سیزدهمین گزارش آژانس؛ برگ برنده دیگر تهران در دوره تحریم

به گزارش پایداری ملی از ایرنا،سرنوشت مذاکرات هسته‌ای که از همان روز نخست گفت: وگو‌های ایران و ۱+۵ با نظارت و بازرسی‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی گره خورده بود تا به امروز نیز تداوم یافته است. در فضای پسابرجام «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس دست کم ۱۳ گزارش از وضعیت همکاری ایران و برنامه هسته‌ای کشورمان انتشار داده است که در تمامی آنها، پایبندی ایران به مفاد توافق به چشم می‌خورد.

آژانس در آخرین گزارش خود که روز دوشنبه ۲۱ آبان منتشر کرد و به عبارتی نخستین گزارش پس از اعمال دور دوم تحریم‌های آمریکا محسوب می‌شود، تاکید کرد که «هیچ سند و مدرکی حاکی از نقض توافق هسته‌ای از سوی ایران مشاهده نشده و جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه‌ها به الزامات مطرح شده در متن توافق پا‌بند بوده است.» این نهاد راستی آزما هر سه ماه یک بار موظف به تهیه و انتشار گزارشی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران است؛ گزارش‌هایی که در اختیار شورای حکام آژانس و همچنین شورای امنیت سازمان ملل قرار می‌گیرد.
آمانو در حالی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را از هر گونه انحراف مبرا می‌داند که آمریکا و اسراییل برای تهدید نشان دادن برنامه هسته‌ای کشورمان از ابزار‌های مختلف بهره گرفته اند، اما تا امروز به نتیجه‌ای دست نیافته اند. آخرین برنامه آن‌ها به منظور تخریب وجهه و عملکرد آژانس در جریان هفتاد و سومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل از سوی «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی به مرحله اجرا در آمد.
نتانیاهو پنجم مهرماه پشت تریبون مجمع عمومی سازمان ملل حاضر شد و با نمایش تصاویری مدعی شد که ایران یک انبار سری اتمی در منطقه تورقوزآباد تهران دارد که تاکنون فاش نشده است. وی ادعا کرد که «من برای نخستین بار این مساله را افشا می‌کنم که ایران تاسیسات سری دیگری در تهران دارد. یک انبار سری هسته‌ای برای انبار کردن حجم وسیعی از تجهیزات و مواد از برنامه مخفی اتمی ایران. این محل در یک قالی‌شویی ساده است!»
کارشناسان بر این باورند که چنین ادعا‌هایی اگر چه در ظاهر ایران را نشانه گرفته، ولی در حقیقت عملکرد آژانس بین المللی انرژی اتمی را زیر سوال می‌برد. از این رو آمانو نسبت به اتهام مطرح شده سکوت نکرد و چند روز بعد (سه شنبه ۱۰ مهر) با انتشار بیانیه‌ای بار دیگر از صلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران و همچنین بازرسی‌های دقیق این سازمان دفاع کرد. آمانو در این بیانیه درخواست نخست وزیر اسرائیل برای تحقیق درباره انبار هسته‌ای مخفی ایران در تورقوزآباد را رد و تاکید کرد بازرسان به محل‌هایی که ضرورت آن تشخیص داده شود، اعزام می‌شوند.
در بخشی از بیانیه مذکور که در پایگاه اینترنتی این سازمان انتشار یافت، آمد که «آژانس از تمام پادمان‌های مرتبط با اطلاعات موجود استفاده می‌کند، اما هیچ داده‌ای را دارای ارزش اسمی نمی‌داند. مطابق با شیوه‌های پادمانی مقرر، تمام اطلاعات به دست آمده، شامل آن‌هایی که از طرف‌های سوم ارائه شده، باید مورد بررسی دقیق قرار گرفته و به همراه دیگر اطلاعات موجود ارزیابی شود تا نهایتا به نتیجه گیری مستقلی بر پایه نظارت کارشناسان خود آژانس منجر شود. اظهار نظر علنی درباره مسائل مرتبط با چنین اطلاعاتی شیوه و روش آژانس نیست...»
مدیر کل آژانس با بیانیه مذکور از حیثیت این سازمان مهم بین المللی دفاع کرد و نشان داد که ادعا‌ها و فرافکنی‌های مخالفان برجام نمی‌تواند آژانس را از رسالت تعیین شده خود دور سازد. پیشتر نیز بار‌ها شاهد نمایش‌هایی از این دست از سوی نتانیاهو و حتی «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل بودیم.
دیدار هیلی با آمانو در روز نخست شهریور پارسال نیز آن طور پیش نرفت که کاخ سفید انتظار آن را داشت؛ بنابراین ترامپ چاره را در فشار حداکثری بر ایران یافت؛ فشاری که ایران را ناگزیر به برجام شکنی و متمایل به مذاکره مجدد با آمریکا کند. در همین ارتباط بود که «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان در نامه به آمانو و «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هدف از سفر نماینده آمریکا به وین را تحت فشار قرار دادن آژانس ارزیابی کرد که مغایر با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است و می‌تواند اعتبار آژانس را مخدوش سازد.
چند روز بعد (سه شنبه ۷ شهریور) حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس جمهوری در نخستین گفت: وگوی زنده تلویزیونی که به دنبال موفقیت در انتخابات ریاست جمهوری انجام گرفت به ارزیابی عملکرد و استقلال عمل آژانس در نظارت و قضاوت از برنامه هسته‌ای ایران اشاره و اظهار کرد «تعهد ما برجام است. ما تعهد دیگری نداریم. روابط ما با آژانس بین المللی انرژی اتمی را مقررات تعیین می‌کند، نه آمریکا و نه فشار آمریکا، بعید می‌دانم که آژانس زیر بار زور آمریکا برود.»
کارشناسان بر این باورند که آژانس با گزارشات پیاپی و بی طرفانه خود از فعالیت‌های هسته‌ای ایران تا به امروز نشان داده که تحت فشار آمریکا و اسرائیل از اهداف مشخص شده سازمان فاصله نخواهد گرفت. به همین دلیل، برجام ستیزان طی ماه‌های گذشته بیش از تلاش برای تغییر رفتار آژانس، جنگ اقتصادی را ملاک قرار داده اند تا بلکه با فشار حداکثری بر تهران، مقامات جمهوری اسلامی ایران را به خروج از توافق هسته‌ای ناگزیر سازند؛ وضعیتی که در صورت، آن‌ها را به اهداف از پیش تعیین شده خود نزدیک می‌سازد.