ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
سردار جلالی در دوره آموزشی بسیج اساتید اصفهان:
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با تاکید بر اینکه ماجرای اوکراین پر از درسها و عبرت‌های تاریخی است، گفت: یکی از بزرگترین این درسها این است که تضمین امنیت کشور را نمی توان به بیگانگان سپرد.
به گزارش پایداری ملی، سردار دکتر غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در نخستین جلسه از دوره آموزشی تخصصی جهاد تبیین ویژه اساتید و نخبگان دانشگاهی که به همت بسیج اساتید استان اصفهان برگزار شد به تحلیل تحولات روز منطقه و جهانی پرداخت.حمله روسیه به اوکراین نقطه عطفی در موازنه امنیتی اروپا
وی با بیان اینکه به نظر می رسد حادثه حمله روسیه به اوکراین، یک نقطه عطف راهبردی در تغییر موازنه امنیتی اروپا است که با برخی فرضیات می تواند تاثیرات جهانی نیز در پی داشته باشد، گفت: در چنین شرایط ما هم باید این تحولات را بررسی کنیم و ببینیم فرصت ها و تهدیدات این حادثه برای ما چیست و متناسب با آن چه رویکردهایی را باید اتخاذ کنیم.
سردار جلالی ادامه داد: در یک نگاه اجمالی به گذشته، پس از فروپاشی شوروی آمریکایی ها با نفوذ فرهنگی و اقتصادی تلاش کردند تا جمهوری های جدا شده از روسیه را به سمت ناتو سوق دهند و پروژه انقلاب های مخملی در برخی از این کشورها نیز تلاشی برای روی کارآوردن دولت های موافق غرب در نزدیکی مرزهای روسیه بود.
وی با بیان اینکه روسیه تا زمانی درگیر مشکلات اقتصادی و اداره خود بود، اما به تدریج و به ویژه در زمان پوتین با تغییر و تحولاتی سیاسی که از درون ایجاد کرد، توانست ضمن غلبه بر مشکلات، اقتدار خاصی را به دست آورد، گفت: به تعبیری، پوتین با بازگردان اقتدار به روسیه توانست رویاهایی را برای روسیه طراحی و دنبال کند. برخی میگویند رویای پوتین، احیای شوروی سابق با محوریت روسیه است، به اعتقاد برخی دیگر، پوتین می‌خواهد تغییر امپراطوری روسیه را کلید بزند. البته هنوز برای نتیجه گیری در مورد اهداف پوتین زود است. اما افکار فرامنطقه ای وی، با حمله به اوکراین خود را نشان داد.
مبارزه علیه داعش اولین ابراز وجود جدی روسیه در صحنه بین الملل بود
سردار جلالی با تاکید بر اینکه اولین ابراز وجود روسیه پس از فروپاشی شوروی در فضای بین الملل، مشارکت در جنگ علیه داعش در سوریه و حمایت از این کشور بود، ادامه داد: با توجه به مذاکراتی که انجام شده بود، پوتین متقاعد به مشارکت شد تا در مبارزه با داعش ایفای نقش کند. شاید هم پوتین احساس میکرد شرایط خوبی است که از شرایط انزوا خارج شود و در حوزه بین الملل نیز نقش ایفا کند.
سردار جلالی گفت: ورود روسیه به جریان سوریه، سبب شد تا محور مقاومت، از یک ظرفیت نیرو هوایی قوی برخوردار شود همچنان که استفاده از ظرفیت روسیه تحت کنترل محور مقاومت، فرصت خوبی علیه نیروهای استکبار جهانی، رژیم صهیونیستی و داعش بود.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با تاکید بر اینکه نقش آفرینی روسیه در سوریه سبب شد تا برای نخستین بار، روسیه، آمریکا را در عرصه بین الملل کنار بزند و مذاکرات تعیین تکلیف سوریه، بدون حضور غرب و با محوریت ایران، روسیه و ترکیه اتفاق افتاد، گفت: به نظر می‌رسد تجربه سوریه سبب شد که روسیه اعتماد به نفس خوبی در مورد نقش آفرینی در عرصه بین الملل کسب کند.
گسترش ناتو به سمت شرق امنیت ملی روسیه را تحت الشعاع قرار می دهد
وی با اشاره به اینکه در جریان اوکراین، روسیه در حوزه امنیت ملی خود احساس خطر کرد، افزود: آمریکایی‌ها بنا داشتند بعد از الحاق اوکراین به ناتو، استقرار سامانه‌های موشکی و راداری را در اوکراین عملیاتی کنند و خط لجمنی که در گذشته بین اروپای شرقی بین ناتو و ورشو مطرح بود را به اوکراین و همسایگی مسکو انتقال دهند.
سردار جلالی با بیان اینکه روسیه به دنبال تغییر معماری امنیتی اروپا بود و احساس میکرد که خط مقدم ناتو، مرحله به مرحله در حال پیشروی است و در حال رسیدن به مرز روسیه است و با یک استقرار سنگین نظامی از سوی ناتو به احتمال قوی، مواجه خواهد شد، ادامه داد: از همین رو روسیه در سه سال و نیم گذشته، تلاش‌های بسیاری کرد تا از طریق سیاسی موضوع را حل و فصل کند اما هرچقدر تلاش کرد، نه اروپا و نه آمریکا، به تلاش‌های روسیه اهمیتی ندادند. در این شرایط روسیه احساس کرد که پس از یک تلاش سه ساله، نتوانسته است این جریان سیاسی را متوقف کند. به تعبیری اصرار ناتو بر تشکیل خط نظامی و دفاعی در همسایگی روسیه و تهدید امنیت ملی روسیه توسط امریکایی ها، پوتین را مجاب یا به عبارت بهتر، مجبور کرد تا عکس العملی را نسبت به این موضوع انجام دهد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: اگر در همین حوزه نگاهی به آمریکا داشته باشیم، می‌بینیم که آمریکایی ها به دنبال تک ابرقدرت شدن در جهان پس از فروپاشی شوروی بودند تا به عنوان یگانه ابرقدرت در جهان خود را معرفی کنند. همچنین، استراتژی آنها برای گسترش ناتو به سمت شرق، تنگ کردن حوزه عملیاتی و امنیت ملی برای روسیه بود.
وی ادامه داد: حرکت اوکراین برای پیوستن به ناتو، عبور از خط قرمزهای امنیت ملی روسیه بود که به تعبیری آمریکا را همسایه دیوار به دیوار روسیه میکرد که برای روسیه بسیار خطرناک بود.
اعتماد به آمریکا مهمترین اشتباه راهبردی اوکراین
سردار جلالی افزود: همانگونه که مقام معظم رهبری اشاره فرمودند، اوکراینی‌ها مرتکب اشتباهات راهبردی شدند. نخست وابستگی کامل و صد درصدی حکومت آنان به غرب بود و تلاش داشتند تا غرب را در افکار عمومی بزک و مردم خود را جذب غرب کنند.
وی ادامه داد: دومین اشتباه آنها این بود که با وجودی که یکی از قدرت های هسته‌ای دنیا بودند، تمام تاسیسات و ظرفیت‌های هسته‌ای خود را در قبال تامین امنیت و حمایت اروپا از آنها، به اروپایی‌ها واگذار کردند. این توافق، اقدامی خطرناک و شاید درس عبرتی نیز برای ما باشد که ما نیز نباید امنیت خود را به دیگری وابسته کنیم.
باید از تجربه اوکراین و لیبی درس گرفت
سردار جلالی با اشاره به اینکه نمونه این توافق با قذافی در لیبی شده بود که وقتی زیرساختهای هسته‌ای را از وی گرفتند، انگلیس با وی توافق کرد که اگر لیبی دچار حمله نظامی شد، از وی دفاع کند، افزود: اما پس از مدتی خود انگلیسی‌ها به قذافی حمله کردند و مشخص شد که چقدر توافق با غربی‌ها بی‌اعتبار است و تاریخ چه درس‌های بزرگی برای ما دارد که مرتب نیز تکرار می‌شود. به ویژه در شرایط کنونی که در لبه توافق برجام با آمریکا و اروپا قرار داریم باید از این تجارب تاریخی درس بگیریم.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با تاکید بر اینکه در یک تحلیل ساده میتوان دریافت که حمله روسیه به اوکراین می‌تواند یک نقطه راهبردی امنیت جهانی باشد، گفت: وقتی به مدل تهاجم روسیه به اوکراین نگاه می‌کنیم می‌بینیم که برخلاف گذشته که از استراتژی معروف نظامی استفاده میکرد و به بمباران بی هدف همه مراکز اعم از نظامی، غیرنظامی و زیرساخت‌ها می‌پرداخت، در مدل جدید، هوشمندی خاصی در الگوهای تهاجمی روسیه به وجود آمده، به تعبیری شاهد یک نوع جنگ ترکیبی در مقیاس بین المللی از سوی روسیه هستیم.
آمریکا توانایی لازم برای پاسخگویی به حمله روسیه را ندارد
سردار جلالی در پاسخ به این سوال که چرا آمریکا در چنین شرایطی قادر به پاسخگویی نظامی نیست؟ گفت: نخستین عامل، قدرت هسته‌ای بالای روسیه و برخورداری این کشور از موشکهای برد بلند هسته‌ای است که احتمال بروز جنگ هسته‌ای را ممکن می‌سازد. نکته دوم؛ برخورداری روسیه از قدرت موشکی قوی چه برد بالا و چه نقطه زن و دقیق است. نکته دیگر قدرت فضایی روسیه است که می‌تواند جنگ را در لایه فضایی نیز دنبال کند. همچنین روسیه دارای بزرگترین ارتش زرهی جهان است و نیروی هوایی بسیار قدرتمندی نیز دارد.
سردار جلالی با تاکید بر اینکه بنابراین ورود آمریکا به جنگ با روسیه، یعنی ورود به جنگی که یا باید به آن پای نگذارد یا در صورت ورود باید به صورت تمام عیار درگیر شود، گفت: بنابراین خطر ورود امریکا، خطر بروز به جنگ جهانی سوم را هشدار خواهد داد. طبیعتا آمریکایی ها برای این کار آمادگی های لازم و قدرت کنترل جنگ را ندارند.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با تاکید بر اینکه آمریکایی ها در برابر روسیه راهبرد سیاسی اقتصادی را در پیش گرفته اند، گفت: آنها اعلام کردند به هیچ عنوان وارد لایه نظامی جنگ نخواهند شد. اروپایی هم در اظهاراتی تامل برانگیز و مضحک، اعلام کردند که از اوکراین حمایت معنوی خواهند کرد که واکنش منتقدانه بسیاری از جمله رئیس جمهور اوکراین را به دنبال داشت.
وی ادامه داد: دومین راهبرد آمریکایی‌ها علیه روسیه، اعمال تحریم‌های گسترده اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک علیه آنان بود و اعلام کردند ما به جای جنگ کوتاه مدت به سمت جنگ بلند مدت می‌رویم. فارغ از اثرات و پیامدها و چگونگی این تهاجم اقتصادی، این اقدام یک پیام مهم به کسانی بود که به حمایت آمریکا برای زمانی که مورد تهاجم واقع میشوند، دل خوش کرده‌اند تا بداند که در صورت اقدام نظامی علیه آنها، آمریکا قادر به حمایت از آنان نخواهد بود.
سردار جلالی افزود: نکته دیگر در مورد توسعه تحریم‌های روسیه در همه سطوح و لایه‌هاست. این حوزه برای دانشجویان و اساتیدی که در حوزه اقتصاد کار میکنند مطالعه این مدل جنگ اقتصادی بین غرب و شرق بسیار مهم است. برای ما هم درس‌های زیادی دارد که می‌توانیم از آن استفاده کنیم تا آگاه شویم که آمریکایی‌ها در این حوزه از کدام ابزارهای خود بهره برده‌اند.
احتمال وقوع جنگ جهانی سایبری در خلال درگیری روسیه - اوکراین
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور ادامه داد: نکته بسیار مهم این است که احتمال شروع جنگ جهانی سایبری، در خلال درگیری روسیه – اوکراین وجود دارد. وقتی آمریکایی‌ها توانایی ورود به عرصه نظامی را نداشته و رویکرد خود را به سمت تهاجم اقتصادی می‌برند، یکی از بخش‌هایی که می‌توانند وارد شوند حوزه سایبری است. تا پیش از این در هنگام حملات سایبری، فاعل جنگ مشخص نبود ولی اکنون خود اعلام میکنند که دست به تهاجم سایبری زده‌اند.به تعبیری ما شاهد دو جنگ هستیم، یکی جنگ اقتصادی و مدرن بین اروپا، امریکا و روسیه و دیگری، یک جنگ سایبری که تمام ظرفیت‌های سایبری غربی‌ها و آمریکایی‌ها، علیه ظرفیت‌های روسیه در حوزه‌های مختلف بکارگیری خواهد شد که طبیعتا جبهه جدیدی از جنگ را خواهد گشود.راهبرد آخر آمریکایی‌ها؛ تعریف اوکراین به عنوان سرزمین اصلی نبرد و تبدیل جبهه نبرد به جنگ تن به تن است تا به تعبیر خود، باتلاقی شکل بگیرد که روسیه در آن گرفتار شود و نتواند به راحتی از آن عبور کند.
گسترش ناتو به شرق برای ایران نیز یک تهدید است
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به این پرسش که جنگ اوکراین برای ایران چه فرصت‌ها و تهدیداتی را به دنبال خواهد داشت، گفت: نخست آنکه ما نیز باید جریان حرکت ناتو به سمت شرق را علیه خود یک تهدید (البته یک تهدید دور) احساس کنیم. بنابراین این همراهی کلی ما مقابله با نفوذ و حضور ناتو در غرب آسیا خواهد بود. ذکر این نکته ضروری است که یکی از راهبردهای بلند مدت آمریکا، حضور رژیم صهیونیستی در آذربایجان، ارمنستان و گرجستان است تا به واسطه آن پایگاه‌های این رژیم به سمت ایران نزدیکتر شود که برای ما تهدید زاست.
وی با بیان اینکه نکته دیگر اینکه با شرایط فعلی دیگر آمریکا قادر نخواهد بود که در شورای امنیت سازمان ملل، علیه ایران در حوزه برجام، اجماع ایجاد کرده و ما را به سمت صدور قطعنامه و ... ببرد، افزود: این امر فرصتی برای ماست که افزایش قدرت چانه‌زنی ما را مذاکرات برجام به دنبال خواهد داشت.
سردار جلالی با اشاره به اینکه در حوزه تحریم‌های روسیه، فرصت‌های بی بدیلی برای اقتصاد کشور ما خلق خواهد شد، ادامه داد: اگر ما از این فرصت‌ها استفاده کرده و قدر آن را بدانیم، می‌توانیم در این حوزه جایگزینی باشیم برای خدماتی مانند کشاورزی، غذایی و ... که روسیه قبل از این تحریم از سایر کشورها دریافت میکرد.
موضع گیری کشور در برابر مساله اوکراین باید مبتنی بر عزت و اقتدار ملی باشد
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با تاکید بر اینکه به نظر می رسد جنگ اوکراین، به عنوان یک چالش امنیتی در منطقه، تبعاتی 10 ساله را به دنبال خواهد داشت مگر آنکه اتفاق خاصی مانند عقب نشینی یک طرف یا اتفاقاتی مانند آن رخ بدهد، گفت: در این میان ما باید ضمن شناخت دقیق شرایط، از فرصت‌ها حداکثر استفاده را ببریم و موضعی مبتنی بر عزت و اقتدار ملی داشته باشیم و منافع ملی‌مان را مدنظر قرار دهیم. باید تلاش کنیم با یک فرصت سنجی و مطالعه دقیق و هوشمندانه نسبت به شرایط بهترین موضع گیری ممکن را برای کشور اتخاذ کنیم.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!