وقتی در قم نمای رومی بیشتر از رم است

مدیر کل پدافند غیرعامل استان قم  با بیان اینکه موضوع نمای رومی از دو منظر فرهنگی و مباحث ایمنی و رعایت الزامات پدافند غیرعامل با توجه به ساختار شهر قم قابل بررسی است، عنوان کرد: حوزه ها و دستگاه های متولی مانند کمیسیون ماده 5، شهرداری و راه و شهرسازی در شهر قم که به عنوان شهری مذهبی با پیشینه تاریخی و سبک معماری خاص کویری شناخته شده است، باید رصد و پایش دائمی در حوزه سیما و منظر شهری داشته باشند تا رشد نماهای رومی منجر به برهم گسستگی فرهنگی و در نهایت یک بحران فرهنگی نشود.

مهندس متقیان با اشاره به بازدید از شهر رم ایتالیا گفت: در بازدید از این شهر به نتیجه تعجب برانگیزی رسیدیم؛ در شهر رم جدید که خواستگاه نمای رومی است آنقدر که در شهر قم نمای رومی دیده می شود، نمای رومی ندیدیم.

وی این موضوع را از منظر پدافند غیر عامل مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: در غالب مبحث 21 مقررات ملی ساختمان رعایت اصول و مبانی پدافند که در این مبحث تدوین شده چه از منظر جانمایی ساختمان و چه از منظر مصالح به کار رفته لازم و ضروری است.

وی با اشاره به سبک و سیاق ساخت و ساز در نماهای رومی که اصولا از سنگ هایی حجیم در نما استفاده می شود، گفت: این سنگ ها هر چند اتصال اولیه به ساختمان دارند ولی از لحاظ پدافند غیر عامل در صورت بروز انفجار یا زلزله، مجروحین یا تلفات جانی بر اثر ریزش این سنگ های چند ده کیلویی در کوچه هایی با عرض کم در بافت قم بسیار بیشتر از ساکنین این ساختمان ها خواهد بود؛ این امر حساسیت و دقت بیشتر دستگاههای متولی فرهنگی و فنی را می طلبد.

متقیان گفت: اخیرا در شهر یزد که بزرگترین مجموعه خشتی جهان است نیز نمای رومی ممنوع شده است.

وی با اشاره به ابلاغیه کمیسیون ماده 5 گفت: متاسفانه در بازدید میدانی از سطح شهر قم شاهد کم توجهی متولیان امر در جلوگیری از اجرای نمای رومی در ساختمان های شهر هستیم و این در حالی است که وقتی یک مبحثی در کمیسیون ماده 5 تصویب می شود و جزء ضوابط معماری و شهرسازی شهر قرار می گیرد؛ قاعدتا هر گونه تخطی و عدول از آن به عنوان یک تخلف قابل پیگیری و مرجع رسیدگی به این تخلف ها کمیسیون ماده 100 شهرداری است.

مدیر کل پدافند غیر عامل استان قم در پایان گفت: در مجموع اگر دستگاه های متولی وقت بیشتری قرار دهند و عالمانه تر به این موضوع بنگرند، قادر خواهیم بود هم از نظر فرهنگی و هم از نظر امنیتی و رعایت اصول پدافندی آسیب پذیری را کاهش دهیم.

برداشت ناقص از المان‌های نمای رومی؛ آلودگی بصری و بهم‌ریختگی فرهنگی 

مهندس روح الله امراللهی رئیس کمیسون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم در پاسخ به خبرنگار ایسنا در خصوص بحث نمای رومی در استان قم گفت: موضوع نمای رومی در دوره قبلی شورای اسلامی شهر قم ممنوع اعلام شده و طی پیگیری های چند سال گذشته شهرداری و شورای شهر نه فقط نمای رومی بلکه هر نوع نمایی که در واقع با اقلیم، بوم، معماری و شهرسازی اسلامی و ایرانی تضاد داشته باشد در مجموع شورای شهر، شهرداری، اداره کل شهرسازی و استانداری قم و در واقع مدیریت شهر ی قم در مصوبه ماه 5 و در ارتباط با سیما و منظر شهر ممنوع اعلام شده است.

امراللهی با اشاره به سابقه دیرین و کهن نما و سنگ‌کاران قمی در تاریخ معماری ایران و ذکر نام استاد حسن بنا و شاگردان ایشان تاکید کرد: هیچ گونه مخالفتی با نمای سنگ، آجر و نماهای به روز و جدید در مدیریت شهری قم وجود ندارد ولی الگوهای هرمی، تندیس ها یا در واقع المان ها و نمادهایی که معرف یک فرهنگ بیگانه است و در بلند مدت باعث مخدوش سازی فرهنگ ایرانی ما شود، مورد مخالفت خواهد بود، خواه نمای رومی مطرح شده کنونی باشد یا هر نمای دیگری در آینده.

رییس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر قم تشریح کرد: این نمای رومی اجرا شده در استان قم، نمای رومی نبوده و فقط یک سری از المان های آن به صورت ناقص برداشت و اجرا شده است که فقط آلودگی بصری و به هم ریختگی فرهنگی ایجاد می کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا نظارت و پایش دقیقی در اجرای این مصوبه شورا وجود دارد یا خیر گفت: تمامی طراحی و نقشه ساختمان های در دست اجرا در گروه ج، د و ساختمان های با اهمیت و اداری بدون استثناء در واحد کنترل نقشه چک شده و اضافات و ممنوعیت های آنها حذف می شود و در پایان کار نیز این چک و بررسی ادامه دارد که تاکنون چند مورد تخریب نیز اتفاق افتاده است.

معماری یک رسانه فرهنگی است

مهندس پویا منش طراح و معمار ساختمانگفت: در هویت ایرانی-اسلامی ما بنا و ساختمان با فضای ورودی، اندرونی(خصوصی) و بیرونی(عمومی) تعریف شده است که در فضای اندرونی و خصوصی، پوشش، حریم و امنیت وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه معماری خود می تواند یک رسانه فرهنگی باشد و هسته اصلی فرهنگی ما از داخل منزل شکل می گیرد و حق ابراز این جمله که چهاردیواری اختیاری است را هرگز نداریم، تاکید کرد: معماری فخر فروشانه ای که سالیان دراز ماندگار است به طور مستقیم در فضای داخلی خانه و فرهنگ و تربیت و رشد اعضای آن خانواده نیز تاثیرگذار است و موجب تغییر در سبک زندگی آن خانواده می شود.

پویامنش با تاکید بر این موضوع که در معماری انگشت نمایی و تک بودن باید کنار گذاشته شود، گفت: در ایتالیا و روسیه نسبت به دارایی شخص در طبقه متوسط یا پایین یا بالاشهر اجازه ساخت و خرید خانه داده می شود و هر منطقه معماری خاص و تعریف شده خود را دارد و حق ایجاد تمایز وجود ندارد.

وی در مخالفت با اجرای نمای رومی در شهر قم گفت: در مجموع تقلید در هنر امری مطلوب نبوده و استفاده المانی در تاریخ درست نیست، حال اینکه این تقلید از معماری غربی و کلیسا گرفته شده باشد.در واقع بومی سازی معماری باید در راستای فرهنگ هر کشور باشد.

پویامنش در ادامه تاکید کرد: از جمله موارد ممنوعه در اجرای نمای ساختمانی اعلام شده می توان به سنتوری و قوس زیرین، نرده های صراحی(سراهی)، گل و بوته و ابزار، نوشته های لاتین، ستون کرنتین و سرستون، عکس و مجسمه(تاریخ گرایی) و گنبد اشاره کرد.

مهندس پویامنش ادامه داد: برخی از ساختمان هایی که نمای رومی اجرا کرده اند از ابتدا با پیش بینی این نما طراحی و زیرساخت و مناسبی را پیش بینی کرده اند ولی موضوع قابل تامل آنجایی است که طراحی ساختمان با نمای معمولی صورت می گیرد و در نهایت نمای سنگی رومی بکار برده می شود.

وی ادامه داد: نمای رومی سنگی در هر مترمربع 250 کیلوگرم اضافه بار بر ساختمان وارد می کند که این امر خود موجب آسیب پذیری بیشتر ساختمان در زمان زلزله می شود و این در حالی است که بعضا این نما با هزینه‌های سنگین به ارزش یک میلیارد تومان در قم اجرا شده است.

چرا نمای ساختمان‌های ما باید برگرفته از کلیسا و معابد رومی باشد؟!

حسن دلیر رییس امور هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم در گفتگو با خبرنگار ایسنا گفت: از آنجایی که مصرف نمای رومی ارتباط مستقیم با عموم افراد جامعه دارد، از این رو نوع نگرش و دید جامعه در برخورد با این نما به چند دسته تقسیم می شود.

وی ادامه داد: ایجاد شکاف طبقاتی و در نتیجه احساس حقارت، حسرت و سرخردگی اجتماعی یکی از مهمترین آثار اجرای گسترده این نما در ساختمان های شهر به شمار می رود و از سوی دیگر حس خود برتربینی از سوی اجرا کنندگان این نما به جامعه القاء می شود.

دلیر گفت: در نگرشی دیگر نماد و المانی با نام نمای رومی معرفی شده در جامعه، خود اولین مرحله شکاف فرهنگی را در پی دارد که این موضوع برگرفته از فرهنگی غیر اسلامی، آن هم در شهر قم که به عنوان ام‌القرای تشییع در جهان شناخته شده است.

وی در ادامه تاکید کرد: خدماتی که معماری ایرانی به معماری اسلامی کرده‌، معماری رومی نکرده‌ است، پس چرا در این روزها نمای ساختمان های ما باید برگرفته از کلیسا و معابد رومی باشد نه معماری ایرانی - اسلامی.

وی در ادامه با اشاره به معماری اسلامی گفت: معماری پارتی و پارسی مقدمه ای بر معماری آذری و اصفهانی بوده است و معماری ساسانی دارای گنبد و چهار ایوان نیز الگوی معماری مساجد ما بوده است، یعنی معماری ایرانی هویت ساز معماری اسلامی بوده و نماد شکوفایی آن در دوره صفویه نشان داده می شود.

دلیر تاکید کرد: نمای رومی چه از نظر کهن و باستانی بودن و چه از نظر دینی و فرهنگی هیچ سنخیتی با جامعه اسلامی ما ندارد.

وی در پایان با معرفی و برشمردن اعضای کمیته ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری گفت: اداره کل راه و شهرسازی استان به عنوان دبیر کمیته و ناظر در کنار دفتر فنی عمرانی، حمل و نقل و ترافیک استانداری، شهرداری، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای اسلامی شهر، هیات علمی دانشگاه قم و آزاد اسلامی و سازمان نظام مهندسی استان قم وظیفه بررسی و نظارت بر این امر را سطح شهر دارند.