آیا چین برای ایجاد سیستم پرداخت های غیردلاری پیش قدم می‌شود؟

به گزارش پایداری ملی، رقابت میان چین و آمریکا با بازداشت مدیر مالی شرکت چینی هوآوی در کانادا وارد مرحله جدیدی شده است. این بازداشت نشان داد که نقش برتر آمریکا در بازارهای مالی بین المللی چه اهرم فشار قدرتمندی در اختیار این کشور جهت ایفای نقش یک پلیس جهانی قرار می دهد.

در حالی که جنگ تجاری در حال گسترش است و چین بیش از گذشته از هژمونی دلار در تجارت جهانی و سوء استفاده آمریکا از این برتری به تنگ آمده است، به عقیده کارشناسان این وضعیت ممکن است موجب افزایش تلاش ها برای ایجاد یک سیستم پرداخت های جایگزین جهت رقابت با دلار امریکا شود.

آمریکا پس از 70 سال سر دادن شعار جهانی شدن و تجارت آزاد، اکنون به رویکردی ناسیونالیستی روی آورده است. سیاست های ترامپ این سوال را مطرح ساخته که آیا جهان اماده ایجاد چنین تغییری است و آیا درها برای ایجاد یک شبکه نقل و انتقالات مالی جدید آماده است.

ریچارد جرام، اقتصاددان ارشد بانک سنگاپور در این باره گفت: «اگر سازوکارهای موجود دیگر قابل اعتماد نیستند، ما برای دفاع از خودمان و ایجاد چهارچوبهای جایگزین تحت فشار هستیم... ترامپ در حال پیگیری سیاست "آمریکا در درجه اول" است. بنابراین شما نمی توانید به آمریکا جهت باز نگه داشتن مرزها جهت تجارت اعتماد کنید و یا از این کشور انتظار داشته باشید که از سازمان تجارت جهانی حمایت کند. بنابراین این قابل درک است که کشورها به دنبال راه حل های جایگزین بروند.»

در سال 2014 میلادی، بانک فرانسوی بی ان پی پاریبا به اتهام نقض تحریم های آمریکا علیه ایران، سودان و کوبا مجبور به پرداخت 8.97 میلیارد دلار جریمه شد. کومرز بانک آلمان هم در سال 2016، 260 میلیون دلار به اتهام نقض تحریم های ایران، سودان، کوبا و میانمار جریمه شد.

اقدامات تنبیهی دولت امریکا موجب شده تا بانک های بین المللی در طی سال های اخیر از تامین مالی مبادلات تجاری با کشورهای تحت تحریم آمریکا خودداری کنند. به گفته بانک توسعه آسیایی این وضعیت سبب شده تا یک شکاف مالی 1.5 تریلیون دلاری در تجارت جهانی ایجاد شود. شبکه ارتباطات بین بانکی سوئیفت، ماه گذشته میلادی تحت فشار آمریکا ارتباط بانک مرکزی ایران با این شبکه را قطع کرد.

این تحولات بحث‌هایی را درباره ایجاد سیستم‌های مالی جایگزین بین کشورهای جهان در پی داشته است. برخی کشورها خودشان را گروگان سیستم دلاری می بینند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته، تا پایان امسال سیستمی برای تسهیل تجارت غیردلاری با ایران و دور زدن تحریم های آمریکا راه اندازی خواهد شد.

در همین حال، کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی هم به دنبال کاهش وابستگی خود به دلار و بازتعریف راه های تجارت و معاملات مالی در قالب یک بلوک منسجم (بریکس) هستند.

تا زمانی که یک سیستم جایگزین در برابر دلار قد علم نکند، آمریکا همچنان می تواند به سایر کشورها دیکته کند که چه کشوری می تواند از سیستم مالی بین المللی استفاده کند و چه کشوری نمی تواند.