شکست گام نخست مقصرنمایی ایران در مذاکرات وین

این دور از مذاکرات که اولین آن در دولت آیت‌الله ابراهیم رئیسی است، از مدت‌ها پیش از آغاز با یک جریان رسانه‌ای و تبلیغاتی از سوی رسانه‌های غربی، عربی و جریان رسانه‌ای ضد انقلاب همراه شد، با این ادعا که ایران جدیتی برای موفقیت‌ گفت‌وگوها و حصول یک نتیجه ندارد. جریان تبلیغاتی که نه تنها در سطح رسانه بلکه در لابه‌لای مواضع رسمی غربی‌ها نیز نمود پیدا کرد و این خط رسانه‌ای تلاش داشت مذاکرات را از پیش شکست خورده و تهران را عامل آن شکست معرفی کند. بارها این ادعا مطرح شد که ایران قصدی برای نتیجه‌بخش بودن مذاکرات وین ندارد و به دنبال خرید زمان و طولانی کردن گفت‌و‌گوها با هدف رسیدن به یک نقطه بازگشت‌ناپذیر هسته‌ای است.

رسانه‌های غربی در روزهای پیش از آغاز مذاکرات مدام بر طبل این روایت می‌کوبیدند که احتمال رسیدن به توافق ضعیف است، در حالیکه مذاکره هنوز شروع نشده بود. در سطح رسمی وزرای خارجه انگلیس و رژیم صهیونیستی شب قبل از آغاز گفت‌و‌گوهای وین در یک یادداشت مشترک، ادعاهای گذشته را علیه ایران تکرار کردند. یادداشتی که در آن آمده بود لندن و تل آویو در برابر «جاه‌طلبی‌های ایران» مقابله خواهند کرد. این لحن و خط رسانه‌ای مذکور به خوبی نشان می‌داد که این غربی‌ها هستند که جدیتی برای حصول یک نتیجه مورد رضایت تمامی طرف‌ها ندارند یا اینکه در صورت شکست مذاکرات بتوانند تنها ایران را مقصر آن جلوه دهند.

همزمان رسانه‌های معاند و ضد انقلاب نیز همین خط رسانه‌ای را با ضریب بیشتری در پیش گرفته و با عناوین مختلف هیأت مذاکره کننده ایرانی و در کل دستگاه دیپلماسی را مورد هجمه قرار دادند و پیش از انجام مذاکرات، حربه ایجاد یأس را در پیش گرفتند.

با تمامی این تفاسیر مذاکرات روز دوشنبه آغاز شد و در حالیکه جریان رسانه‌ای یاد شده آماده قلم‌فرسایی از شرایط دلخواه خود در مذاکرات یعنی فضای منفی و شکست‌خورده بودند، اظهارنظرهای طرف‌های مختلف حاضر در وین، فضایی کاملا برعکس را ترسیم کرد.

اولین اظهار نظر را «میخائیل اولیانوف» مذاکره‌کننده ارشد روسیه انجام داد و در صفحه توئیتر خود نوشت: «نشست کمیسیون مشترک برجام پایان یافت. شرکت‌کنندگان در هفتمین دور مذاکرات که بسیار موفقیت‌آمیز آغاز شد بر سر برداشتن گام‌های فوری بیشتر توافق کردند.»

«انریکه مورا» هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات هسته‌ای نیز پس از نشست وین گفت : «تمام شرکت‌کنندگان حرف‌ها و حساسیت‌های هیات تازه ایرانی را با علاقه شنیدند و تیم ایران هم به روشنی مشخص کرده که به دنبال کاری جدی است.»

در این‌جا می‌توان تأکید کرد که لحن حرفه‌ای و سازنده و در عین حال جدی و قاطع هیأت ایرانی پیش از و در روز نخست مذاکرات، موجب شد تا ارزیابی همه طرف‌ها از نشست افتتاحیه ارزیابی مثبتی باشد و فضایی نسبتا مثبت در رسانه‌ها حاکم شود و گام نخست مقصرنمایی شکست بخورد.

علاوه بر این ترکیب تیم مذاکره کننده ایرانی خود نشان از عزم جدی تهران و وجود یک هدف مشخص یعنی «رفع تحریم‌ها» دارد. به طوریکه اولا تلاش شده تا متخصصان اقتصادی دستگاههای مختلف که به خوبی کیفیت و کمیت تحریم‌ها را می‌شناسند در هیأت مذاکره کننده گنجانده شود و دوم اینکه اعضای تیم مذاکره کننده به دور از جناح‌بندی و گرایش سیاسی انتخاب شده‌اند.

به گزارش خبرگزاری ایرنا، دو ماه پیش دستگاه‌های درگیر با تحریم نامه‌ای از وزارت امور خارجه دریافت کردند. در این نامه خواسته شده بود برای تقویت تیم مذاکره کننده کارشناسانی معرفی کنند که واجد سه خصوصیت باشند؛ به موضوعات حوزه کاری خود اشراف داشته باشند، پیچیدگی‌ها و ظرایف تحریم را بشناسند و با حقوق بین الملل آشنایی داشته باشند.

این نامه را تمام دستگاه‌هایی که به نوعی درگیر تحریم‌ها بودند، از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی بانک مرکزی وزارت صمت، وزارت نفت، وزارت راه و شهرسازی دریافت کردند. علاوه بر این با هدف استفاده از تجارب تیم سابق، تصمیم بر این شد که ترکیب کارشناسان تیم مذاکره کننده در وزارت امور خارجه تغییر نکند و حتی بر تعداد آنها افزوده شود.

بنابراین ترکیب هیأت ایرانی نیز به خوبی نشان دهنده عزم تهران برای حصول نتیجه در مذاکرات وین است، البته به شرطی که چنین اراده‌ای نیز از سوی طرف مقابل مشاهده شود.

مذاکرات وین روز گذشته (سه شنبه) در قالب کارگروه تخصصی به مسأله رفع تحریم‌های آمریکا پرداخت و امروز نیز نشست کارگروه دوم به موضوع اقدامات هسته‌ای ایران جهت بازگشت به تعهدات برگزار می‌شود و کارشناسان ایرانی با جدیت هرچه تمام‌تر در حال رایزنی و چانه‌زنی با طرف‌های مقابل هستند.