ایجاد مرکز تنظیم مقررات تخصصی حفاظت از زیرساخت‌های با اهمیت بالا

به گزارش پایداری ملی، هشتمین همایش ملی پدافند کالبدی و حفاظت از زیرساخت‌های کشور با حضور سردار دکتر غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، سردار سید مهدی فرحی جانشین وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، محمدرضا مدرس خیابانی، مدیرعامل گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، حمزه شکیب سرپرست سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور، اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی و دکتر عباس خیراتی معاون فنی و نظامات سازمان پدافند غیرعامل کشور به میزبانی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.

سردار جلالی در این همایش در ابتدا به بیان تاریخچه تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور و چگونگی تصویب و ابلاغ قانون تشکیل این سازمان پرداخت و اظهار داشت: قانون مصوب مجلس در جهت این بود که ضعف‌های موجود در اساسنامه سازمان پدافند غیرعامل برطرف شود؛ لذا کمیته دائمی پدافند غیرعامل به‌عنوان بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در این حوزه، مصوبات لازم را ابلاغ می‌کند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه ضمانت اجرایی تصمیمات این کمیته در قانون تعیین شده است و با مستنکفین برخورد قانونی خواهد شد، افزود: تصمیمات کمیته دائمی پدافند غیرعامل با امضای رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح ابلاغ می‌شود و برای همه دستگاه‌های لشکری و کشوری لازم‌الاجراست. به این ترتیب شاهد فصل جدیدی با استفاده از قانون و ظرفیت‌های قانونی تعیین شده در اجرای ماموریت‌های پدافند غیرعامل خواهیم بود.

تدوین و تصویب برنامه ملی حفاظت از زیرساخت‌ها

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به تدوین و تصویب برنامه ملی حفاظت از زیرساخت‌های با اهمیت بالا، توضیح داد: برای اولین بار یک برنامه ملی برای همه دستگاه‌ها تعیین شده که در آن حوزه‌های بحرانی و با اهمیت بالا ۱۵ حوزه شناسایی شده است که برای هر دستگاه نقش و وظایف مشخصی برای برطرف کردن آسیب پذیری‌ها تعریف شده است.

وی در مورد اهمیت این برنامه ملی با اشاره به تقسیم بندی زیرساختها، به حساس، حیاتی و با اهمیت بالا توضیح داد: امروز هر زیرساختی که مردم بیشتر وابستگی را به آن داشته و همچنین فعالیت سایر زیرساخت‌ها به آن وابسته باشد، به عنوان هدف مطلوب تهدیدات و تهاجمات در نظر گرفته می‌شود. این موضوع اهمیت افزایش تاب آوری و مقاومت زیرساخت‌ها در برابر تهدیدات را نشان می‌دهد.

سردار جلالی با بیان اینکه علم حفاظت از زیرساخت‌ها چند رشته‌ای است و باید از ظرفیت سایر رشته نیز بهره ببرد، خاطرنشان کرد: این موضوع، بحث تنظیم مقررات در حفاظت از زیرساخت‌ها را بسیار جدی نشان می‌دهد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در ادامه به تبیین لایه‌های جنگ ترکیبی پرداخت و توضیح داد: تهدیدات در گذشته تخریب محور بود، پس از آن تاثیر محور شد به طوری که قطع کارکرد نیز مهم شد، پس از آن به سمت مردم محوری حرکت کرده است، بطوری که اثر نهایی تهدیدات معطوف به مردم و پیامد‌های آن شده است. در الگوی جدید نیز تهدیدات به ترکیبی هوشمند تغییر ماهیت داده است.

گام‌های اساسی حفاظت از زیرساخت

وی نخستین اقدام در حفاظت از زیرساخت را "سطح بندی" آن عنوان کرد و ادامه داد: گام دوم "شناسایی تهدیدات" است. "حفظ تداوم کارکرد" و "تضمین حفظ تداوم کارکرد" با توجه به اهمیت زیرساخت، "بهینه سازی سطح وابستگی‌ها زیرساخت‎ها" و "نهادینه سازی الزامات پدافند غیرعامل در ذات طرح" و "مصونسازی" از دیگر اقداماتی است که در حفاظت از زیرساخت‌ها می‌توان به آن اشاره کرد.

سردار جلالی با بیان اینکه چنانچه یک زیرساخت دارای پتانسیل خطر باشد، ممکن است، نظامات جاری فنی مهندسی پاسخگوی مقابله با تهدیدات آن نباشد، تصریح کرد: در این مواقع باید برای مصونسازی آن سازوکار خاص دنبال کرد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه برای حفاظت از زیرساخت، یک لایه عملیاتی پیش بینی کرده ایم، خاطرنشان کرد: در گام نخست هر زیرساخت باید از "طرح‌های پاسخ اضطراری" به حادثه و تهدید مخصوص به خود، برخوردار باشد. در گام دوم باید طرح "تضمین، تسهیل و حفظ کارکرد" داشته باشد. گام سوم "برگشت پذیری" پس از حادثه است و در گام بعدی نیز "امن سازی اضطراری"، "مصونسازی" و "ارتقای تاب آوری" است که باید به آن توجه کرد.

به گفته وی "کاهش آسیب پذیری" اقدامی دیگری در حفاظت از زیرساختهاست که باید به طور منظم و دائمی، آسیب پذیری زیرساخت را مورد ارزیابی قرار دهیم که نوع، اندازه و شدت آن بسیار مهم است.

سردار جلالی خاطرنشان کرد: تمام این الگو‌ها نیازمند، آموزش، تمرین، رزمایش و توانمندسازی است. در این زمینه سازمان پدافند غیرعامل کشور، تلاش زیادی داشته است که حفاظت از زیرساخت را به عنوان یک اکوسیستم تخصصی معرفی، هدایت و راهبری کنیم.

وی توضیح داد: این امر نیازمند تولید دانش و آموزش است که در سند ملی حفاظت از زیرساخت برای وزارت علوم تکالیفی در نظر گرفته شده است. تنظیم مقررات و رگولاتوری نیز جزو مسائل تخصصی است که باید سازوکاری برای ان اندیشیده شود.

به گفته رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در این زمینه ساختاری تحت عنوان مرکز تنظیم مقررات حوزه حفاظت از زیرساخت ایجاد شده تا بتواند در این زمینه نقش موثری ایفا کند. ابزار و صنعت حفاظت از زیرساخت و مشاور پیمانکار تخصصی در این حوزه نیز از دیگر نیاز‌های ایجاد یک اکوسیستم برای حفاظت از زیرساختهاست.