نسبت امنیت پایدار و پدافند غیرعامل

به گزارش پایگاه خبری پایداری ملی، نسبت میان پدافند غیرعامل و امنیت عمومی،مقوله ایست که همواره مورد توجه قرار گرفته است. اساسا نمی تواند بدون استناد به کلید واژه"امنیت پایدار" ،کارکرد و کارویژه پدافند غیرعامل را درک و تحلیل نمود. در این خصوص لازم است دو نکته اساسی مورد توه قرار گیرد:

نخستین نکته،مربوط به همپوشانی مفاهیم و مصادیق امنیت عمومی و پدافند غیرعامل است. امنیت عمومی به معنای ایجاد شرایطی است که جامعه به‌طور کلی در برابر تهدیدات محافظت شود.از سوی دیگر،پدافند غیرعامل به مجموعه اقدامات و تدابیری گفته می‌شود که هدف آن حفاظت از امنیت و امنیت عمومی جامعه است. پدافند غیرعامل شامل اقدامات فنی، فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی است که به منظور پیشگیری از وقوع تهدیدات امنیتی و حفاظت از جامعه در برابر خطرات مختلف انجام می‌شود.نقش پدافند غیرعامل در تامین امنیت عمومی بسیار حیاتی است و بدون آن امکان حفظ امنیت و آرامش جامعه وجود ندارد. این نقش به صورت غیرمستقیم از طریق ایجاد زیرساخت‌های امنیتی، افزایش آمادگی و آگاهی جامعه و ارتقاء سطح آموزش و آگاهی افراد به عنوان عوامل اصلی تامین امنیت عمومی ایفا می‌شود.

نکته دیگر، مربوط به کارکرد این هم افزایی( هم افزایی میان امنیت عمومی و پدافند غیرعامل ) است. تاکید می شود که یکی از اهداف اصلی پدافند غیرعامل، افزایش ایمنی و امنیت مردم در برابر تهدیدات مختلفی است که ممکن است به آنها تجاوز کنند. این اقدامات شامل ایجاد زیرساخت‌های امنیتی مانند ایجاد سیستم‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی پیشرفته، توسعه فناوری‌های نوین برای شناسایی و پیشگیری از تهدیدات امنیتی، آموزش و آگاهی جامعه در خصوص رفتارهای امنیتی و تدابیر ایمنی و اجتماعی است.همچنین، پدافند غیرعامل نقش مهمی در ارتقای سطح آمادگی و آگاهی جامعه در مواجهه با تهدیدات انسان ساز دارد. آگاهی عمومی مهم ترین نقش را در تسریع و تکمیل این روند ایفا می کند. زمانی که پدافند غیرعامل به مثابه یکی از اصلی ترین مصادیق امنیت عمومی و بلکه به عنوان یکی از پیش شرطها و معلولهای آن درک شود، شاهد تقویت آگاهی عمومی نسبت به این مقوله خواهیم بود.

نکته سوم مربوط به همپوشانی مفهومی،عملیاتی و مصداقی پدافند غیر عامل و امنیت پایدار است. اساسا نمی توان امنیت پایدار را منهای توجه به اصول پدافند غیرعامل و به کارگیری آن در نظر گرفت.به عبارت بهتر،منیت پایدار و پدافند غیرعامل دو مفهوم مرتبط و مکمل هستند که هدف مشترک آن‌ها، افزایش تاب‌آوری و کاهش آسیب‌پذیری جامعه و زیرساخت‌ها در برابر تهدیدات مختلف است.زمانی که با تعری امنیت پایدار آشنا شویم،درک جایگاه و نقش پدافند غیرعامل در این خصوص میسرتر خواهد شد. امنیت پایدار به معنای ایجاد و حفظ شرایطی است که در آن جامعه و محیط زیست بتوانند به طور مستمر و پایدار به نیازهای خود پاسخ دهند، بدون اینکه توانایی نسل‌های آینده برای انجام این کار به خطر بیفتد. امنیت پایدار شامل ابعاد مختلفی از جمله امنیت اقتصادی، امنیت اجتماعی، امنیت زیست‌محیطی، امنیت سیاسی و امنیت سایبری است.مسجل است که کلید دسترسی به امنیت پایدار در هر یک از این حوزه ها،رعایت اصول پدافند غیرعامل است.کارکرد و کارویژه پدافند غیر عامل نیز ( به مانند مقوله امنیت پایدار) در تعریف آن نهفته است.جموعه‌ای از اقدامات غیرمسلحانه که برای کاهش آسیب‌پذیری افراد، زیرساخت‌ها و دارایی‌ها در برابر تهدیدات نظامی و غیرنظامی (مانند حوادث طبیعی، صنعتی و تروریستی) انجام می‌شود. هدف اصلی پدافند غیرعامل، حفظ جان انسان‌ها، کاهش خسارات مالی و اقتصادی، و حفظ کارایی و تداوم فعالیت‌های ضروری در شرایط بحرانی است.

نکته چهارم مربوط به مصدر مشترک و وجوه انکارناپذیر ارتباط ،همپوشانی و هم افزایی میان این دو حوزه است. "هم‌افزایی در کاهش آسیب‌پذیری " همان عبارت کلیدی است که دو مقوله پدافند غیرعامل و امنیت پایدار را به یکدیگر متصل ساخته وحتی مصدر یکسانی برای این دو خلق می کند. پدافند غیرعامل به عنوان یک ابزار مهم در دستیابی به امنیت پایدار عمل می‌کند. با کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها و دارایی‌ها در برابر تهدیدات، پدافند غیرعامل به حفظ ثبات اقتصادی و اجتماعی کمک می‌کند و از تخریب منابع زیست‌محیطی جلوگیری می‌کند.مولفه مهم دیگری که در تبیین ارتباط پدافند غیرعامل و امنیت پایدار تاثیرگذار می باشد ، "تقویت تاب آوری عمومی"است. امنیت پایدار بر افزایش تاب‌آوری جامعه در برابر شوک‌ها و بحران‌ها تأکید دارد. پدافند غیرعامل با تقویت زیرساخت‌ها و آموزش مردم در  شرایط اضطراری، به افزایش تاب‌آوری جامعه کمک می‌کند.تقویت تاب آوری اصلی ترین پیش شرط "امنیت فراگیر"به شمار می آید.  از این رو می توان نتیجه گرفت که  پدافند غیرعامل با تمرکز بر کاهش آسیب‌پذیری در برابر تهدیدات مختلف، به تأمین امنیت جامع کمک می‌کند.

در شرایطی که تحقق امنیت فراگیر و امنیت پایدار بدون توجه به مقوله پدافند غیرعامل و متعلقات آن امکانپذیر نیست،لازم است بر روی این مقوله تمرکز ویژه ای داشت.این تمرکز ویژه،به معنای نگاه عمومی ( و نه صرفا سازمانی و نهادی) نسبت به این مقوله امنیت ساز است. در سایه این نگاه سیستماتیک و علی-معلولی می توان بسیاری از تهدیدات را رصد ،خنثی و حتی در مواردی تبدیل به فرصت نمود.