حجت‌الاسلام والمسلمین احد آزادی‌خواه درباره نقاط قوت و ضعف طرح استانی شدن انتخابات مجلس با تاکید بر اینکه «باید مجلسی داشته باشیم که در تراز ایران اسلامی است»، اظهار داشت: این مجلس با این شرایط فعلی در رأس امور کشور نیست. درصد نمایندگی ما در مجلس بسیار پایین است و در عوض تا دلتان بخواهد ما نمایندگان در عزل و نصب‌ها و مسائل جزئی دستگاه‌های اجرایی دخالت می‌کنیم.
وی ادامه داد: با استانی شدن انتخابات مجلس انگیزه بیشتری برای نمایندگان به وجود می‌آید تا به وظیفه تقنین و نظارت بر عملکرد دستگاه‌های اجرایی مشغول شوند، به بیان روشن‌تر با استانی شدن انتخابات، نمایندگان از کار‌های اجرایی خلاص و روی وظایف ذاتی خودشان متمرکز می‌شوند.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه «خلاء حضور کارشناسان و مدیران مجرب در قوه مقننه به شدت احساس می‌شود»، گفت: استانی شدن انتخابات موجب افزایش تراز علمی و تجربی مجلس می‌شود و نخبگان و مدیران باتجربه و با سابقه خوب و قویِ استان‌ها وارد مجلس می‌شوند و قوه مقننه به دست افراد خبره و توانمند می‌افتد. به نظر بنده مجلس هر چقدر تخصصی‌تر، مجرب‌تر و توانمندتر باشد حتماً تراز مصوبات و نظارت بر عملکرد دستگاه‌ها نیز بالاتر می‌رود.
آزادی‌خواه، حذف قبیله‌گرایی و طایفه‌گرایی در راهیابی نامزد‌های نمایندگی مجلس را از دیگر مزیت‌های استانی شدن انتخابات مجلس برشمرد و افزود: با استانی شدن انتخابات با قبیله‌گرایی و طایفه‌گرایی مقابله می‌شود و نماینده‌ای که صرفاً قبیله قوی داشته باشد نمی‌تواند به راحتی وارد مجلس شود. نامزد‌هایی که در گذشته با حمایت افراد طایفه یا قبیله خود راهی مجلس می‌شدند با استانی شدن انتخابات کارشان بسیار سخت می‌شود چرا که نفوذ قبیله در یک شهر و منطقه امکان‌پذیر است، اما در یک استان، کمتر اتفاق می‌افتد.
نماینده مردم ملایر در مجلس کاهش تأثیر پول‌های کثیف در انتخابات را دیگر مزیت استانی شدن انتخابات مجلس دانست و افزود: در حال حاضر اگر نامزد نمایندگی مجلس بخواهد با تزریق و هزینه‌کرد پول به مجلس راه پیدا کند به راحتی می‌تواند و بستر برایش فراهم است، اما با استانی شدن انتخابات افرادی که با پشتوانه قطب‌های ثروت راهی مجلس می‌شوند، کارشان به شدت سخت‌تر می‌شود و شانس راهیابی تفکر‌های وابسته به کانون ثروت به قوه مقننه نیز کمتر می‌شود.
این عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس سپس به مواردی پرداخت که با استانی شدن انتخابات مجلس کارکرد مثبت یا منفی آن‌ها موجب تحت تأثیر قرار گرفتن ساختار قوه مقننه می‌شود.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس، تحزب و حزب‌گرایی را از مهمترینِ این موارد برشمرد و خاطرنشان کرد: متأسفانه به دلیل فقدان استاندارد‌های تحزب در کشور با استانی شدن انتخابات نقش احزاب در انتخابات مجلس پر رنگ‌تر می‌شود البته اگر استاندارد‌های تحزب در ایران وجود داشت، متأثر شدن انتخابات مجلس از احزاب عیب به‌شمار نمی‌رفت، اما از آنجا که هنوز شکل و استاندارد کار حزبی در کشور تعریف شده نیست، می‌تواند مشکلات جدی به دنبال داشته باشد.
آزادی‌خواه تاکید کرد: لازمه استانی شدن انتخابات، حزب‌گرایی است و باید روی تحزب کار کنیم. به نظر بنده حزب در ایران هنوز شکل نگرفته و صرفاً بازی‌هایی انجام می‌دهیم که اسمش را تحزب گذاشته‌ایم. به عقیده بنده در ابتدای انقلاب با شکل‌گیری دو تشکل جامعه روحانیت مبارز و روحانیون مبارز خیزش خوبی برای حزبی شدن نظام سیاسی کشور به وجود آمد و این دو تشکلِ روحانی، جریان انتخابات در ایران را جهت‌دهی می‌کردند، اما متأسفانه از سال ۱۳۷۶ به این سو این دو جریان سیاسی کور شدند و جایگزین خوبی هم برای آنان پیدا نشد، تا جایی که مقام معظم رهبری تقسیم‌بندی اصولگرا و اصلاح‌طلب را به شکلی کنار زدند و گفتند امروز موضوع اصولگرا و اصلاح‌طلب وجود ندارد و بحث تفکر انقلابی را مطرح کردند.
نماینده مردم ملایر در مجلس تاکید کرد: اگر بتوان در حوزه تحزب و تعریف آن نقش‌آفرینی کرد حتماً می‌توان از دل تحزب، کار انتخابات را مدیریت کرد.
وی با تاکید بر اینکه «دخالت مراجع دولتی در نظام حزبی به هیچ وجه به صلاح کشور نیست»، گفت: اگر دولت‌ها آبستن تحزب باشند، نظام سیاسی کشور نابود می‌شود به همین دلیل دولت‌ها باید گرسنه تحزب باشند. بنده صددرصد با دولتی شدن تحزب مخالفم، چون دولت‌ها مقطعی هستند، اما احزاب دائمی هستند و شاید احزاب بخواهند تا ۲۰۰ سال در چارچوب نظام به فعالیت خود ادامه دهند. این نظام حزبی است که می‌تواند در درون خود دولت یا مجلس‌آفرین باشد.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس در پیشنهادی گفت: رجال سیاسی کشور با تفکرات مختلف سیاسی بنشینند و طبق استاندارد‌های تحزب، حزب تشکیل دهند و مراقب باشند تا تنوع در حزب‌ها به جای تشدید اختلافات فکری، حزبی و سیاسی موجب تنوع در نگرش‌های فکری و مدیریتی شود در این صورت مردم هم می‌توانند نامزد‌های خود در مجلس، ریاست جمهوری و شورا‌های محلی را به درستی انتخاب کنند، اگر با این رویه جلو برویم طی دو سه سال آینده در کشور دو سه حزب قوی خواهیم داشت.
این عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس در بخش دیگری از این گفتگو بر لزوم اصلاح قانون انتخابات شورا‌های شهر و روستا همزمان با استانی شدن انتخابات مجلس تاکید کرد و افزود: این کاملاً درست است که با استانی شدن انتخابات بستر و زمینه پررنگ‌تر شدن جایگاه شورا‌های محلی یا پارلمان‌های شهری در نظام مدیریتی کشور بیشتر می‌شود، اما این طور نیست که این اتفاق به خودی خود بیفتد بلکه ضروری است امور شهر با قوت بیشتری توسط اعضای شورا‌های شهر و روستا و بازوی اجرایی آن یعنی شهرداری‌ها دنبال شود البته برای نیل به این هدف، قانون انتخابات شورا‌های شهر و روستا باید متناسب با استانی شدن انتخابات مجلس، اصلاح شود.
نماینده مردم ملایر در مجلس تاکید کرد: همزمان با استانی شدن انتخابات باید سطح و تراز شورا‌های شهر و روستا را بالاتر ببریم و خدمات شهری از جمله آب، برق، گاز، راه، تلفن، فضای سبز و هر آنچه که به امور شهر می‌شود را بر دوش آن‌ها بگذاریم و با این کار بار از دوش نمایندگانی که می‌خواهند قانونگذاری کنند و بر حسن اجرای قانون نظارت کنند، برداشته می‌شود.
وی بر لزوم اصلاح قانون انتخابات شورا‌های شهر و روستا تاکید کرد و افزود: اگر این قانون همزمان با استانی شدن انتخابات اصلاح نشود، استانی شدن انتخابات ذره‌ای فایده ندارد و جز تلف شدن وقت مجلس نتیجه دیگری ندارد. اصلاً مزیت‌های استانی شدن انتخابات زمانی خودش را نشان می‌دهد که شورا‌های محلی فعال شوند در این صورت نیز شاهد دو دسته شورا خواهیم بود. شورا‌های محلی که کار خدمات‌رسانی به مردم را انجام می‌دهند و شورا‌های ملی که کار قانونگذاری و نظارت بر اجرای قانون را انجام خواهند داد.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس متذکر شد: با تقویت جایگاه و سطح شورا‌های محلی در نظام مدیریتی و اجرایی کشور خلاء دسترسی کمتر مردم به نمایندگان مجلس که با استانی شدن انتخابات اتفاق می‌افتد، پوشش داده می‌شود و شورا‌های شهر و روستا به مرجع مراجعه مردم و رسیدگی به امور جاری و روزمره آنان مبدل می‌شوند.
آزادی‌خواه سپس معایب طرح استانی شدن انتخابات را برشمرد و افزود: با استانی شدن انتخابات هزینه تبلیغات انتخاب به شیوه‌های سنتی از قبیل: چاپ تراکت، بَنِر، بروشور و نظایر آن از سطح یک شهرستان کوچک به سطح یک استان افزایش می‌یابد این یعنی کار برای نامزد‌های انتخابات به شدت سخت‌تر می‌شود.
نماینده مردم ملایر در مجلس دومین ایراد استانی شدن انتخابات را از بین رفتن بستر راهیابی افراد فاقد شهرت، اما متخصص و متعهد به قوه مقننه دانست و افزود: این مسئله یعنی جلوی رویش‌های جدید مدیریتی برای اداره کشور گرفته می‌شود و افرادی که تخصص و تجربیات لازم را دارند، اما به دلیل اینکه هنوز نتوانسته‌اند توانایی‌ها و استعدادهای‌شان را به مردم استان‌شان ثابت کنند و رزومه قوی ندارند، از راهیابی به مجلس محروم می‌شوند.