تحقیق جنجالی فیس‌بوک، سفارشی از پنتاگون برای مقابله با آشوب‌ها

به نقل از وایس و راشیاتودی، در این تحقیق پست‌های بیش از 700 هزار کاربر انگلیسی زبان فیس‌بوک مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مشخص شد ارسال پست‌های احساسی مثبت یا منفی بر خوانندگان آنها نیز تاثیر مستقیم دارد و موجب نگارش پست های عاطفی با بار احساسی مشابه توسط افرادی می‌شود که در معرض پست های مذکور بوده‌اند.

این تحقیقات بدون اطلاع و رضایت کاربران انجام شده و به ادعای فیس‌بوک هدف از این کار ارتقای کیفیت محصولات این شرکت بوده، اما مدارک افشا شده نشان می‌دهد که سفارش دهنده این تحقیق وزارت دفاع آمریکا و هدف از انجام این کار یافتن راه هایی جدید برای مقابله با آشوب ها و ناآرامی‌های اجتماعی بوده است.

یکی از نویسندگان این تحقیق که جفری تی.هنکاک نام دارد و از اساتید دانشگاه کرنل است بودجه این کار را در قالب ابتکار عملی موسوم به Minerva Research Initiative دریافت کرده که به طور مستقیم از سوی پنتاگون تامین مالی می شود. وی قبلا هم تحقیق مشابهی را در مورد گسترش ایده‌ها از طریق رسانه‌های اجتماعی در کشورهایی که از دیدگاه آنها رژیم مستبد و تمامیت خواه دارند، انجام داده بود.

در این میان توجه رسانه‌ها به طور خاص به ابتکار عمل Minerva initiative جلب شده که در قالب آن طرح‌های تحقیقاتی متنوعی در دانشگاه ها در ارتباط با فضای مجازی صورت گرفته است. هدف نهایی اجرای این طرح ها پیش‌بینی امکان پذیری ناآرامی‌های اجتماعی و همین طور یافتن راه های مقابله با آنها و برخورد با این پدیده است.

استفاده از دانشگاه‌ها توسط پنتاگون برای اجرای اهداف نظامی و برخورد با نارضایتی های اجتماعی امر تازه ای نیست. اما با ظهور اینترنت و شبکه های اجتماعی و با توجه به پتانسیل این ابزار برای ساماندهی و بسیج عمومی این مطالعات وارد مرحله جدیدی شده است.

برخی منابع خبری معتقدند این امکان وجود دارد که دانشمندان بودجه و دستورالعمل های فعالیت های تحقیقاتی خود را به غیر از پنتاگون از منابع دیگری در میان دستگاه های دولتی آمریکا دریافت کنند. به عنوان مثال اگر چه وزارت دفاع آمریکا مستقیما هزینه تحقیق فیس بوک را پرداخت نکرده، اما با تامین بودجه ابتکار عمل Minerva initiative  به این کار کمک کرده است.

در وب سایت این ابتکار عمل به نشانی http://minerva.dtic.mil/funded.html تصریح شده، حامیان مالی آن از محققان منفرد تا دانشگاه های بزرگ را مورد حمایت مالی قرار می دهند و محققانی از 32 دانشگاه و از جمله شش دانشگاه غیر آمریکایی و همین طور چهار سازمان غیردولتی و صنعتی با آن همکاری دارند.

بودجه اولیه ای که در سال 2014 به این ابتکار عمل اختصاص داده شده، برابر با شش میلیون دلار بوده و این رقم قرار است در سه سال آینده به 17 میلیون دلار افزایش یابد.

جفری هنکاک هم در صفحه خود در دانشگاه کرنل، یکی از زمینه تحقیقاتی و کاریش را بررسی پویایی‌های روانشناختی و بین شخصی شبکه‌های اجتماعی توصیف کرده است. وی در سال 2009 و در آستانه وقوع بحران مالی جهانی هم تحقیقی را انجام داده و هشدار داده بود که آمریکا ممکن است به علت بحران های متعددی که وی از آنها به عنوان شوک های تراژیک یاد کرده بود، شاهد ناآرامی های گسترده مدنی باشد.

در این تحقیق با عنوان "ناشناخته های شناخته شده: شوک های استراتژیک غیرمتعارف در توسعه استراتژی دفاعی" پیشنهاد شده بود که در صورت وقوع بحران‌های گسترده اجتماعی در ایالات متحده و از هم پاشیدگی امور، ارتش آمریکا باید برای احیای نظم در داخل این کشور وارد عمل شود.

دانشگاه کرنل آمریکا در قالب ابتکار عمل Minerva در اجرای پژوهش دیگری نیز مشارکت کرده که تحت نظارت اداره تحقیقات علمی نیروی هوایی آمریکا انجام شده است. هدف از انجام این تحقیق پیش بینی پویایی های مربوط به بسیج جنبش های اجتماعی و امکان گسترش آنها بوده است.

در قالب این طرح تلاش شده تا ریشه‌های دیجیتال ناآرامی‌های اجتماعی شناسایی و بررسی شود و برای این کار رویدادهایی همچون انقلاب مصر در سال 2011 و همین طور اعتراضات پارک گزی در ترکیه در سال 2013 مورد مطالعه دقیق قرار گرفته است.

در همین راستا فیدها و مکالمات توییتری مورد توجه قرار گرفته تا توانایی بسیج کنندگی افراد در سطح اجتماع و زمانی که این بسیج کنندگی به ثمر می رسد، مشخص گردد.

این رسوایی نشان می دهد که موسسات و نهادهای به ظاهر آموزشی در آمریکا تا چه حد به ابزار پیگیری و اعمال سیاست های کاخ سفید مبدل شده و استقلال خود را از دست داده اند. کار به جایی رسیده که دانشگاه های آمریکایی به طور مستقیم برنامه های نظامیان را پیگیری کرده و اقداماتی را انجام می دهند که نه تنها به نفع عموم مردم نیست، بلکه حریم شخصی و آزادی های مدنی آنها را نیز به خطر می اندازد و همین امر ممکن است در آینده زمینه را برای بروز اعتراض های اجتماعی و آشوب‌های خیابانی در این کشور فراهم کند.