ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
از 1950 تا 2014؛
در این گزارش، به آغاز فعالیت‌های هسته‌ای ایران قبل از انقلاب اسلامی اشاره شده اما به این ابهام پاسخ داده نشده که چرا فعالیت‌هایی که در رژیم پهلوی در زمینه هسته‌ای آغاز شد مورد حمایت غربی‌ها بود اما همان فعالیت‌ها در جمهوری اسلامی مورد مخالفت آن‌ها قرار گرفته است.
روزنامه نیویورک تایمز گزارشی از تاریخچه برنامه هسته‌ای
ایران از ابتدا تاکنون منتشر کرده است.
در این گزارش، به آغاز فعالیت‌های هسته‌ای ایران قبل از
انقلاب اسلامی اشاره شده اما به این ابهام پاسخ داده نشده که چرا فعالیت‌هایی که
در رژیم پهلوی در زمینه هسته‌ای آغاز شد مورد حمایت غربی‌ها بود اما همان فعالیت‌ها
در جمهوری اسلامی مورد مخالفت آن‌ها قرار گرفته است.
***
1950
آغاز برنامه هسته‌ای ایران
در دهه 1950 با توافق میان رژیم پهلوی و آیزنهاور رئیس‌جمهور وقت آمریکا، مقرر شد ایالات متحده در چارچوب برنامه موسوم به «انرژی اتمی برای صلح»، یک رآکتور تحقیقاتی و نیروگاه اتمی در ایران راه‌اندازی کند.
***
1 جولای 1968
امضای پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای
با آغاز فعالیت رآکتور تحقیقاتی ارائه‌شده از سوی آمریکا به ایران در سال 1967، ایران همچون 50 کشور دیگر، پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان.پی.تی) را امضا کرد و طبق آن متعهد شد که هیچ‌گاه به دنبال بمب هسته‌ای نرود.
***
1973
ایجاد سازمان انرژی اتمی
رژیم پهلوی، سازمان انرژی اتمی ایران را تأسیس کرد. وظایف این سازمان عبارت بود از: آموزش کارکنان و توافق‌های هسته‌ای با کشورهای دیگر از جمله آمریکا، فرانسه، آلمان غربی، نامیبیا و آفریقای جنوبی. با آموزش مهندسان ایرانی در داخل و خارج کشور، ایران به اطلاعات مناسبی از فناوری هسته‌ای دست پیدا کرد.
یک سال بعد، یک شرکت متعلق به آلمان غربی به نام کرافت‌ورک یونیون Kraftwerk Union پذیرفت با هدف تولید برق، دو رآکتور آب سبک در نیروگاه بوشهر راه‌اندازی کند. ساخت این تاسیسات در سال 1974 آغاز شد اما امضای قرارداد مربوطه به سال 1976 کشیده شد.
در اواخر دهه 1970، آمریکا از این که احتمالاً ایران اهداف ساخت بمب هسته‌ای در سر دارد، نگران شده بود.
***
16 ژانویه 1979
فرار پهلوی
به دنبال انقلاب مردم ایران، محمدرضا پهلوی از ایران فرار کرد. چند هفته بعد نیز انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید.
در آن زمان، شاپور بختیار آخرین نخست‌وزیر رژیم پهلوی قرارداد 2/6 میلیارد دلاری ساخت دو نیروگاه در بوشهر را لغو کرد.
یک سال پیش‌تر آمریکا قرارداد خود با ایران را یک‌طرفه لغو کرده و عرضه اورانیوم غنی‌شده برای استفاده رآکتور تحقیقاتی تهران را متوقف ساخته بود.
***
11 فوریه 1979
پیروزی انقلاب اسلامی
رژیم پهلوی سقوط کرد و انقلاب اسلامی به پیروزی رسید. با پیروزی انقلاب، فعالیت‌های هسته‌ای ایران متوقف شد و بسیاری از کارشناسان هسته‌ای نیز کشور را ترک کردند. همچنین تمامی همکاری‌های هسته‌ای میان ایران و آمریکا نیز به طور کامل متوقف شد.
***
1984
آغاز مجدد برنامه هسته‌ای
در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، با بمباران عراق، بخشی از نیروگاه در حال ساخت بوشهر، ویران شد و ایران برای بازسازی آن از آلمان کمک خواست.
***
اواخر 1980
کمک دانشمند پاکستانی
عبدالقدیر خان پدر برنامه هسته‌ای پاکستان، فناوری غنی‌سازی اورانیوم را به ایران، کره شمالی و لیبی فروخت. این اقدام تا سال‌ها بعد فاش نشد.
در سال 2005 مقامات ایرانی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع دادند که در سال 1987 ملاقاتی با نمایندگان عبدالقدیر خان داشته بودند اما این ملاقات بی‌نتیجه ماند و به انتقال تکنولوژی نیانجامید.
***
4 ژوئن 1989
درگذشت امام
در این روز، امام خمینی (ره) درگذشت و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جدید ایران شد.
***
8 ژوئن 1995
امضای قرارداد هسته‌ای ایران و روسیه
ایران اعلام کرد که قصد دارد طی 4 سال پیش رو، قراردادی 800 میلیون یورویی با روسیه برای تکمیل ساخت دو رآکتور آب سبک در نیروگاه اتمی بوشهر امضا کند. پس از تاخیرهای طولانی،در نهایت این پروژه در سال 2010 تکمیل شد.
در آن دوران، آمریکا کشورهایی همچون آرژانتین، هند، اسپانیا، آلمان و فرانسه را مجبور کرد که از فروش فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز به ایران خودداری کنند.
***
جولای 1996
تحریم‌های آمریکا علیه ایران و لیبی
دولت بیل کلینتون با این بهانه که احتمال می‌رود ایران به طور محرمانه به دنبال ساخت بمب هسته‌ای باشد، قانون تحریم‌های تجاری علیه ایران را به اجرا درآورد. طبق این تحریم‌ها، شرکت‌های خارجی از سرمایه‌گذاری در ایران و لیبی منع شدند. این تحریم‌ها هنوز هم برای شرکت‌های آمریکایی پابرجا است.
***
می 1999
طرح خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای
محمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت ایران با سفر به عربستان، اولین مقام ارشد ایران بود که پس از انقلاب اسلامی، به عربستان سفر می‌کرد.
وی در جریان این سفر، بیانیه مشترکی با فهد پادشاه عربستان صادر کرد که در آن ضمن ابراز نگرانی نسبت به برنامه بمب هسته‌ای رژیم صهیونیستی بر پاکسازی خاورمیانه از بمب هسته‌ای تاکید شده بود. در سال 2003، ایران از پیشنهاد مشابهی که این بار از سوی سوریه مطرح شد، حمایت کرد.
***
2002
ادعای کشف برنامه محرمانه ایران
در آن سال، گروهک تروریستی منافقین، به اصطلاح اسنادی درباره برنامه هسته‌ای مخفیانه ایران منتشر کرد.
طبق اسناد مورد ادعا، برنامه مخفی هسته‌ای ایران شامل غنی‌سازی گسترده در مجتمع نطنز و یک رآکتور آب سنگین در اراک بود. در دسامبر 2002، تصاویر ماهواره‌ای از تاسیسات نطنز و اراک، رسانه‌ای شد. آمریکا ایران را به ساخت تسلیحات کشتار جمعی متهم کرد؛ اما به علت آن که آمریکا در آستانه تهاجم نظامی به عراق قرار داشت، این ماجرا چندان پیگیری نشد.
همچنین ایران به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چراغ سبز نشان داد و از طرف دیگر، قرارداد جدیدی با روسیه امضا کرد تا تکمیل نیروگاه بوشهر را سرعت ببخشد.
***
2003
تعلیق برنامه هسته‌ای ایران
طبق ادعای نهادهای اطلاعاتی آمریکا، در این سال هم‌زمان با تهاجم نظامی آمریکا به عراق، برنامه ساخت بمب هسته‌ای ایران متوقف شد اما برنامه غنی‌سازی اورانیوم ادامه یافت.
بازرسان آژانس، نشانه‌هایی از غنی‌سازی اورانیوم با درصدهای بالا در نطنز پیدا کردند و متعاقباً ایران پس از مذاکرات با انگلستان، فرانسه و آلمان، بازرسی‌های گسترده‌تر آژانس و تعلیق غنی‌سازی اورانیوم را پذیرفت.
***
7 نوامبر 2004
توافق جدید
با عدم تحقق وعده‌های اروپائیان درباره ارائه مشوق‌های سیاسی و اقتصادی به ایران، این کشور از توافق هسته‌ای عدول کرد. متعاقباً پس از 22 ساعت مذاکره، ایران با فرانسه، آلمان، انگلستان و اتحادیه اروپا به توافق اولیه برای تعلیق فوری غنی‌سازی اورانیوم در ایران دست یافت. کمال خرازی وزیر خارجه وقت ایران، این توافق را که به معاهده پاریس موسوم شد، ستود اما تاکید کرد که هرگونه تعلیق غنی‌سازی از جانب ایران، موقتی خواهد بود.
طی چند هفته، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی ایران را تأیید کرد اما با یک استثنا: تقاضای ایران برای استفاده از 20 سانتریفیوژ برای تحقیق و توسعه.
***
اواسط جولای 2005
ماجرای لپ‌تاپ کذایی
مقامات اطلاعاتی آمریکا، محتویات لپ‌تاپی را که مدعی بودند از ایران به سرقت رفته، به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند. محتویات ارائه‌شده شامل بیش از هزار برگ سند از فعالیت‌های شبیه‌سازی رایانه‌ای و نتایج مطالعات و آزمایش‌های ایران درباره بخش‌های مهم یک کلاهک هسته‌ای بود.
گزارش‌های اطلاعاتی آمریکا ادعا می‌کرد که یک دانشمند ایرانی به نام محسن فخری‌زاده، مدیریت برنامه بمب هسته‌ای ایران موسوم به پروژه 110 و پروژه 111 را بر عهده دارد.
اما ادعاهای اطلاعاتی آمریکا از سوی کارشناسان مستقل مورد تردید واقع شد، چون مقامات آمریکایی به بهانه حفظ منبع اطلاعاتی خود از ارائه جزئیات نحوه به دست آوردن لپ‌تاپ مذکور خودداری می‌کردند و صرفاً می‌گفتند که آن را در اواسط 2004 از یک منبع خود در ایران به دست آورده‌اند که او نیز آن را از فرد ثالثی که ادعا می‌شد فوت کرده، به دست آورده است.
***
3 آگوست 2005
انتخاب احمدی‌نژاد
احمدی‌نژاد با انتخاب به عنوان رئیس‌جمهور، بر توسعه برنامه هسته‌ای ایران تاکید کرد.
***
ژانویه 2006
بازگشایی نطنز
ایران غنی‌سازی اورانیوم در نطنز را پس از شکست مذاکرات با مقامات آمریکایی و اروپایی، دوباره آغاز کرد.
متعاقباً آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قطعنامه‌ای پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارسال کرد. بهانه آژانس، عدم اطمینان نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران بود.
***
26 آگوست 2006
بازگشایی رآکتور آب سنگین اراک
چند روز قبل از مهلت زمانی ایران برای تعلیق غنی‌سازی یا وضع تحریم‌ها، احمدی‌نژاد شخصاً تاسیسات رآکتور آب سنگین اراک را افتتاح کرد. این تاسیسات قابلیت تولید پلوتونیوم را که در بمب هسته‌ای کاربرد دارد، داشت.
در نوامر 2006، ایران خواستار کمک بین‌المللی برای بررسی ایمنی عملیات رآکتور 40 مگاواتی خود شد، اما آمریکا، اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به بهانه وجود ابهام در اهداف هسته‌ای ایران با این درخواست مخالفت کردند.
***
دسامبر 2006
اولین دور از تحریم‌های سازمان ملل
شورای امنیت سازمان ملل به اتفاق آراء تحریم‌هایی علیه ایران با هدف توقف برنامه هسته‌ای این کشور تصویب کرد. طبق این تحریم‌ها، هرگونه مبادله مواد و فناوری مورد استفاده در غنی‌سازی و بازفرآوری هسته‌ای و تولید موشک‌های بالستیک با ایران، ممنوع شد.
***
2008
آغاز حملات سایبری آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران
جرج بوش رئیس‌جمهور وقت آمریکا با درخواست رژیم صهیونیستی برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران با بمب‌های ویژه سنگرشکن bunker-busting bombs مخالفت کرد. طرح رژیم صهیونیستی عبارت بود از بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران در نطنز از مسیر عراق. صهیونیست‌ها خواستار کمک اطلاعاتی آمریکا در این باره شده بودند و همینطور از آمریکایی‌ها خواسته بودند جدیدترین اقدامات خود برای نابودی زیرساخت‌های هسته‌ای ایران را به اطلاع اسرائیل برساند. گفته می‌شود بوش مهمترین برنامه مخفی آمریکا در این زمینه را به اوباما رئیس‌جمهور بعد از خود، ارائه کرده است.
متعاقباً آمریکا و رژیم صهیونیستی حملات سایبری علیهرایانه‌های تاسیسات هسته‌ای ایران در نطنز را با عنوان رمزی «بازی‌های المپیک» Olympic Games شروع کردند. یک سال بعد این برنامه به رایانه کنترلی نطنز نفوذ کرد و موجب معیوب شدن سانتریفیوژها شد؛ اما مهندسان ایرانی نمی‌دانستند که تاسیسات تحت حمله سایبری قرار گرفته است.
***
19 جولای 2008
بن‌بست در مذاکرات
جرج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا، برای اولین بار، ویلیام برنز از مقامات ارشد سیاست خارجی خود را به میز مذاکرات هسته‌ای با ایران فرستاد، با این حال، مذاکرات به شکست انجامید.
در مقابل درخواست آمریکا برای توقف غنی‌سازی اورانیوم، مذاکره‌کنندگان ایران قویاً اعلام کردند که این موضوع، قابل مذاکره نیست.
***
8 آوریل 2009
آمریکا به مذاکرات پیوست
هیلاری کلینتون وزیر خارجه وقت آمریکا اعلام کرد که این کشور از دور بعدی مذاکرات هسته‌ای با ایران حضور خواهد یافت و به 4 کشور انگلستان، چین، روسیه و آلمان خواهد پیوست.
***
سپتامبر 2009
هشدار به ایران
آمریکا، انگلیس و فرانسه بر مبنای گزارش‌های اطلاعاتی و تصاویر ماهواره‌ای، از برنامه ایران برای ساخت تاسیسات غنی‌سازی در اعماق کوه خبر دادند.
مقامات اطلاعاتی آمریکا مدعی شدند که در این تاسیسات، ایران بین یک تا 5 سال برای ساخت بمب هسته‌ای زمان لازم دارد.
***
ژانویه 2010
نشت سیاست خارجی آمریکا
رابرت گیتس وزیر دفاع وقت آمریکا در نامه‌ای به مقامات ارشد کاخ سفید هشدار داده بود که آمریکا فاقد یک راهبرد بلندمدت مؤثر برای جلوگیری از توان رو به رشد هسته‌ای ایران است.
زمانی که این نامه در آوریل 2010 رسانه‌ای شد، گیتس با انتشار بیانیه‌ای ابراز امیدواری کرد که این نامه سبب آن نشود که متحدان آمریکا گمان کنند واشنگتن در تصمیم‌گیری درباره چگونگی برخورد با ایران، به بن‌بست رسیده است.
***
فوریه 2010
کلاهک هسته‌ای
بازرسان هسته‌ای سازمان ملل برای نخستین بار ادعا کردند که اسناد فراوانی درباره تلاش نیروهای نظامی ایران(در حال یا گذشته)برای ساخت کلاهک هسته‌ای به دست آورده‌اند.
در این گزارش همچنین ادعا شده بود که برنامه‌های بمب هسته‌ای ایران پس از سال 2004 نیز ادامه داشته است. این در حالی بود که گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا در سال 2008 اعلام کرده بود که برنامه ایران برای ساخت بمب هسته‌ای از اواخر 2003 متوقف شده است.
***
تابستان 2010
ویروس‌های رایانه‌ای علیه ایران
آمریکا و رژیم صهیونیستی دریافتند که کپی‌های ویروس‌های تخریبی علیه تاسیسات هسته‌ای نطنز در سطح اینترنت به سرعت در حال توزیع است. طبق گزارش رسانه‌ها در آن زمان، این کرم رایانه‌ای که استاکس‌نت نام‌گذاری شده بود، از طریق درگاه‌های یو.اس.بی منتقل می‌شد و موجب خرابی سیستم عامل‌های ویندوز می‌شد.
اوباما تصمیم گرفت که این برنامه را متوقف نکند و در حملات بعدی، حدود 1000 سانتریفیوژ ایران یعنی یک پنجم کل سانتریفیوژهای فعال این کشور، معیوب شدند.
***
ژوئن 2010
تحریم‌های جدید شورای امنیت
شورای امنیت سازمان ملل، چهارمین دور از تحریم‌های خود علیه برنامه هسته‌ای ایران را وضع کرد. طبق این تحریم‌ها، هرگونه مبادلات تجاری و مالی و نظامی با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران ممنوع شد.
این قطعنامه همچنین از کشورهای جهان می‌خواست که در موارد مشکوک، هواپیماها یا کشتی‌هایی که مبدأ یا مقصد آن‌ها ایران است را بازرسی کنند. همچنین ایران از سرمایه‌گذاری در تاسیسات هسته‌ای،معادن اورانیوم و فناوری‌های وابسته دیگر کشورها محروم شد. کمیته‌ای نیز مسئول ارزیابی اجرای این قطعنامه شد.
***
15 جولای 2010
ماجرای شهرام امیری
آمریکایی‌ها مدعی شدند یک دانشمند هسته‌ای ایرانی به نام شهرام امیری که در سال 2009 به آمریکا فرار کرده، اطلاعات جدیدی درباره برنامه ایران برای ساخت بمب هسته‌ای در اختیار مقامات آمریکایی گذاشته و سپس به ایران بازگشته است. وی پس از بازگشت به ایران مدتی بازداشت شد.
***
29 نوامبر 2010
ترور دانشمندان ایرانی
تروریست‌ها دو تن از دانشمندان برجسته هسته‌ای ایران را مورد هدف قرار دادند که یکی از آن‌ها به شهادت رسید. ایران اعلام کرد که آمریکا و رژیم صهیونیستی پشت صحنه این ترورها هستند.
دانشمندی که به شهادت رسید، مجید شهریاری بود که نقش مهمی در پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران داشت. فرد دیگر که زنده ماند، فریدون عباسی، چهره مهم‌تری بود و پیش‌تر در فهرست تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل هم قرار گرفته بود.
***
نوامبر 2011
افزایش تحریم‌ها
کشورهای غربی، تحریم‌های شدیدتری علیه ایران وضع کردند. هدف از این تحریم‌های جدید، قطع رابطه بانک مرکزی و بانک‌های تجاری ایران با نظام مالی بین‌المللی بود. آمریکا نیز تحریم‌هایی علیه شرکت‌های فعال در صنعت هسته‌ای، نفت و پتروشیمی ایران وضع کرد.
سازمان بین‌المللی انرژی اتمی هم اعلام کرد که شواهدی در دست دارد که نشان می‌دهد ایران فعالیت‌های مرتبط با ساخت بمب هسته‌ای را در پایگاه نظامی پارچین انجام داده و می‌دهد.
***
دسامبر 2011
فعالیت مجدد نطنز
فعالیت تاسیسات غنی‌سازی نطنز که در سال 2010 پس از حملات سایبری که به گفته ایران از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی صورت گرفت، دچار وقفه شده بود، دوباره شروع شد. طبق برآوردها، حملات سایبری مذکور، برنامه هسته‌ای ایران را یک تا دو سال به عقب برد.
آمریکا و رژیم صهیونیستی هنوز هم به دنبال راهکارهایی برای متوقف یا کند کردن فعالیت نطنز هستند.
***
شکار پهپاد آمریکایی
یک هواپیمای بدون سرنشین (پهپاد) آمریکایی که با هدف جاسوسی از تاسیسات هسته‌ای ایران وارد خاک ایران شده بود، در نزدیکی شهر کاشمر سقوط کرد و به دست ایران افتاد.
ایران اعلام کرد که این پهپاد از سوی نیروی هوایی این کشور، شکار شده است اما آمریکایی‌ها می‌گفتند این پهپاد سقوط کرده است.
***
11 ژانویه 2012
ترور یک دانشمند دیگر
مصطفی احمدی‌روشن یکی دیگر از دانشمندان هسته‌ای ایران توسط تروریست‌ها به شهادت رسید. آمریکا دست داشتن خود در این عملیات تروریستی را رد کرد اما رژیم صهیونیستی، موضع شفافی نگرفت.
***
مارس 2012
توسعه نطنز
ایران اعلام کرد که در حال ساخت 3 هزار سانتریفیوژ پیشرفته در تاسیسات نطنز است.
در همان حال، بازرسان آژانس همچنان به دنبال بازرسی از پایگاه نظامی پارچین بودند که در مظان انجام برنامه ساخت بمب هسته‌ای بود.این در حالی بود که تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌داد پارچین کاملاً پاکسازی شده است.
***
24 می 2012
افول مذاکرات با غرب
مذاکرات هسته‌ای ایران و 6 قدرت جهانی در بغداد، بی‌نتیجه ماند. آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان خواستار توقف غنی‌سازی 20درصدی اورانیوم بودند.
ایرانی‌ها خواستار کاهش تحریم‌های اقتصادی و پذیرش حق غنی سازی خود بودند. قرار شد دوباره در ماه ژوئن مذاکرات برگزار شود، اما با وضع تحریم‌های اقتصادی جدید علیه ایران و گزارش آژانس درباره عدم امکان بازرسی از سایت‌های مشکوک، روند مذاکرات، آهسته‌تر شد.
***
1 جولای 2012
تحریم نفتی ایران
تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا آغاز شد. در مقابل، ایران تهدید کرد که مانع عبور و مرور کشتی‌ها از تنگه هرمز خواهد شد و موشک‌های دوربرد خود را که قابلیت دسترسی به اراضی اشغالی فلسطین را دارند، آزمایش کرد.
در ژانویه 2013، رستم قاسمی وزیر وقت نفت ایران برای اولین بار اعلام کرد که صادرات نفت این کشور 40 درصد کاهش یافته است.
***
آگوست 2012
توسعه برنامه هسته‌ای
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران سه چهارم سانتریفیوژهای مورد نیاز در تاسیسات هسته‌ای فردو (در اعماق زمین) را نصب کرده است.
آژانس همچنین مدعی شد که ایران سایت دیگر هسته‌ای خود را که احتمالاً در آنجا فعالیت‌های مرتبط با ساخت بمب هسته‌ای انجام می‌شد را پاکسازی کرده است.
در همان زمان، آمریکا تحریم‌های شدیدتری علیه بخش‌های نفت، پتروشیمی، کشتیرانی و صادرات ایران وضع کرد.
***
27 سپتامبر 2012
خط قرمز رژیم صهیونیستی
نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در اجلاس عمومی سازمان ملل ادعا کرد که اگر برنامه غنی‌سازی ایران تا بهار یا اوایل تابستان سال بعد متوقف نشود، ایران در آستانه ساخت اولین بمب هسته‌ای خود قرار خواهد گرفت.
***
اکتبر 2012
سقوط ارز در ایران
با اعمال تحریم‌های شدید آمریکا و متحدانش علیه ایران، پول ملی ایران 40 درصد سقوط کرد. در حالی که نگرانی مردم از سقوط ارزش ریال سبب هجوم آن‌ها برای خرید دلار شده بود، دولت ایران با واکنش ضربتی و دستگیری دلالان ارز، به مواجهه با این بحران پرداخت.
در همان زمان، اتحادیه اروپا تحریم‌ها علیه نظام بانکی، فلزات، گازطبیعیو مبادلات تجاری ایران را تشدید کرد.
***
6 فوریه 2013
افزایش تحریم‌های آمریکا
طبق تحریم جدید آمریکا، کشورهای خریدار نفت ایران حق نداشتند پول نفت را به ایران بدهند و باید آن را در بانک‌های داخلی خود نگاه می‌داشتند. ایران فقط می‌توانست از این پول برای خرید کالا از کشور میزبان استفاده کند و نمی‌توانست خود پول را به داخل ایران بازگرداند. ناقضان این تحریم، با مجازات‌های شدید از سوی آمریکا مواجه می‌شدند. در نتیجه این تحریم‌ها، صادرات نفت ایران یک میلیون بشکه در روز کاهش یافت.
یک هفته پیش‌تر از این ماجرا، ایران اعلام کرده بود که قصد دارد نسل جدید سانتریفیوژهای خود را که 4 تا 6 برابر قوی‌تر از نسل‌های جاری بودند، به کار بیاندازد.
***
23 فوریه 2013
ذخایر جدید اروانیوم
ایران اعلام کرد معادن اورانیوم جدیدی کشف کرده است به طوری که ذخایر اورانیوم خام این کشور را به 4400 تن رساند. ایران همچنین اعلام کرد قصد دارد 16 سایت جدید هسته‌ای راه‌اندازی کند.
چند هفته پیش‌تر رهبر انقلاب اسلامی ایران اعلام کرده بود که ایران هیچ‌گاه به دنبال ساخت بمب هسته‌ای نبوده است.
***
26 فوریه 2013
مذاکرات در بن‌بست
مذاکرات هسته‌ای در قزاقستان بدون نتیجه پایان یافت. طرح پیشنهادی این مذاکرات، کاهش ذخایر اورانیوم با غنای بالای ایران در برابر کاهش تحریم‌ها بود.
طرحی کشورهای غربی این بود که ایران بتواند میزان اندکی از اورانیوم غنی‌شده 20 درصد خود را برای تولید رادیوداروهای پزشکی نگه دارد.
***
14 مارس 2013
اظهارات اوباما
اوباما در گفتگو با تلویزیون رژیم صهیونیستی ادعا کرد که ایران حدوداً بیش از یک سال تا ساخت بمب هسته‌ای فاصله دارد.
اظهارات اوباما با سخنان پیشین نتانیاهو در تضاد بود. نتانیاهو مدعی شده بود که ایران تا اوایل تابستان قادر به تولید اورانیوم غنی‌شده مورد نیاز برای ساخت بمب هسته‌ای خواهد بود.
***
8 آوریل 2013
استفاده ناو آمریکایی از بمب‌های لیزری در نزدیکی آب‌های ایران
آمریکا اعلام کرد به علت تهدیداتی که قایق‌های سریع‌السیر ایرانی در خلیج فارس برای کشتی‌های جنگی آمریکایی ایجاد کرده‌اند،ناوگان دریایی این کشور به سامانه تسلیحات لیزری مجهز خواهد شد.
***
9 آوریل 2013
توسعه غنی‌سازی در ایران
پس از ناکامی مذاکرات 6 آوریل در قزاقستان، رئیس‌جمهور ایران از برنامه این کشور برای گسترش فعالیت‌های غنی‌سازی خبر داد.
***
12 آوریل 2013
تحریم بابک زنجانی
آمریکا بابک زنجانی سرمایه‌دار معروف ایرانی را به اتهام دور زدن تحریم‌های فروش نفت ایران، در لیست سیاه تحریم قرار داد.
در 14 مارس نیز وزارت خزانه‌داری آمریکا غول کشتیرانی یونان به نام دیمیترس کامبیس را به اتهام حمل نفت ایران، تحریم کرد.
***
18 آوریل 2013
ادعای رژیم صهیونیستی برای حمله به ایران
نتانیاهو در گفتگو با بی.بی.سی ادعا کرد که رژیم صهیونیستی ممکن است حتی بدون کمک آمریکا و به طور یکجانبه به ایران حمله کند.
متعاقباً مقامات نظامی رژیم صهیونیستی نیز با تکرار این ادعا اعلام کردند که این رژیم آمادگی حمله نظامی به ایران را دارد.
***
18 آوریل 2013
فروش تسلیحات آمریکایی
وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که در حال نهایی کردن قرارداد 10 میلیاردی برای فروش تسلیحات به رژیم صهیونیستی، عربستان و امارات است تا قدرت آن‌ها در برابر تهاجم‌های احتمالی ایران، تقویت شود.
***
23 آوریل 2013
تورم در ایران
هجوم ایرانیان به خرید و انبار کردن روغن، گوشت و سایر کالاهای اساسی از ترس افزایش قیمت‌ها در اثر گران شدن دلار، موجب به هم ریختن بازارهای این کشور شد.اقتصاددانان علت این وضع را سوءمدیریت دولت و تحریم‌های اقتصادی می‌دانستند.
***
9 می 2013
تحریم‌های جدید آمریکا
آمریکا لیست سیاه ناقضان تحریم‌ها علیه ایران را گسترده‌تر کرد و 4 شرکت و یک شخص حقیقی ایرانی را به اتهام کمک به برنامه هسته‌ای این کشور، تحریم کرد. آمریکا همچنین بانک مشترک ایران-ونزوئلا را نیز تحریم کرد.
این تحریم‌ها یک روز پس از آن وضع شد که سنای آمریکا در مصوبه جدیدی، دسترسی ایران به حدود 100 میلیارد دلار از پول خود در بانک‌های خارجی را مسدود کرد.
***
22 می 2013
پیشنهاد جدید ایران
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران برنامه هسته‌ای خود را با سرعت بیشتری توسعه می‌دهد اما هنوز به خط قرمزی که رژیم صهیونیستی تصور می‌کرد، نرسیده است.
آژانس در آخرین گزارش خود یک ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری در ایران، از راهبرد جدید ایران برای غنی‌سازی و احتمالاً ساخت بمب هسته‌ای خبر داد که مبتنی بر تولید پولوتونیوم بود. در این گزارش به پیشرفت رآکتور آب سنگین اراک و احتمال راه‌اندازی شدن آن تا پایان سال آتی اشاره شده بود.
***
ژوئن 2013
گسترش تحریم‌ها
آمریکا طی یک هفته، چهار بار لیست تحریم‌ها علیه ایران را طویل‌تر کرد. در این مرحله، شرکت‌هایی که گفته می‌شد در دور زدن تحریم‌ها به ایران کمک می‌کنند، تحریم شدند.
آمریکا همچنین صنایع پتروشیمی و خودروسازی و 50 شخص حقیقی ایران را تحریم کرد و بانک‌های خارجی طرف قرارداد با ایران را تهدید کرد.
***
15 ژوئن 2013
انتخاب روحانی
حسن روحانی که شعار رفتار اعتدالی با جهان را داده بود، به ریاست جمهوری برگزیده شد.
روحانی نقش مهمی در تعلیق داوطلبانه غنی‌سازی اورانیوم ایران در سال 2004 بر عهده داشت؛ رفتاری که واکنش غربی‌ها به آن درخواست امتیازات بیشتر از جانب ایران بود.
روحانی، محمدجواد ظریف را که در آمریکا تحصیل کرده به وزارت خارجه آورد و مسئولیت مذاکرات هسته‌ای را به او سپرد. روحانی همچنین یک دانشمند هسته‌ای را که ریاست سازمان انرژی اتمی این کشور داشت، برکنار کرد و وزیر خارجه سابق را به جای وی منصوب کرد. در ماه سپتامبر هم سفیر باسابقه ایران در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی تغییر کرد.
***
28 آگوست 2013
کاهش برنامه غنی‌سازی ایران
بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کردند که ایران سرعت انباشت اورانیوم غنی‌شده خود را کاهش داده است. این اقدام ایران از لحاظ سیاسی بسیار مهم بود زیرا به معنای به تأخیر افتادن خط قرمزی بود که نتانیاهو درباره زمان دسترسی ایران به قابلیت ساخت بمب هسته‌ای ترسیم کرده بود.
***
19 سپتامبر 2013
اعلام آمادگی ایران برای مذاکرات
یک مقام ایرانی اعلام کرد که اوباما در نامه‌ای به روحانی اعلام کرده که اگر ایران برای همکاری با جامعه بین‌الملل و پایبندی به تعهدات هسته‌ای، اعلام آمادگی کند، غرب تحریم‌های اقتصادی علیه تهران را کاهش خواهد داد.
***
24 سپتامبر 2013
حضور روحانی در سازمان ملل
روحانی با حضور فعال در سازمان ملل، خواستار پایان دادن به انزوای اقتصادی ایران شد.
***
27 سپتامبر 2013
نخستین ارتباط مستقیم ایران و آمریکا پس از انقلاب
مکالمه تلفنی اوباما و روحانی نخستین ارتباط مستقیم رهبران دو کشور پس از انقلاب اسلامی در سال 1979 بود. اوباما گفت که این مکالمه تلفنی، امیدهای او برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای با ایران را افزایش داده است.
لحظاتی پیش از رسانه‌ای شدن این مکالمه تلفنی از سوی اوباما، صفحه توئیتر روحانی خبر ارتباط با اوباما را رسانه‌ای کرده بود. البته این مطلب اکنون از صفحه توئیتر روحانی حذف شده است.
***
16 اکتبر 2013
ایران مذاکرات را سازنده خواند
ایران و گروه 6 قدرت جهانی پس از دو روز مذاکره در ژنو اعلام کردند که مذاکرات سازنده‌ای درباره برنامه هسته‌ای ایران داشتند و قرار شد 7 نوامبر دوباره مذاکره کنند.
***
11 نوامبر 2013
پذیرش نقشه راه آژانس از سوی ایران
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران اعلام آمادگی کرده تا تمامی مسائل حل‌نشده را حل کند و به بازرسان آژانس اجازه بازرسی از دو تاسیسات اصلی هسته‌ای خود را می‌دهد؛اما ایران همچنان اجازه بازرسی از سایت نظامی پارچین را نداده است.به رغم مذاکرات نسبتاً سازنده، هنوز هم تحریم‌ها علیه ایران کاهش نیافته است.
***
14 نوامبر 2013
اوباما: صبر کنید
بازرسان آژانس گزارشی منتشر کردند که در آن اعلام شد که برای نخستین بار در سال‌های اخیر، ایران توسعه برنامه هسته‌ای خود را متوقف کرده است.متعاقباً اوباما از کنگره خواست به او مهلت دهد تا شانس یک توافق هسته‌ای با ایران را بیازماید.
***
24 نوامبر 2013
توافق ژنو
آمریکا و 5 قدرت بزرگ جهانی از توافق بی‌سابقه با ایران خبر دادند که طبق آن برنامه هسته‌ای ایران به طور موقت تعلیق شده و راه برای توافق جامع باز شده است.
هدف از این توافق که 6 ماهه خواهد بود، کاهش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به حدی است که فقط برای مصارف صلح‌آمیز قابل استفاده باشد.
***
12 ژانویه 2014
آغاز مذاکرات نهایی
ایران و گروه 6 قدرت جهانی، اعلام کردند که اجرای توافق ژنو با هدف تعلیق موقت برنامه هسته‌ای ایران در برابر کاهش محدود تحریم‌های اقتصادی از 20 ژانویه آغاز خواهد شد. این در حالی بود که توافق ژنو با مخالفت‌هایی در ایران و آمریکا روبرو شده بود.
*** مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!