۳۰ تن کیک زرد تولید اردکان راهی اصفهان شد

به گزارش پایداری ملی، محموله 30 تنی کیک زرد تولیدی کارخانه اردکان یزد (مجتمع شهید رضایی‌نژاد) برای استفاده در تاسیسات UCF دقایقی قبل با حضور علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی راهی اصفهان شد.

20 فروردین 1397 نیز همزمان با روز ملی فناوری هسته‌ای 10 تن کیک زرد تولیدی اردکان به کارخانه UCF اصفهان ارسال شد و محموله امروز دومین محموله تولیدی این کارخانه است.

*آغاز بهره‌برداری صنعتی از کارخانه اردکان 

علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی پیش از انتقال این 30 تن در اظهاراتی گفت: بهره‌برداری صنعتی از کارخانه تولید کیک زرد اردکان امروز با تقارن ایام دهه فجر شروع می‌شود. در چهار سال اخیر این کارخانه در حال تکمیل شدن بود و تست می‌شد و در دو سال اخیر در برهه‌ای که تست‌ها را انجام می‌دادیم توانستیم 40 تن کیک زرد تولید کنیم که 10 تن را 20 فروردین ماه امسال (1397) به اصفهان منتقل کردیم و الان 30 تن دیگر به اصفهان منتقل خواهد شد.

وی افزود:  این کارخانه ظرفیت پذیرای 84 هزار تن کانسنگ اورانیوم را دارد. امروز این کارخانه به بهره‌برداری کامل صنعتی رسیده است و امیدوارم از امسال به بعد بتوانیم شاهد تولید مقدار متنابهی کیک زرد باشیم.

به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی صنعت هسته‌ای بدون کیک زرد نمی‌تواند پیش برود.

صالحی همچنین گفت: در اکتشاف و استخراج قدم‌های بلندی برداشتیم و از نظر اورانیوم وضعمان مطلوب است.   

* معادنی که در گچین بود را تمام کردیم

علی‌اکبر صالحی همچنین امروز (چهارشنبه) همزمان با بارگیری این محموله در گفت‌وگو با خبرنگاران با بیان اینکه ظرفیت این کارخانه کامل است و در چهار پنج سال اخیر فعالیت‌های جدی انجام شده که کارخانه را سر پا کنیم، اظهار داشت: از 1371 بنای تاسیس این کارخانه گذاشته شد، ولی این مدت طول کشید ولی در سه چهار سال اخیر با سرمایه‌گذاری‌ها و حمایت دولت و مجلس توانستیم این کارخانه را مجددا راه‌اندازی و به تولید صنعتی برسانیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی این دستاورد را به همه مهندسان که با همت عالی این کار بزرگ را انجام دهند، تبریک و از آنها تشکر کرد.

علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی دوم بهمن ماه 1397 در برنامه رو در رو شبکه چهارم سیما گفته بود که 30 تن کیک زرد تولید شده از کارخانه اردکان به کارخانه UCF اصفهان حمل خواهد شد. 

وی امروز با بیان اینکه این اولین کارخانه تولید کیک زرد در این حجم است، اظهار داشت: قبل از آن یک کارخانه تولید کیک زرد در گچین داشتیم که بسیار مقیاس کوچک‌تری بود. معادنی که در گچین بود حدود 120 تن  را تمام کردیم و الان معدن گچین بسته شده است و الان از معادنی که در استان یزد است ساغند یک و دو استفاده می‌‌کنیم، معادن دیگری هم هست که بعدا اعلام می‌کنیم.

معاون رئیس جمهور خاطرنشان کرد: در مجموع استان یزد عمده تولید کننده مواد اولیه (کیک زرد)‌ را برعهده دارد و استان دیگری که در این حد غنی از ذخایر اورانیوم باشد نداریم. خوشبختانه سرمایه‌گذاری‌های خوبی صورت گرفته است.

معاون رئیس جمهور با بیان اینکه صنعت هسته‌ای بدون اورانیوم یعنی هیچ، خاطرنشان کرد: اورانیوم یک ماده استراتژیک است و اگر این ماده را نداشته باشیم هر چقدر تاسیسات هسته‌ای پیشرفته داشته باشید ارزشی ندارد.

* آمادگی داریم در پنج شش سال آینده تولید را به بالای 300 تن در سال برسانیم

وی با ذکر این نکته که کشورمان از لحاظ اورانیوم غنی نیست ولی فقیر هم نیست گفت: الحمدالله با اکتشافات هوایی که انجام دادیم، توانستیم مقدار قابل توجهی اورانیوم کشف کنیم. اکتشاف هوایی را از سال 1389 آغاز و حدود 80 درصد از سرزمین ایران را اکتشاف هوایی کردیم. 225 هزار کیلومتر مربع را اکتشافات زمینی انجام می‌دهیم و حدود 350 هزار حفاری‌هایی را انجام دادیم و این آمادگی را داریم در یک چشم انداز پنج شش سال آینده بتوانیم تولید خود را به بالای 300 تن در سال برسانیم.

صالحی افزود: این کارخانه بستگی به عیار سنگ دارد، 84 هزار تن کانسنگ اورانیوم را می‌تواند خردایش کند و هر چه عیار سنگ بالاتر باشد تولید اورانیوم آن بالاتر خواهد بود. به فرض اگر عیار سنگ هزار PPM باشد  سالی 84 تن می‌تواند اورانیوم تولید کند، ولی عیارها به هزار نمی‌رسد گاهی 700 و 600 و گاهی کمتر است. این کارخانه بزرگی است و کامل شده و از هر حیث تمام معایب آن گرفته شده و یکی دو سال تست‌‌های لازم را انجام می‌دادیم و امروز خوشبختانه نتایج و محصول این کارخانه را به اصفهان منتقل خواهیم کرد.

کیک زرد چیست؟

کیک زرد (U3O8) ماده اولیه اصلی مورد نیاز در چرخه سوخت هسته‌ای است که کنسانتره اورانیوم به دست آمده از کانسنگ معدنی آن است. در حقیقت کیک زرد یکی از معروف‌ترین محصولات میانی در چرخه سوخت است که علیرغم نامش، پودری تیره رنگ، متمایل به سبز بسیار تیره است و با توجه به اینکه به صورت طبیعی میزان اورانیوم در کانسنگ‌های آن از عیار نسبتا پایینی برخوردار هستند، به جهت امکان پذیری مصرف آن در کارخانه‌های تبدیل (فراوری) اورانیوم (UCF) کانسنگ اورانیوم باید در ابتدا در کارخانه تولید کیک زرد، تغلیظ و پرعیار شود.

محصول کیک زرد در نهایت برای تولید گاز UF6 طبیعی که خوراک اولیه سایت‌های غنی‌سازی است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرخه سوخت هسته‌ای شامل چند حلقه است که تامین مواد اولیه و تولید کیک زرد یکی از حلقه‌های اولیه و بنیادین آن به حساب می‌آید. معمولا در دنیا کارخانه تولید کیک زرد در نزدیک معدن اورانیوم ساخته می‌شود و پس از استخراج سنگ معدن اورانیوم، این ماده معدنی که به طور طبیعی ناخالصی‌هایی داشته و عیار آن پایین است در کارخانه تغلیظ، به کیک زرد با غنای طبیعی 7 دهم درصد تبدیل می‌شود.

نخستین کارخانه تولید کیک زرد کشور تا سال‌های قبل در کارخانه گچین بندرعباس فعال بود که سنگ معدن حاصل از معدن گچین را به کیک زرد تبدیل می‌کرد، اما از ابتدای سال 1395 کارخانه بزرگتری به نام شهید «داریوش رضایی‌نژاد» از شهدای هسته‌ای در اردکان استان یزد به صورت آزمایشی راه‌اندازی شد که از کارخانه بندرعباس مجهزتر و مدرن‌تر است و می‌تواند سنگ معدن استخراجی از معدن ساغند یزد را با ظرفیت بالاتری به کیک زرد مورد نیاز در کارخانه UCF اصفهان تبدیل کند.

کارخانه اردکان واقع در 30 کیلومتری اردکان و 180 کیلومتری شمال استان یزد سالانه 67 تن کیک زرد با غنای 7 دهم درصد تولید می‌کند.

در همین راستا کارخانه تولید کیک زرد اردکان به عنوان دومین کارخانه تولید کیک زرد در کشور، علیرغم همه محدودیت‌ها از جمله تحریم‌ها، با توکل بر خدا و همت و جدیت دانشمندان هسته‌ای و با اتکا به حمایت‌های همه جانبه رهبر معظم انقلاب، محصول با کیفیت مورد تائید استانداردهای جهانی را تولید و اولین محموله این کارخانه بومی کشور به منظور رفع نیاز مصرف تاسیسات پایین دستی صنعت هسته‌ای در  20 فروردین 1397 همزمان با روز ملی فناوری هسته‌ای به کارخانه UCF اصفهان ارسال شد.

گفتنی است کیک زرد پس از تولید در ایران یا خرید از کشوری دیگر به منظور تبدیل به UF6 (هگزا فلوراید اورانیوم) با غنای طبیعی و استفاده در صنایع پایین دستی صنعت هسته‌ای، به مجتمع UCF اصفهان حمل و خوراک دهی می‌شود.

گاز UF6 ماده اولیه مجتمع‌های غنی‌سازی مثل نطنز است تا با استفاده از روش سانتریفیوژ گازی به غنای مورد نیاز برسد.