تهران و متجاهران
تقریبا هیچ آمار دقیقی از تعداد معتادان متجاهری در سراسر کشور وجود ندارد، اما اسکندر مومنی دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر از آمار ۵۰ تا ۶۰ هزار معتاد متجاهر در سراسر کشور خبر می‌دهد و می‌گوید: امیدواریم با همکاری همه مسئولان که ما معتادان خیابانی کشور با اولویت معتادان متجاهر شهر تهران را ساماندهی بکنیم نگهداری و درمان وبازپروری آن‌ها را نیز انجام بدهیم.
حرف از شهر تهران که می‌شودباز هم می‌توانیم به این نکته اشاره کنیم که آمار درستی از تعداد این افراد در شهری مثل پایتخت نیز در دست نیست. پرویز افشار سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفتگو با میزان درباره تعداد معتادان متجاهر در شهر تهران گفت: کارتن‌خوابی و بی سرپناه بودن به خصوص در فصل سرما، فقط مربوط به معتادان متجاهر نیست وشامل کودکان کار، زنان خیابانی و کارگران و حتی بیماران مزمن روانی می‌شود وبخشی از این جمعیت را معتادان متجاهر تشکیل می‌دهند. برداشت ما از تعداد معتادان خیابانی که در سطح شهر تهران هستند حدود ۱۲ هزار نفر است، که هشت هزار از این معتادان در مراکز جا داده می‌شوند، اما مسئله مهم این است که از تعداد افرادی که ضابطان قضایی از خیابان جمع آوری می‌کنند و به مراکز غربالگری متتقل می‌کنند حدود ۳۰ درصد ظاهر شبیه معتادان متجاهر هست، اما معتاد نیستند، آن چیزی که در اولویت است باید شهرداری و سازمان‌های اجتماعی باید نوانخانه و گرمخانه، سامانسرا برای این افراد راه اندازی کنند.
اما داریوش بیات نژاد مدیرکل بهزیستی استان تهران آمار دیگری را از معتادان متجاهر ارائه می‌دهد و می‌گوید: بر اساس بانک اطلاعاتی و منابعی که همه دستگاه‌های مسئول ۱۵ تا ۱۹ هزار معتاد متجاهردر تهران وجود دارد
همه هستند، اما معتاد متجاهر هم هست
مقابله با پدیده‌ای به نام معتاد متجاهر، یکی از فعالیت‌های است که سازمان‌های درگیر با این معضل سالهاست در حال انجام آن هستند. وجود گرم خانه ها، مراکز دی آی سی تنها گوشه‌ای از این فعالیت هاست. پرویز افشار سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در این باره می‌گوید: درحال حاضر حدود ۴۰۰ مرکز دی آی سی و ۸۰ شلتر در کشور وجود دارد که در این مراکز در روز و شب، خدماتی خاص برای معتادان خیابان گرد درنظر گرفته شده و ارایه این خدمات به همه مراجعه کنندگان امکان پذیر است.
وی تشریح کرد: مراکز دی‌آی‌سی «DIC» که ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰ ﮔﺬﺭﯼ ﮐﺎﻫﺶ ﺁﺳﯿﺐ نیز نامیده می‌شوند ﺑﺮﺍﯼ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺁﺳﯿﺐﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺍﻋﺘﯿﺎﺩ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪه اند و معتادان ﭘﺮﺧﻄﺮ ﻭ. معتادان ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺍﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎﺭﯼﻫﺎﯼ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺍﯾﺪﺯ ﺑﺎ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺍﺯ ﺍﻣﮑﺎﻧﺎﺕ ﺭﺍﯾﮕﺎﻥ ﻣﺜﻞ ﺳﺮﻧﮓ ﻭ. همچنین ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ ﺭﺍﯾﮕﺎﻥ و یک وعده غذای گرم بهره مند می‌شوند.
افشار در ادامه با اشاره به اینکه خوشبختانه با وجود مراکز ماده ۱۶ و مراکز تبصره ۲ ماده ۱۵ که همان کمپ‌های خصوصی هستند، همچنین شلتر‌ها نگران فصل سرما و فوت معتادان متجاهر نیستیم، افزود: معتادان به خصوص در فصل سرما می‌توانند شب‌ها به شلتر‌ها یا همان سرپناه شبانه‌ها بروند و از خدمات درمانی و یک وعده غذای گرم استفاده کنند.
سروش و قدمی نو برای برخورد با معضل معتادان متجاهر
حرف از معتاد متجاهر که به میان می‌آید، پایتخت نشینان ناخودآگاه فکر و ذهنشان به مناطقی مثل شوش، هرندی، مولوی ختم می‌شود. مناطقی که از گذشته نه چندان دور تا به امروز محلی برای گردهمایی شبانه و حتی روزانه معتادان متجاهر است. پرویز افشار سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفتگو با میزان درباره ظرفیت نگهداری این معتادان در پایتخت گفت: چهار سال پیش ظرفیت پذیرش برای معتادان ۴۰۰ نفر بود، اما در حال حاضر ظرفیت پذیرش به ۸۵۰۰ نفر رسیده است.
وی با اشاره به اینکه مراکز ماده ۱۶ در تهران دو مرکز اخوان و شفق است افزود:به غیر از مراکز اخوان و شفق با همکاری شهرداری تهران در منطقه خاوران و سعید آباد نیز ظرفیتی برای مراکز ماده ۱۶ فراهم شده است، اما بخش عمده ظرفیت در تبصره ۲ ماده ۱۶ است. یعنی کمپ‌های ترک اعتیاد ماده ۱۵ که اختیاری هستند. وبخش از ظرفیت این مراکز را به معتادان متجاهر خیابانی اختصاص داده ایم.
حالا مدتی است که مرکز سروش که قبلا از آنجا به عنوان بازداشتگاه استفاده می‌شد نیز تبدیل به مرکزی برای نگهداری و بازگرداندن معتادان متجاهر به آغوش خانواده و جامعه تبدیل شده است. مرکزی که داوود بیات نژاد مدیرکل بهزیستی استان تهران درباره آن می‌گوید: ظرفیت مرکز سروش ۶۰۰ نفر است، فضای این مرکز قبلا بازداشتگاه بوده که پس از تعطیلی از آنجایی که قرار بر این بود ظرفیت جدیدی برای ساماندهی معتادان متجاهر داشته باشیم این تکلیف به نیروی انتظامی داده شدتا در این زمینه همکاری داشته باشد. در این بخش، بازدید‌هایی در چند مرحله داشتیم و بر اساس استاندارد‌ها توصیه‌هایی شد و با انجام تغییر کاربری سر انجام آیتم‌هایی که مدنظر بود در این مرکز انجام شد؛ و حالا زمان بهره برداری از آن فرا رسیده است.
طرح بزرگ جمع آوری با همت پلیس
سردار حسین رحیمی درباره نقش پلیس در جمع اوری و ساماندهی معتادان متجاهر پایتخت می‌گوید: با توجه به درخواست‌های مکرر مردم مناطق شوس، هرندی و مولوی مبنی بر ساماندهی معتادان متجاهر، در کمیته مبارزه با عرضه مواد مخدر، با برنامه‌ریزی‌ها و هماهنگی‌های صورت گرفته، طرح جدید و گسترده‌ای را با محوریت پلیس پایتخت و سازمان‌های مرتبط برای جمع آوری و ساماندهی معتادان متجاهر و مواد فروشان مناطق شوش، مولوی و هرندی اجرا کرد
وی در ادامه افزود: با اجرای این طرح و تلاش مأموران نیروی انتظامی بیش از ۳۵۰۰ معتاد متجاهر و خرده و فروش را در مناطق پایتخت جمع آوری کردیم و عملیات پاکسازی مناطق آلوده همچنان ادامه دارد.
وی به جمع آوری ۴ هزار و ۹۰ معتاد پرخطر، ۱۳۱ معتاد متجاهر زن و ۶۰۵ کارتن خواب از سطح معابر شهری این مناطق اشاره و بیان کرد: افراد دستگیر شده پس از پالایش و غربالگری تحویل مراکز بازپروری شدند.
رئیس پلیس پایتخت ادامه داد: از زمان اجرای این طرح تاکنون، ۸۷ بار منزل پلاک قرمز به همراه ۶۳۵ اتاق متعلق به موادفروشان در مناطق شوش، مولوی و به ویژه منطقه هرندی پلمپ شده است.
این مقام ارشد انتظامی به تعامل و همکاری صمیمانه دادسرای ناحیه ۲۰ تهران به ویژه سرپرست محترم این دادسرا جناب آقای ابوالحسنی وجود دارد. با پلیس مبارزه با موادمخدر اشاره و خاطرنشان کرد: طی این مدت، ۱۷ مسجد مستقر در این مناطق اقدامات فرهنگی خود را در راستای سالم سازی مناطق مزبور آغاز کرده اند.
سردار رحیمی اعلام کرد: برخورد قاطع با معتادان متجاهر و دستگیری خرده فروشان موادمخدر این مناطق و نیز توجه به اماکن و کانون‌های تخلف نظیر منازل جرم خیز و پاتوق‌های خانگی، کماکان در دستور کار پلیس پایتخت قرار دارد.
رئیس پلیس پایتخت تصریح کرد: مناطق شوش، مولوی و هرندی دیگر مکان امنی برای معتادان، سوداگران و فروشندگان موادمخدر نخواهد بود.