ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
گفتگوی عماد با جلال‌زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس:
وحید جلال‌زاده نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی لزوم توجه به استراتژی‌های پدافندی را در میان مردم و مسئولان ضروری می داند و معتقد است هزینه در حوزه پدافند غیرعامل سرمایه‌گذاری است.
سوتیتر:
· اگر مفهوم پدافند غیرعامل در سطح جامعه و میان مسئولان به درستی تبیین شود، کشور را از هرگونه مخاطره‌ای محفوظ نگه می‌دارد
· بسیاری از ضرباتی که پس از انقلاب از سوی دشمنان به ملت تحمیل شد؛ از عدم آمادگی زیرساخت‌های حساس و عدم توجه به سیاست‌های پدافندی، نشأت می‌گرفت
· یکی از چالش‌های سازمان پدافند غیرعامل کشور، بیگانه بودن مدیران با موضوع پدافند غیرعامل است
وحید جلال‌زاده نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی لزوم توجه به استراتژی‌های پدافندی را در میان مردم و مسئولان ضروری می داند و معتقد است هزینه در حوزه پدافند غیرعامل سرمایه‌گذاری است. مشروح گفتگوی عماد با رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی را در زیر می‌خوانید:
مهمترین عوامل و ظرفیت‌هایی که باعث شده ملت ایران در دوران پس از انقلاب با وجود فشارهای خارجی تاب‌اوری داشته باشد و در برابر این تهاجمات ایستادگی کند چیست؟
انقلاب اسلامی یک انقلاب ارزشی و فرهنگی بود که با بسیاری از انقلاب‌های عصر معاصر تفاوت بنیادی داشت. انقلابی که براساس ارزش‌های دینی بود و برخاسته از متن مردم و با مشارکت حداکثری اقشار جامعه شکل گرفت. این انقلاب متعلق به همه آحاد مردم است و این موضوع باعث شد؛ انقلاب در برابر تهاجمات گسترده سیاسی، فرهنگی و نظامی تاب‌آوری داشته باشد.
خداخواهی، مردم‌سالاری، انسجام ملی و مجاهدت جامعه باعث شده که امروز به رغم فراز و نشیب‌های فراوان، دهه چهارم پیروزی انقلاب را با موفقیت پشت سر بگذاریم. انقلابی که مردم را اصل دانسته و رأی و مشارکت مردم را یک پشتوانه برای خود درنظر گرفته است؛ در تاب‌آوری مردم ایران در این 42 سال نقش مهمی دارد. مردم باور دارند که رأی و نظرشان جدی گرفته می‌شود. اگر به انتخابات مختلف پس از انقلاب دقت کنیم، می‌بینیم که گرایش‌های مختلف سیاسی بر سر کار آمدند و سال‌ها نبض اجرایی و قانون‌گذاری کشور را برعهده داشتند. این موضوع ثابت می‌کند که در جمهوری اسلامی ایران فقط یک گرایش حکمرانی نکرده است لذا مردم‌سالاری جدی است.
انسجام ملی شاید در میان مردم با گرایش‌های مختلف، اختلاف‌نظرهایی داشته باشد؛ اما در جاهایی که احساس کردند کلیت نظام باید حمایت شود؛ همه مردم به صحنه آمدند و حاضر شدند. تشییع سردار دل‌ها حاج قاسم سلیمانی به جهانیان نشان داد که انسجام ملی در یک کشور چگونه معنا می‌شود.
یکی دیگر از متغیرهای تأثیرگذار در تاب‌آوری مردم جامعه، مجاهدت ملی است. به این معنا که ما در دفاع مقدس شاهد بودیم همه ملت در دفاع حاضر شدند. امروز هم که ما در یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی هستیم؛ با اینکه فشارها از زوایای مختلف به معیشت، اقتصاد و اشتغال جامعه لطمه وارد کرده است؛ اما مردم در یک مجاهدت به سر می‌برند یعنی مردم آگاهانه دارند مقاومت می‌کنند. ما از پیچ سخت فشار اقتصادی دشمن عبور کرده‌ایم و الان بار مسئولان نظام و دولتمردان سیزدهم بسیار افزایش پیدا کرده است تا بتوانند این مجاهدت ملی را به یک شکوفایی در حوزه اقتصاد تبدیل کنند و مردم در این مجاهدت آگاهانه، فرصت‌هایی را برای نظام جمهوری اسلامی خلق می‌کنند تا بتواند از این فرصت‌ها برای ارتقای توانمندی‌های خود استفاده کند.
به نظر شما پدافند غیرعامل در تحقق گام دوم انقلاب چه جایگاه و ظرفیتی دارد؟
ما اگر بخواهیم به‌صورت ساده پدافند غیرعامل را معنا کرده و نسبت آن را با گام دوم انقلاب روشن کنیم؛ باید پدافند غیرعامل را دفاع بدون سلاح معنا کرد. آماده‌سازی جامعه برای روزهای حساس و بحرانی نیازمند استراتژی‌های پدافندی است. پدافندغیرعامل یعنی بازدارندگی. وقتی دشمن بخواهد به یک جامعه ضربه بزند؛ نگاه می‌کند نقاط ضعف آن جامعه کجاست و همان نقطه را نشانه می‌گیرد. اگر مفهوم پدافند غیرعامل در سطح جامعه و میان مسئولان به درستی تبیین شود، کشور را از هرگونه مخاطره‌ای محفوظ نگه می‌دارد. باید قدرت بازدارندگی جامعه آنقدر افزایش یابد که دشمن فکر و خیال حمله را از فکرش بیرون کند که این افزایش توان بازدارندگی در عرصه نظامی نمود پیدا کرده است.
بسیاری از ضرباتی که پس از انقلاب از سوی دشمنان به ملت تحمیل شد؛ از عدم آمادگی زیرساخت‌های حساس و عدم توجه به سیاست‌های پدافندی، نشأت می‌گرفت. پدافند به عنوان مکمل دفاع نظامی، می‌تواند عامل بازدارنده باشد. در گام دوم انقلاب، کشور به سوی ایران قوی حرکت می‌کند و مقام معظم رهبری در بیانیه تاریخی گام دوم انقلاب، با تحلیل گذشته، نگاه واقع‌بینانه‌ای نسبت به آینده کشور داشتند. کشور ما در گذشته نقاط قوتی داشته و شایستگی‌هایی را کسب کرده است از طرفی نقاط ضعفی هم در گذشته مشاهده می‌شود که در گام دوم باید مورد توجه جدی مسئولان قرار بگیرد. از جمله مواردی که از طرف مجلس به عنوان نهاد قانون‌گذار و دولت به عنوان مجری سیاست‌ها باید در اولویت قرار بگیرد؛ نهادینه کردن استراتژی‌های پدافندی در میان مردم و مسئولان است و هر دو قوه باید با جدیت موضوع پدافند غیرعامل را در گام دوم انقلاب عملیاتی کنند تا بازدارندگی مطلوب در سطح جامعه متبلور شود.
در سال‌های اخیر، تمام تهاجمات و ترفندهای دشمنان به دلیل غفلت جامعه و مسئولان از مفاهیم پدافندی است. اگر به تکنیک‌های پدافندی توجه می‌کردیم؛ حملات دشمنان در این سال‌ها کم اثر و بی اثر می‌شد لذا به اعتقاد بنده یکی از اهداف مهم گام دوم انقلاب توجه به پدافند غیرعامل است.
سازمان پدافند غیرعامل کشور برای مقابله با تهدیدات خارجی در زمینه‌های گوناگون چه ظرفیت‌هایی دارد و چقدر کارآمد بوده است؟ مهمترین دستاورهای این سازمان در صیانت از مردم در شرایط بحران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پدافند غیرعامل باید در بستر جامعه گنجانده شود یعنی همه باید با مفهوم پدافند غیرعامل به عنوان صلح‌آمیزترین و اثربخش‌ترین روش دفاعی آشنا شوند. کارمندی که در اداره کار می‌کند یا مهندسی که در نیروگاه و سد فعالیت دارد؛ باید پدافند را جزو ضروریات کار خود بداند. یکی از اشکالات اساسی کشور این است که در رده‌های بالای مسئولان افرادی مشاهده می‌شود که نسبت به مفهوم پدافند غیرعامل بیگانه هستند یا نسبت به آن غفلت دارند که این عدم توجه مسئولان رده بالای مملکت، یکی از مشکلات سازمان پدافند است که مسئولان نسبت به این موضوع حساس ناآگاهی دارند.
مقام معظم رهبری در یکی از دیدارهای خود با مسئولان غیرعامل تأکید کردند که، مسئولان سازمان پدافند غیرعامل باید با وزرا و مسئولانی که در مناصب حکومتی فعالیت دارند به صورت چهره به چهره صحبت کنند تا تمام مسئولان حکومتی با استراتژی‌های پدافندی آگاه شوند چون همانطور که گفته شد، یکی از چالش‌های سازمان پدافند غیرعامل کشور، بیگانه بودن برخی مدیران با موضوع پدافند غیرعامل است. در قانون بودجه گفته شده دستگاه‌های دولتی می‌توانند بخشی از بودجه خود را صرف مباحث پدافند غیرعامل کنند. همین کلمه «می‌توانند» باعث شده بسیاری از دستگاه‌ها زیر بار هزینه در حوزه پدافند غیرعامل نروند در حالی که پدافند غیرعامل، هزینه نیست، بلکه سرمایه‌گذاری و پشتوانه ملی است. این موضوع را مسئولان مربوطه باید درک کنند.
لایحه‌ای از سوی سازمان پدافند غیرعامل کشور در اختیار مجلس قرار گرفته که در کمیسیون امنیت ملی بررسی شده و مراحل پایانی خود را طی می‌کند. ما به سردار جلالی، قول دادیم موضوع و لایحه سازمان پدافند غیرعامل کشور را با جدیت بیشتری پیگیری کنیم تا به نتیجه برسد.
راهبردهای علمی و فناورانه سازمان پدافند غیرعامل کشور برای مقابله با تهدیدات نرم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در موضوع تهدیدات نرم، کار کمی پیچیده و ظریف‌تر می‌شود. تغییراتی که در حوزه‌های حکمرانی رخ داده است؛ مأموریت‌های سازمان پدافند غیرعامل کشور را وسیع‌تر کرده است. سرمایه‌گذاری دشمن در فضای مجازی و موضوع اینترنت ماهواره‌ای مسائل مهمی است. مقام معظم رهبری در جلسه‌ای که با فعالان فضای مجازی داشتند؛ فرمودند که فضای مجازی از دولت‌ها عبور کرده و بسیار موضوع مهمی است. در حوزه پدافند غیرعامل باید با فناوری‌های نوظهور آشناتر شویم، حوزه نفوذ و قدرت آن‌ها را بشناسیم تا مانع آسیب‌ها و نفوذ دشمنان از طریق فناوری‌های نو شویم.
مردم به صورت عادی از فضای مجازی و اینترنت استفاده می‌کنند اما همین فضای مجازی تهدیداتی به همراه دارد که بسیاری از کشورهای دنیا برای مقابله با این تهدیدات، راهکارهای مبتنی بر پدافندغیرعامل را بکارگیری می‌کنند. جمهوری اسلامی ایران هم باید در حوزه مقابله با تهدیدات نرم، تمام ظرفیت‌ها و ابزارهای خود را مهیا کند.
پدافند از طریق توسعه ظرفیت‌های دفاعی و از طریق آموزش می‌تواند تاب‌آوری جامعه را افزایش دهد و توان بازدارندگی و مقاومت ملی را ارتقا دهد. ما می‌توانیم با هزینه‌ای که در حوزه پدافند غیرعامل انجام میدهیم، علاوه بر کاهش خسارت‌ها، هزینه مقابله با تهاجمات را کاهش دهیم و در اراده تهاجمی دشمن تردید ایجاد کنیم چون پدافند غیرعامل در ایجاد تردید در دشمنان نسبت به تهاجمات آینده خود نقش تأثیرگذاری دارد.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!