چندی پیش برای اولین بار در تاریخ روابط ایران و روسیه گروهی از ناوهای نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران شامل ناو موشک انداز پیکان و جوشان راهی به بندر آستاراخان شدند.
«ولادیمیر موخین» در روزنامه نیزاویسیمایاگازیتا در خصوص این سفر تحلیلی داشته که در زیر می‌خوانید:
*توسعه ارتباطات نظامی ایران و روسیه در دریای خزر
بنا بر اظهارات «نیکلای باکوبوفسکی» معاون فرمانده ناوگان دریای خزر روسیه قرار است در نیمه دوم سال جاری رزمایش مشترک از جمله ورود ناوهای روسیه به آب‌های ایران انجام شود.
کارشناسان تقویت ارتباطات نظامی روسیه و ایران را با افتتاح مرکز ترانزیتی ناتو در بنادر آختا ( قزاقستان ) و باکو و همچنین احتمال وخامت اوضاع و ایجاد مناقشات در منطقه خزر به خاطر اختلافات آبی و معادن نفت و گاز مرتبط می‌دانند.
سفر ناوهای ایرانی به آستاراخان در دیدگاه اول ویژگی انسانی و فرهنگی و آموزشی دارد.
میهمانان از موزه آستاراخان و موزه ناوگان خزر دیدار و به کشته شدگان جنگ جهانی دوم با اهدای گل ادای احترام کردند.
همچنین در سفر ناوگان ایرانی به روسیه مسابقه فوتبال دوستانه و طناب کشی بین ملوانان ایران و روسیه برگزار شد. ضمناً این سفر با ارتباطات سیاسی همراه بود که در چارچوب آن بیانیه ای نیز صادر شد .
*روسیه و ایران علائق ژئوپلتیکی در زمینه مسائل تأمین امنیت ملی و عدم اجازه دخالت کشور سوم دارند
در این سفر محمد حسن آذرپیکان فرمانده نیروهای ایرانی همراه با آلکساندر ژیکلین تاکید کردند که روسیه و ایران شرکای راهبردی در تمام جهات محسوب می شوند.
سرهنگ ولادیمیر پاپوف، کارشناس نظامی نیز گفت: علیرغم وجود اختلافات در بررسی وضعیت مرزی پهنه آبی خزر، روسیه و ایران علائق ژئوپلتیکی در زمینه مسائل تأمین امنیت ملی و عدم اجازه دخالت کشور سوم دارند. این علائق بسیار نزدیکتر از علائق قزاقستان با آذربایجان که هدفشان برقراری ارتباطات فعال نظامی با ناتو در خزر هستند ، می باشد.
در سال‌های اخیر تمام کشورهای حاشیه دریای خزر به تقویت ناوگانهای نظامی خود مشغول بوده اند.
*کشورهای حاشیه دریای خزر جهت حل و فصل نظامی احتمالی اختلافات مرزی آبی بر علیه یکدیگر مسلح می شوند
در سال 2012، روسیه در سواحل دریا نزدیک مرز با آذربایجان مجموعه موشکی ساحلی متحرک « بال – اِ» که قادر به نابودی و انهدام اهداف دریایی به فاصله 120 کیلومتر هستند، مستقر کرده است. جدیدترین ناو موشک انداز «داغستان » که مجهز به مجموعه موشکی «کالیبران کا » است و قادر به کاربرد چند نوع موشک مختلف دقیق نظیر موشک‌های شناور و اهداف ساحلی می باشد، به ناوگان دریای خزر پیوستند. ( برد موشک‌های بالدار تا 300 کیلومتر است ) در سال جاری هم ناوهای کوچک موشک انداز « اوگلیچ » و « داغستان » و « گراد سویاژسک » که بر اساس تکنولوژی استلز ساخته شده اند، به ناوگان پیوستند. ایران هم همچنین در ماه مارس 2013 ناو موشک انداز جدید جماران -2 را به آب انداخت .
سرگئی میخیف مشاور رئیس مرکز فناوری‌های سیاسی عقیده دارد که کشورهای حاشیه دریای خزر جهت حل و فصل نظامی احتمالی اختلافات مرزی آبی بر علیه یکدیگر مسلح می شوند. این مسئله خطرناکترین منطق به حساب می آید و به پیامدهای غیر قابل پیش بینی منجر خواهد شد و فاجعه بالقوه ای را تهدید می کند . روسیه با مسلح شدن مسائل سازنده ای را حل و فصل می کند و در این جهت متحد وی ایران است. روسیه خواستار ایجاد سازمان منطقه ای که محلی جهت حل و فصل اختلافات و هماهنگی تلاش‌ها در روابط نظامی و سیاسی باشد، است. نه برای اینکه همه را در یک ساختار مرتبط کند، بلکه برای اینکه در این منطقه وضعیت قابل پیش بینی را تأمین نماید. قزاقستان نسبت به این ایده نظر خنثی دارد و ترکیه و آذربایجان محتاطانه رفتار می کنند .
*مسکو و تهران در تصمیمات برخی کشورهای حاشیه خزر تهدیداتی را حس می کنند
پاپوف گفت: چنین اختلافاتی در بین کشورهای حاشیه دریای خزر وجود دارد ، زیرا برخی از آنها رو به غرب برگردانده اند و نمی خواهند که وضعیت روسیه و ایران در خزر تقویت شود. مسکو و تهران در تصمیمات برخی کشورهای حاشیه خزر تهدیداتی را حس می کنند . برای نمونه تبدیل بنادر اختاو در قزاقستان و بندر باکو به منطقه ترانزیتی جهت خروج نیروهای ناتو از افغانستان . ساخت چنین نقاطی به آمریکا و دیگر کشورهای غربی بهانه ای برای شرکت در مسائل تأمین امنیت زیربناهای ترانزیتی خطوط نفت و گاز در خزر را می دهد.