اجرای طرح ساماندهی و خروج مراکز پرخطر در ۵۵ شهر پرجمعیت

به گزارش پایداری ملی دومین روز از هشتمین همایش ملی پدافند شیمیایی با حضور سردار دکتر غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، دکتر مرتضی شاه‌میرزایی، معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و جمعی از مسئولین لشکری و کشوری، اساتید دانشگاه و نخبگان حوزه پدافند شیمیایی در سالن همایش‌های بیمارستان فرهیختگان برگزار شد.

سردار جلالی در این همایش با بیان اینکه در موضوع پدافند شیمیایی با سه مولفه اساسی جنگ‌های شیمیایی، پیامد‌ها و کنترل پیامد‌های آن، توسعه صنایع شیمیایی و پتروشیمی مواجه هستیم، با اشاره به تجربه دفاع مقدس و بمباران شیمیایی سردشت و پس از آن حلبچه و حتی در سال‌های اخیر و استفاده از سلاح شیمیایی از سوی تکفیری‌ها در منطقه اظهار داشت: ده‌ها حمله شیمیایی به مناطق مسکونی کشور و صد‌ها شهید، جانباز و مصدوم شیمیایی، گواهی بر ناکارآمدی کنوانسیون‌ها و تعهدات بین المللی منع استفاده از تسلیحات شیمیایی است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه شواهد غیرقابل انکاری از دست داشتن کشور‌های غربی مدعی حقوق بشر در همکاری با رژیم بعث عراق برای بکارگیری تسلیحات شیمیایی علیه ملت ایران در طول دوران دفاع مقدس وجود دارد، افزود: همه این درس آموخته به ما آموخت، حملات شیمیایی تکرار پذیر هستند و بنابراین باید همواره برای چنین تهدیداتی و محافظت از مردم و دارایی‌های ملی مان از آمادگی دفاعی شیمیایی برخوردار باشیم.

وی با بیان اینکه برخورداری از یک آمادگی دفاعی شیمیایی، نیازمند ساختاری منسجم است خاطرنشان کرد: از همین رو پیش بینی ساختار‌ها و زیرساخت‌های چند منظوره در پدافند شیمیایی بسیار مهم و ایجاد و حفظ قرارگاه پدافند شیمیایی برای کشور، بسیار حیاتی و ضروری است.

همه شهر‌ها و استانها، نیازمند طرح‌های پدافند شیمیایی هستند

داشتن طرح‌های دفاع در برابر تهدیدات شیمیایی، موضوع دیگری بود که رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور به تشریح اهمیت آن پرداخت و افزود: گسترش سریع صنایع شیمیایی با وجود منافع سرشار اقتصادی که برای کشور به دنبال داشته است، زمینه بروز برخی آسیب پذیری‌ها را در حوزه شیمیایی ایجاد کرده است. برای نمونه برخی از صنایع و مراکز پرخطر شیمیایی که در زمان تاسیس دور از شهر‌ها ساخته شده اند در اثر توسعه شهرها، امروز در حریم مناطق مسکونی قرار گرفته اند. این یعنی همه شهر‌ها و استان‌ها، نیازمند طرح‌های پدافند شیمیایی هستند تا در اثر بروز حوادث و تهدیدات، قادر به پاسخ و واکنش مناسب به آن حادثه باشند.

سردار جلالی با بیان اینکه آموزش و ایجاد آمادگی در کادر درمان در مواجهه با بیماران و مصدومان شیمیایی موضوع مهمی است که باید با رزمایش و تمرین‌های مداوم ایجاد شود، توضیح داد: ایجاد مراکز اولیه درمان مصدومیت‌های شیمیایی، منطبق بر آمایش زیرساخت‌های شیمیایی از دیگر موضوعاتی است که در نظام مصون سازی و عملیات پدافند شیمیایی کشور مورد توجه قرار گرفته است.

وی با اشاره به اهمیت موضوع تجهیزات مقابله با تهدیدات شیمیایی گفت: خوشبختانه شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های صنایع دفاعی کشورمان به پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در تولید تجهیزات و امکانات در زمینه مقابله با تهدیدات و مخاطرات شیمیایی دست یافته‌اند به طوری که در حال حاضر عمده نیاز کشور در این بخش در داخل تامین می‌شود.

به گفته سردار جلالی در همین راستا، هدفگذاری تجهیز ۵۵ شهر بالای ۲۰۰ هزار نفر به بسته اولیه تجهیزات مقابله با تهدیدات cbrne از سوی سازمان پدافند غیرعامل کشور در دستور کار قرار گرفت که تا پایان سال ۱۴۰۱، این تجهیزات در اختیار آتش نشانی در ۵۱ شهر قرار گرفته است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به اهمیت فرهنگ‌سازی و آموزش در رابطه با نحوه مقابله و آمادگی در برابر حوادث و تهدیدات شیمیایی، اظهار داشت: موضوع آمادگی در برابر تهدیدات شیمیایی یک موضوع جدی است که نمی‌توان به سادگی از آن عبور کرد.

ایجاد بخش‌های دومنظوره درمانی در استان‌های دارای زیرساخت شیمیایی

وی همچنین از توافق صورت گرفته با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص نظام ارجاع و درمان در مورد مصدومان شیمیایی خبر داد و گفت: قطب درمان مصدومان شیمیایی در بیمارستان بقیه الله (عج) با احداث یک اورژانس مجهز و دقیق ایجاد شد که مسئولیت آموزش و توسعه آموزش و تحقیقات نیز به این بیمارستان داده شده است. همچنین در استان‌های دارای زیرساخت شیمیایی نیز مقرر شده است بخش‌های دومنظوره با کارکرد سوانح سوختگی و شیمیایی ایجاد شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه نظام مصون سازی و عملیات پدافند شیمیایی کشور متمرکز بر سه حوزه کنترل پیامد‌های شیمیایی، مصون سازی و امن سازی زیرساخت‌های شیمیایی و عملیات پاسخ به حوادث شیمیایی تعریف شده است، توضیح داد: در این نظام تکالیف دستگاه‌های متولی پیش بینی و مشخص شده است. دستگاه باید متناسب با وظایف خود ساختار و تجهیزات لازم را پیش بینی و آمادگی‌های لازم را کسب کنند.

وی با بیان اینکه تمام صنایع شیمیایی و پتروشیمیایی موظف هستند در صورت بروز حادثه‌ای مانند نشت مواد در محدوده پرخطر، اقدامات پیش بینی شده را انجام داده و برای آن آماده باشند، افزود: این موارد شامل در اختیار داشتن تجهیزات تشخیصی، اقدامات اولیه درمانی و در اختیار قرار داشتن تیم عملیاتی برای امدادرسانی در هنگام بروز حوادث است. بیرون از این محدوده پرخطر، مسئولیت بر عهده وزارت کشور است که باید دستگاه مختلف با تکالیف و وظایف خود آشنا باشند.

سردار جلالی ادامه داد: در بخش صنعت پتروشیمی، چون با مواد پرخطر سروکار داریم، الزامات و ملاحظات مقابله با خطر و تهدید بسیار مهم و حیاتی است.

اجرای طرح ساماندهی و خروج مراکز پر خطر در ۵۵ شهر کشور در سال ۱۴۰۲

به گفته سردار جلالی، سازمان پدافند غیرعامل کشور در سال ۱۴۰۲، طرح ساماندهی و خروج مراکز پر خطر را برای ۵۵ شهر را در دستور کار قرار داده است. همچنین در برنامه هفتم توسعه پیشنهاد کردیم که خروج مراکز پرخطر از شهر‌ها به عنوان یک تکلیف در نظر گرفته شود. آن بخش صنایعی که لازم است در شهر بماند نیز باید حتما برای مردم امن و مصون شود.

وی با بیان اینکه متاسفانه HSE و ایمنی به حلقه گمشده برخی صنایع تبدیل شده است، توضیح داد: موضوع ایمنی نباید در چرخه مسائل اقتصادی گم شود و باید مسئول بخش ایمنی در کشور مشخص و بر این حوزه متمرکز باشد. با توجه به این موضوع در جلسه‌ای که با وزیر محترم کار داشتیم، مقرر شد پیوند نظام ایمنی و موضوع پدافند غیرعامل بازمهندسی شود به شکلی که ایمنی به طور کامل در همه لایه‌های صنایع با اولویت صنایع پرخطر در نظر گرفته شود.

رعایت نظام ایمنی حق الناس و غیرقابل چشم‌پوشی است

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، رعایت نظام ایمنی را حق‌الناس و غیرقابل چشم‌پوشی دانست و تصریح کرد: مسئله مهم در این میان حفظ جان مردم است که هرگز نباید به سادگی از آن گذشت.

وی با بیان اینکه اکتفا به نظام ایمنی، اکتفا به حداقل‌هاست، تصریح کرد: در نظام ایمنی، تهدیدات امنیتی صفر در نظر گرفته شده است در حالیکه در حفاظت از زیرساخت‌ها، مسئله تهدیدات امنیتی، بسیار دارای اهمیت است و پس از لایه امنیت نیز نوبت به لایه اقدامات مبتنی بر پدافند غیرعامل می‌رسد.

ابلاغ سند ملی حفاظت از زیرساخت‌های با اهمیت بالا

سردار جلالی با بیان اینکه در موضوع صنایع زیرساختی، سند ملی حفاظت از زیرساخت‌های با اهمیت بالا از سوی کمیته دائمی پدافند غیرعامل تصویب و ابلاغ شده است، گفت: این سند برای اولین بار تهیه شده که در آن تکالیف دستگاه ها، چرخه اقدام، رویکرد‌ها و ملاحظاتی که قرار است انجام شود، مشخص شده است. یکی از این زیرساخت‌ها، صنایع پرخطر شیمیایی هستند که باید بخش تخصصی مربوط به این زیرساخت، تنظیم و پیگیری شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به اهمیت توجه به بیوتروریسم در پدافند شیمیایی، توضیح داد: بیوتروریسم را نباید با کموتروریسم اشتباه گرفت. بیوتروریسم به معنای بکارگیری موجودات زنده، ویروس، قارچ، باکتری و مانند آن در جهت ترساندن، آسیب زدن و ترور افراد است. در حالیکه کموتروریسم به معنای استفاده از سموم برای آسیب زدن به افراد است.

سردار جلالی با بیان اینکه در حوزه کموتروریسم شاهد پدیده‌های جدید هستیم، تصریح کرد: برای مقابله با این تهدیدات نیازمند تجهیزات و ابزار‌های تشخیصی مانند آزمایشگاه نوین سم شناسی، متناسب با سطح تهدیدات هستیم. همچنین باید در این حوزه به دانش روز پزشکی مسلح شویم و اقدامات لازم را برای پیشگیری، تشخیص و درمان و مقابله با حوادث کموتروریسم و تدوین دستورالعمل و شیوه نامه‌های بهداشتی در این حوزه در دستور کار قرار دهیم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با تاکید بر اهمیت پاسخ به حوادث شیمیایی تصریح کرد: این یعنی اگر حادثه شیمیایی به هر دلیلی اتفاق افتاد، بدانیم باید چه اقداماتی انجام داد. در این زمینه باید با بررسی سناریو‌های مختلف، خود را برای پاسخ مناسب آماده کرد. در این بخش چارچوب پاسخ به حادثه شیمیایی را پیش بینی کرده‌ایم و تقسیم کار مناسبی در آن نیز انجام شده است. به طوری که هر صنعت مسئول پاسخگویی به حوادث (اقدامات زیرساختی و مقابله‌ای تا اقدامات بهداشتی و پاسخ) در درون فنس و منطقه خطر است و در سایر بخش‌های، پاسخ اولیه با آتش نشانی‌هاست که باید اقدامات لازم برای تقویت و تجهیز آن‌ها انجام شود. در صورت لزوم برای مواقع ضروری نیز واحد‌های جنگ نوین نیرو‌های مسلح به عنوان احتیاط عمل کلی پیش بینی شده‌اند.

به گفته سردار جلالی با توجه به ابلاغ این دستورالعمل‌ها و مشخص شدن مسئولیت هر دستگاه، هدایت، نظارت و کنترل اقدامات از سوی سازمان پدافند غیرعامل کشور انجام شده و افرادی که در این خصوص کوتاهی کنند از طریق قوانین مورد پیگرد قرار خواهند گرفت.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی:

استانداردهای بین‌المللی ایمنی در صنایع پتروشیمی ایران رعایت می‌شود

مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی هم در این همایش با اشاره به ماهیت و حساسیت صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی اظهار کرد: کوچک‌ترین مورد رعایت نکردن اصول ایمنی یا بی‌احتیاطی در عملیات و فرآورش برخی مواد شیمیایی در این صنایع به حادثه منجر خواهد شد.

وی با بیان اینکه اهمیت مضاعفی برای اعمال ضوابط و مقررات پدافند شیمیایی در صنایع نفت و گاز به‌ویژه صنعت پتروشیمی در پایین‌دست آن باید قائل بود، افزود: شرکت ملی صنایع پتروشیمی از گذشته مقررات سختگیرانه‌ای در مناطق عملیاتی صنعت پتروشیمی اعمال کرده است.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به تولید حدود ۵۵۰ گرید انواع محصول پلیمری و پتروشیمیایی در ۷۰ مجتمع فعال پتروشیمی کشور گفت: همه مواد شیمیایی که در صنعت پتروشیمی تولید می‌شود تنها برای کاربردهای صنعتی و پیشرفت و رفاه بشریت است.

شاهمیرزایی با تأکید بر اینکه تولیدات و مجتمع‌های پتروشیمی هر ساله از سوی مجامع بین‌المللی پایش می‌شوند، تصریح کرد: صنعت پتروشیمی ایران از بالنده‌ترین صنایع پتروشیمی جهان است و اصول و استانداردهای علمی و ایمنی در سطح بین‌المللی در این صنعت رعایت می‌شود.

وی ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی ایران را حدود سالانه ۹۲ میلیون تن دانست و ادامه داد: صنعت پتروشیمی ایران با راهبری و سیاست‌گذاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی از سوی هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاران و سهامدارانی که همه پایبند به ضوابط و مقررات ایمنی هستند، اداره می‌شود.

۱۰۰ طرح کوچک و بزرگ پتروشیمی در کشور در حال اجراست

معاون وزیر نفت با بیان اینکه با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌ها ۱۰۰ طرح کوچک و بزرگ پتروشیمی در کشور در دست اجراست، اظهار کرد: ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی تا پایان برنامه هفتم توسعه به حدود ۱۳۵ میلیون تن در سال می‌رسد.

شاهمیرزایی تأکید کرد: تمامی شاخص‌های کمّی و کیفی برنامه هشتم توسعه نیز مشخص شده است، به‌طوری که ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی در پایان برنامه هشتم توسعه حدود دو برابر ظرفیت کنونی با سبد کاملی از محصولات پلیمری و پتروشیمیایی خواهد بود که در جهان شناخته شده است.

وی تصریح کرد: در چنین صنعتی با این عظمت و برنامه‌های توسعه‌ای، رعایت پدافند شیمیایی از جمله اصول و مبانی اولیه‌ای است که در برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های پتروشیمی به آن توجه می‌شود.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: چشم‌انداز ۲۰ ساله صنعت پتروشیمی در حال تدوین است که صنعت پتروشیمی باید به چه سمتی حرکت کند و در چه جایگاهی باشد.

شاهمیرزایی با تأکید بر اینکه برنامه راهبردی صنعت پتروشیمی در دولت سیزدهم در حال تدوین کامل است، افزود: بر اساس این برنامه، افزون‌ بر اینکه تمام محصولات صنعت پتروشیمی جهان در ایران نیز تولید خواهد شد، برای الزامات ایمنی، پدافند شیمیایی، مسائل بهینه‌سازی و سرمایه‌گذاری، زنجیره تأمین خوراک، کالا و تجهیزات، همچنین بازارسازی برای محصولات نیز برنامه‌ریزی می‌شود.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور مطرح کرد
جای خالی «آمادگی در برابر تهدیدات شیمیایی» در نظام برنامه‌ریزی کشور

سردار محسن ساسانی، جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور نیز محور اصلی این همایش را تمرکز بر نظام مصونسازی پدافند شیمیایی عنوان کرد و اظهار داشت: این نظام سه رویکرد ترویجی و فرهنگ سازی، آموزش و مطالبه‌گری را در دستور کار قرار داده است.

وی در تبیین نظام مصون‌سازی پدافند شیمیایی، توضیح داد: هدف از تدوین، تصویب و پیگیری این سند، ارتقای ایمنی، امنیت و کاهش آسیب‌پذیری در زیرساخت‌ها، صنایع و جامعه مردمی کشور است. همچنین ارتقای آمادگی مدیران، سازمان‌ها، مردم و صنایع برای مقابله با حوادث احتمالی از دیگر اهدافی است که در نظام مصون‌سازی دنبال می‌شود.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه اگرچه در این نظام تلاش برای به حداقل رساندن حوادث دنبال می‌شود، ولی باید در هر صورت برای مقابله با حوادث آماده باشیم، توضیح داد: حفاظت از مردم و دارایی‌هایشان و تداوم کارکرد‌های ضروری و خدمات در شرایط ضروری از جمله دیگر اهداف نظام مصون‌سازی پدافند شیمیایی است. باید به این نکته توجه داشت که تداوم خدمات رسانی ضروری به مردم خط قرمز پدافند غیرعامل است.

سردار ساسانی ادامه داد: حملات دشمن به زیرساخت‌های شیمیایی، حمله شیمیایی دشمن به مردم، اقدامات تروریستی و ضد امنیتی و بکارگیری مواد شیمیایی علیه مردم، حملات سایبری به زیرساخت‌ها که دارای پیامد‌های شیمیایی است و اقدامات عامدانه را شامل می‌شود از جمله تهدیداتی است که در نظام پدافند شیمیایی پیش بینی و برای آن برنامه مقابله ارائه شده است.

سردار ساسانی افزود: بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که در نظام برنامه ریزی کشور، موضوعاتی مانند پاسخ و مواجهه با تهدیدات با منشا شیمیایی و حوادث و پیامد‌های ناشی از آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور در ادامه به تشریح بخش عملیاتی نظام پدافند شیمیایی پرداخت و تصریح کرد: در مراکز و شهرک‌های صنعتی و واحد‌های پتروشیمی و مانند آن نخستین اقدام، ارزیابی وضعیت است که خروجی این ارزیابی باید احصای نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌ها باشد و اینکه با چه استانداردی می‌توان آسیب‌پذیری‌ها را بر طرف کرد.

سردار ساسانی با بیان اینکه مصون‌سازی دارای سه لایه است که شامل ایمنی، امنیت و دفاع است و باید ارزیابی در این سه لایه انجام شود، افزود: دومین اقدام ضروری در حوزه پدافند شیمیایی سازماندهی مناسب و تعیین مسئولیت‌های مشخص برای شرایط و وضعیت‌های مشخص است که این تدبیر حاصل تمرین‌ها و رزمایش‌هایی است که قبل از بروز حوادث و رخداد‌ها انجام شده است.

وی با بیان اینکه باید در حوادث فرمانده و مسئول میدان و ساختار و سازماندهی فرماندهی عملیات نیز مشخص شود، تصریح کرد: رصد و پایش دائمی و مستمر تهدیدات و مخاطرات در واحد‌های صنعتی و مراکز شیمیایی اقدامی است که باید به طور دائمی پیگیری شود.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور به ضرورت آموزش و آگاهی بخشی کارکنان زیرساخت‌ها و مراکز شیمیایی و همچنین جوامع ساکن در مجاورت این تاسیسات تاکید کرد و گفت: همانگونه که در نظام پدافند شیمیایی برای همه دستگاه متولی، مسئولیت و نقش تعریف است، کارکنان و مناطق مسکونی مجاور این تاسیسات نیز باید بدانند که در هنگام بروز و تهدیدات چگونه عمل کنند.

جانشین قرارگاه پدافند شیمیایی خبر داد

اجرای طرح مطالعات پدافند شیمیایی در زیرساختها

دکتر سید جمال الدین گوهری، جانشین قرارگاه پدافند شیمیایی نیز در این همایش با بیان اینکه پس از ابلاغ نظام مصونسازی و عملیات پدافند شیمیایی، کارشناسان این قرارگاه با حضور در پهنه های استانی، به تشریح و تبیین این نظام برای دستگاه‌ها صاحب نقش پرداختند، اظهار داشت: استقرار و پیاده‌سازی این نظام قطعا نیازمند فراهم کردن مقدماتی است که خوشبختانه در سال‌های گذشته اقدامات خوبی در این زمینه انجام گرفته است.

وی ادامه داد: این اقدامات در لایه آموزش، فرهنگسازی و تجویز باید انجام شود که بخشی از آن انجام گرفته و اقدامات مفصلی نیز در دستور کار قرارگاه پدافند شیمیایی قرار گرفته است.

جانشین قرارگاه پدافند شیمیایی با بیان اینکه در این مسیر در بخش تعیین مقررات و دستورالعمل ها، توانستیم پروژه‌های مطالعاتی را به اتمام برسانیم، اظهار داشت: موضوع طرح مطالعات پدافند شیمیایی با این هدف که در زیرساختها و پهنه‌های مختلف، موضوع برای دست اندرکاران این حوزه کاملا تبیین شود اجرایی کردیم که خوشبختانه این پروژه‌ها در سطوح مختلف به تصویب رسیده و در حال اجراست.

به گفته گوهری، این طرح‌ها به مسئولان کمک می‌کند که بدانند در لایه‌های مختلف پدافند شیمیایی چه دارایی‌ها دارند و با چه مخاطراتی در این حوزه روبه‌رو هستند. اندازه این مخاطرات چه مقدار است و طرح‌های پاسخ اضطراری که نیاز است در محدوده مدیریت خود به اجرا بگذارند چیست.

تقدیر از برگزیدگان هشتمین همایش ملی پدافند شیمیایی

در حاشیه این همایش از برترین‌های حوزه پدافند شیمیایی به شرح زیر تقدیر شد؛

خانواده شهید منوچهر مدق (جانباز شیمیایی)

علی جلالی جانباز 70 درصد شیمیایی

حسن جوانمردی جانباز 70 درصد شیمیایی

احمد گنجی؛ مدیرکل پدافند غیر عامل استان یزد

امیر ابراهیم منش؛ رئیس پدافند غیرعامل و مدیریت بحران مجتمع گاز پارس جنوبی

موسی حسنی؛ رئیس گروه طرح و اجرای پدافند غیرعامل استان سمنان

علی خدابنده لو تولیدکننده محصول برتر

پریسا حسنی؛ کارشناس پدافندغیرعامل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

سیمین تاج شریفی فرد؛ صاحب مقاله برتر

کوثر معینی؛ صاحب مقاله برتر