق کسب‌وکارهای خانگی نمی‌گذرد، شاید از زمانی که تعارف با خود را کنار گذاشتیم و متوجه شدیم که تمام جمعیت ایران نمی‌توانند کارمند دولت و پزشک و نماینده مجلس باشند. از آن زمان تا کنون هر کس با توجه به توانایی و علاقه‌اش و سرمایه اندکی که داشت سعی کرد کسب‌وکار کوچکی راه بیندازد و از آن راه امرار معاش کند.
برخی از این کسب‌وکارها گسترش پیدا کرد و به ایجاد اشتغال برای افراد زیادی نیز انجامید. اما بسیاری دیگر از این کارها که بیشتر در محیط خانه و یا کارگاه کوچک انجام می‌شود در حد خانواده و درآمد اندک باقی می‌ماند.
بسیاری از کسانی که به کسب‌وکارهای کوچک و خانگی مشغول هستند مشکل معرفی خود و کار خود را به دیگران دارند. مشتری‌های بسیاری در سراسر ایران وجود دارند که خواهان محصولات خانگی و بدون مواد نگه‌دارنده و شیمیایی هستند اما آنها نیز از وجود چنین افرادی که این محصولات را تولید کرده و به‌فروش می‌رسانند بی‌اطلاع هستند.
محیطی باید فراهم باشد تا تولید کنندگان محصولات خانگی بتوانند این مواد را به مشتری معرفی کنند و مشتری نیز باید از راهی با چنین افرادی آشنا شده تا در هر جای ایران باشد محصول مورد نظر خود را سفارش دهد و از آن استفاده کند.
با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری در مورد "رونق تولید ملی" می‌توان به این کسب‌وکارها امید بیشتری داشت و محصولات کاملاً ایرانی، محلی و سالم به دست مشتریان رساند. با این شیوه هم مشتری و هم فروشنده از کار خود رضایت خواهند داشت.
مردم ایران نیز با خرید محصولات ایرانی از هم‌وطنان خود حمایت و به رونق تولید ملی کمک می‌کنند. اما یک مشکل هنوز باقی است و آن هم نحوه معرفی و آشنایی خریدار و فروشنده است که با انجام آن روند کار و تولید رونق بیشتری خواهد گرفت.
گروهی در ایران این وظیفه را به‌عهده گرفته و با راه‌اندازی یک سایت و گسترش کار خود ابتدا تولید کنندگان محصولات خانگی و محلی را شناسایی کرده و سپس با مشتریان آشنا می‌کنند. نحوه آشنایی نیز به معرفی تولید کننده و هویت او برمی‌گردد.
بازارچه‌ای لابه‌لای درختان چهارباغ عباسی؛ بوی نان محلی و کلوچه بوشهر
این گروه با دایر کردن غرفه‌هایی در فضای باز خیابان چهارباغ عباسی اصفهان این فرصت را به غرفه‌داران و خریداران می‌دهد تا با معرفی و ارائه محصولات خود با مشتریان آشنا شوند. نمایندگان این گروه نیز در غرفه‌ها حضور دارند و آموزش‌های لازم را به غرفه‌داران ارائه می‌دهند.
در ابتدای ورودم به فضایی که بیشتر شبیه یک بازارچه زیبا بود با سنگ‌های تراشیده و زیبایی روبه‌رو شدم که هنر دست دختران جوان اصفهانی بود، سنگهایی واقعی که با دستان هنرمند این دختران شکلی شکیل به خود گرفته تا به‌عنوان زیورآلات از آن استفاده شود. سنگ‌ها آن‌قدر زیبا و چشم‌نواز هستند که باید وقت بیشتری داشته باشیم تا بتوانیم یک یا چند سنگ را از بین آنها انتخاب کنیم.
غرفه پخت نان و کلوچه محلی که حواس آدمی را پرت می‌کرد، بوی خوش کلوچه‌های محلی با تزیین کنجد توجهم را جلب کرد و با بانویی که در حال پخت این نان‌ها و کلوچه‌های محلی بود به گفت‌وگو نشستم و در پایان تکه‌ای از کلوچه‌های محلی را که سوغات بوشهر بود مزه کردم، از آن مزه‌هایی بود که تا مدت‌ها زیر زبان آدم می‌ماند.
غرفه‌های تابلوهای دست‌ساز، پوشاک‌های خاص، لواشک و رب‌های خانگی، ترشی‌های خانگی، نان‌های محلی، سبزیجات بسته‌بندی‌شده و چندین غرفه دیگر با محصولات متنوع زیادی در این بازارچه خودنمایی می‌کرد. اینکه این محصولات همه کار دست بانوان و مردانی است که در خانه و کارگاه کوچکی در حال فعالیت هستند و محصولاتی تولید می‌کنند که هیچ مواد نگه‌دارنده‌ای ندارد سبب می‌شود مشتری‌ها برای خرید ترغیب شوند.
آن طور که متوجه شدم بانوان زیادی هستند که سایر محصولات آشپزخانه و یخچال یک خانواده را تولید می‌کنند و برای مشتری‌های خود که عموماً زنان شاغل هستند در هر کجای ایران باشند ارسال می‌کنند.
چرخ زدن در غرفه‌ها در فضای باز خیابان چهارباغ با هوای مطبوع بهاری زمان را از یادم برده بود. برای اینکه اطلاعات بیشتری در مورد این بازار که بیشتر به‌صورت آنلاین و مجازی فعالیت می‌کند کسب کنم به‌سراغ مدیر تولید این مجموعه رفتم و با سجاد عساکره به گفت‌وگو نشستم.
کسب‌وکارهای خانگی مجال معرفی خود را نداشتند
عساکره با اشاره به فعالیت‌های گروه خود پیرامون معرفی محصولات خانگی به مردم گفت: ظرفیت و پتانسیل کسب‌وکار زیادی در کشور ما وجود دارد اما هیچ کدام از اینها مجال این را نداشتند که خودشان را با هویت کاری خود معرفی کنند. ما نمونه‌های زیادی را در دنیا دیدیم که در این نوع کسب‌وکار موفق شده بودند. کار مطالعاتی و اقدام‌پژوهی انجام دادیم و روی آنها کار کردیم و استارت را در دی ماه 95 زدیم.
وی افزود: مدل بازاری که ویژه کسب‌وکار کوچک باشد که بتواند با هویت خود محصول خود را معرفی کند مدنظر ماست. باید هر کسی با هویت واقعی خود که در هر جای ایران است بتواند مستقیم به مشتری محصول خود را بفروشد.
عساکره بیان کرد: ما کار خودمان را با یک تیم کوچک شروع کردیم و در حال حاضر بیش از 50 عضو داریم که با هم همکاری می‌کنیم و در پارک علم و فناوری مستقر هستیم. در حال حاضر بیش از 3 هزار نفر در سایت ما عضو هستند و محصولات خود را با نام خود معرفی می‌کنند.
وی ابراز کرد: در حال حاضر به‌عنوان یک شرکت دانش‌بنیان شناخته شده‌ایم شرکتی که توانسته کمک کند تا مسئله‌ای حل شود.
اصفهان؛ استانی با بالاترین ظرفیت کسب‌وکار خانگی
عساکره با بیان اینکه اصفهان یکی از استان‌هایی است که بیشترین ظرفیت این کسب‌وکارها را دارد، گفت: حتی روستاهای اصفهان نیز سرشار از کسب‌وکارهای خانگی است که برخی از آنها تعطیل شدند و بسیاری هم در آستانه تعطیلی قرار داشتند و نمی‌توانستند مشتری خود را پیدا کنند.
وی ادامه داد: با فعالیت‌های گروه ما تا امروز بیش از 600 کسب‌وکار فعال در سایت ما مستقر هستند. رسالت اصلی ما این است که آموزشمان را میان مردم ببریم؛ چرا که مشکل خیلی از این کسب‌وکارها این است که وقتی خیلی کوچکند نمی‌توانند از کار خود عکاسی کنند، ما باید بتوانیم به او آموزش دهیم که با همین ابزار ساده یک عکس قابل قبول بگیرد. به او یاد می‌دهیم که داستان خود را تعریف کند تا هویتش را به دیگران معرفی کند.
"یک کاسه" طرحی برای غرفه‌داران فعال
عساکره اظهار داشت: ما طریقه بسته‌بندی و ارسال را به آنها آموزش می‌دهیم. با اداره پست تفاهم‌نامه‌ای داریم به‌نام طرح "یک کاسه"، به این صورت که در شهرهایی که به تعداد کسب‌وکارهای زیاد می‌رسیم پست کمک می‌کند و انبار خودش را به این کسب‌وکارها اختصاص می‌دهد، مثلاً کسی که محصول خوبی دارد به‌جای اینکه محصول را در خانه نگهداری کند آن را به اداره پست می‌برد و پست آن را نگهداری می‌کند و به دست مشتری می‌رساند.
بازاری آنلاین برای فعالان کسب‌وکار خانگی؛ هر غرفه‌دار یک داستان
یکی دیگر از اعضای گروه "باسلام" که کسب‌وکار خانگی را با هدف معرفی خریدار و فروشنده به یکدیگر آغاز کرده است به خبرنگار تسنیم گفت: کار تحقیقاتی "با سلام" از حدود 9 سال پیش آغاز شد؛ هدف اصلی و جامعه هدف "با سلام" این است که کسب‌وکارهای خانگی خرد و کوچک را که در قالب خانه‌ها کار می‌کنند و یا کارگاه‌های کوچک دارند و دسترسی به بازار ندارند که بتوانند خود را معرفی کنند راه‌اندازی کند.
هانیه ضرغام اضافه کرد: این سایت یک بازار آنلاین است که این ابزار و محیط را در اختیار کسب‌وکارهای خانگی می‌گذارد که محصولاتشان را در این محیط بگذارند و خود را معرفی کنند. پایه کاری ما روی محتوا است؛ ما برای افراد داستان‌نویسی می‌کنیم. مهم این است که مردم بدانند در یک روستای دور و یا هر نقطه‌ای از کشور هر کسی که کار خانگی انجام می‌دهد و محصولات خانگی تهیه می‌کند به آنها معرفی شود.
وی ادامه داد: این افراد محصولاتشان را در "با سلام" می‌گذارند، داستان خود را تعریف می‌کنند و مردمی که خواهان استفاده و مصرف هستند به‌صورت مستقیم از این افراد خرید می‌کنند. این سایت یک بازار اجتماعی است کاری که ما می‌کنیم این است که تولید کننده را مستقیم به مشتری وصل می‌کنیم، هدف ما این است که این ارتباط را مدیریت کنیم.
4هزار غرفه‌دار در ایران محصولات خانگی خود را به مشتری معرفی می‌کنند
ضرغام تصریح کرد: افرادی هستند که کسب‌وکار خودشان را داشتند اما کسب‌وکار اینترنتی نداشتند ما به آنها آموزش می‌دهیم که چطور از محصول و کارش عکس بگیرد تا مشتری که از طریق اینترنت می‌بیند محصول را بپسندد و بخرد، آموزش‌ها هم به‌صورت آنلاین است. "با سلام" این را جزو وظایف خودش می‌داند که در بازه‌های زمانی مشخص و مکرر در شهرهای دیگر این کارگاه‌ها را دایر کند تا ما به‌صورت حضوری غرفه‌ها را ببینیم. ما در حال حاضر 44 هزار محصول از 4 هزار غرفه‌دار از 270 نقطه در ایران در سایت خود داریم.
وی گفت: همکاران ما در بخش فنی مدام علم‌شان را به‌روز می‌کنند. وظیفه ماست که این داده‌ها را به کسب‌وکارهای خانگی منتقل کنیم. کاری که ما می‌کنیم شفاف‌سازی اطلاعات است، به‌عنوان مثال من تمام پیام‌های مشتریان و تجربیات آنها را زیر محصول مورد می‌بینم و مطالعه می‌کنم و می‌توانم انتخاب کنم که کدام را بخرم.
ضرغام بیان کرد: هدف ما این است که این کسب‌وکارها را قوی کنیم، ما روز به روز این داده‌ها را چک می‌کنیم ببینیم که مردم به چه‌چیزهایی نیاز دارند. غرفه‌داران را در جریان نیاز مشتری‌ها می‌گذاریم راه‌های بیشتر موفق شدن را نشانش می‌دهیم تا همه در سطح بالا قرار بگیرند.
وی افزود: سال 98 تصمیم گرفتیم که با توجه به تجربه سه ماه آخر سال 97 روی آف‌لاین خیلی سرمایه گذاری کنیم و تجاربی را که از این راه به‌دست می‌آوریم وارد بخش آنلاین کنیم و آنجا را گسترش دهیم. هدف از اینکه ما ابتدا اصفهان را برای دایر کردن این بازارچه انتخاب کردیم این است که 600 نفر از غرفه‌داران‌مان اصفهانی هستند.
قصه "بی‌بی قمر" الگویی برای بانوان فعال کسب‌وکار خانگی
ضرغام با اشاره به یکی از غرفه‌داران فعال سایت کسب‌وکار خانگی گفت: ما غرفه‌داری به‌نام "بی‌بی قمر" داشتیم، که چند ماه پیش از دنیا رفت. داستان از این قرار است که همکاران ما برای کار دیگری به یک روستا رفته بودند اما شتری را دیدند که دنبال آن رفتند به خانه یک پیرزن رسیدند و فهمیدند که آن زن در خانه پشم شتر دارد و با آن چیزهایی می‌بافد و سالی چند کار را می‌فروشد. او را وارد با سلام کردیم تا کالایش را بفروشد کارش به جایی که رسید که ما سفارش‌های او را رزرو می‌کردیم.
وی ادامه داد: مردم شهر پشم شتر برایشان خیلی خوب است اما پشم اصل شتر و بافته‌شده هم که خیلی کم پیدا می‌شود طرفدار زیادی داشت. بی‌بی قمر زنی بود که به‌تنهایی و با استفاده از هنرش توانست موفق شود و از این موفقیت باید درس گرفت.
وی خاطرنشان کرد: غرفه‌دارانی داریم که از همین اصفهان تمام سبزی‌های پاک‌شده بخارپز سرخ‌شده، بادنجان سرخ‌شده و سایر اقلام مورد نیاز یخچال را برای تهران و شهرهای دیگر می‌فرستند.
ضرغام افزود: تمرکز اصلی ما روی شهرهای تهران، اصفهان و قم است؛ روی آن شهرها کار می‌کنیم و قرار است این بازارچه در شهرهای دیگر هم دایر شود.
کسب‌وکارهای خانگی تولیدکننده محصولاتی سالم و محلی است
وی گفت: ما هیچ جای سایتمان نگفته‌ایم که ارگانیک هستیم محصولات ما سالم و محلی است چون وقتی می‌گوییم ارگانیک، کاملاًمحصولاتی است که باید بارکد داشته باشد و مورد تأیید انجمن ارگانیک باشد. محصولات ما محصولات محلی تولید خانگی است که مواد شیمیایی و نگه‌دارنده ندارد. یک بخش ارگانیک هم داریم، تمام محصولاتی که در سایت ما است اگر ارگانیک است بارکد خورده است.
بازارچه و نمایشگاه در روزهای غیرتعطیل دایر شود
یکی از شرکت‌کنندگان که با پختن نان و کلوچه محلی در بازارچه شرکت کرده است، در مورد میزان رضایت خود از بازارچه و استقبال مردم از این محصولات به خبرنگار تسنیم گفت: اینکه مردم محصولات خانگی و سالم بخرند خیلی فکر خوبی است، مردم از این محصولات خیلی استقبال می‌کنند. من با پختن کلوچه محلی به‌نام "گرده" در این بازارچه شرکت کردم اما به‌خاطر اینکه امروز جمعه است، مترو فعالیت ندارد و مردم کمتر به این مکان آمده‌اند، استقبال آن طور که انتظار داشتیم نبود.
وی افزود: اگر این نوع نمایشگاه‌ها در روزهایی غیرتعطیل دایر شود حتماً نتیجه بهتری خواهد داشت.
یکی دیگر از شرکت‌کنندگان که با سنگ‌های طبیعی و زیورآلات در بازارچه شرکت کرده است، به خبرنگار تسنیم گفت: محصولاتی که با دست خودمان درست می‌کنیم خیلی مورد توجه مردم قرار می‌گیرد، به‌نظر من مردم ما دارند به‌سمت استفاده از تولیدات ملی و ایرانی می‌روند. استقبال آنها از سنگ‌های طبیعی که به‌عنوان زیورآلات استفاده می‌کنند خیلی زیاد است اما من هم با همکارم موافقم که اگر این نمایشگاه‌ها روزهای عادی برگزار شود نتیجه بهتری دارد.
کسب‌وکارهای خانگی مدتی نه‌چندان زیاد است که در کشور ما رو به رشد و رونق گرفتن است و افراد بسیاری با استفاده از این گونه کارها درآمد کسب کرده و چرخ زندگی خود و خانواده را می‌چرخانند.
کوچکترین شرکت‌کننده بازارچه با اندیشه‌ای بزرگ
هنگام رفتن پسربچه‌ای 5، 6 ساله صدایم زد، از من خواست تا نمونه کارهایش را ببینم. پدرش با ساختن تابلوهای معرق در نمایشگاه شرکت کرده بود و پسربچه با جمع کردن سنگهایی که از روی زمین جمع کرده بود روی همه آنها با مداد مشکی نقاشی کشیده و کنار تابلوهای پدر چیده بود و هر کدام از کارهایش را به‌زیبایی و با زبان بچه‌گانه معرفی می‌کرد.
نقاشی‌هایی که هر کدام هدف خاصی داشت و خلاقیت بزرگی در آن نهفته بود. او کوچکترین شرکت‌کننده بازارچه بود و در آخر حرف‌هایش گفت: «می‌خواهم وقتی بزرگ شدم روی سنگ و چوب نقاشی بکشم و کارگاه‌های زیادی داشته باشم».
برای این هنرمند کوچک آرزوی موفقیت کردم. خلاقیت و اندیشه او ستودنی بود.
مشکلی که بر سر راه بسیاری از تولید کنندگان محصولات خانگی وجود داشت نبودن مکان و محلی برای عرضه و معرفی محصولاتشان بود که برخی سایت‌ها به‌ویژه گروهی که امروز در اصفهان حضور داشتند این امر را به‌عهده گرفته و موفقیت‌آمیز نیز بوده است.
رونق تولیدات ملی سبب خودکفایی و ایجاد اشتغال خواهد شد، با حمایت از تولیدات ملی به رونق زندگی مردم کمک کنیم.
گزارش از ثریا قنبری