معنا و مفهوم پدافند شیمیایی

به گزارش پایداری ملی، اساسا هر چه حوزه های دانش و فناوری تخصصیتر میگردد، تهدیدات و آسیبهای آن نیز خاصتر میشود و براین اساس لازم است تا اقدامات پیشگیرانه و پدافندی، متناسب با آن تعریف گردد. موضوعی که در خصوص تهدیدات شیمیایی بسیار محسوس و قابل توجه است.

فارغ از تهدیدات و حوادث شیمیایی با منشاء داخلی مانند آنچه در اثر خلاء یا عدم اجرای قوانین شکل می گیرد یا موارد ناشی از موضوعات فرایندی، مهمترین تهدیدات شیمیایی با منشاء خارجی در شرایط غیرجنگی، ممکن است با اهداف اقتصادی یا با پیامد امنیتی بر کشور تحمیل گردد. در چنین شرایطی، سطح تابآوری زیرساخت‌های صنعتی و اقتصادی کشور چه از منظر فنی و مهندسی یا کالبدی و چه از منظر مدیریتی تعیین‌کننده است. از طرفی برخی تهدیدات شیمیایی دشمن، ممکن است صرفا با هدف ایجاد ناامنی و آشوب توسط گروههای تروریستی یا معاند صورت پذیرد. در چنین شرایطی، مراکز جمعیتی ممکن است هدف اقدامات کموتروریستی یا خرابکاری قرار گیرد.

ایجاد مصونیت و کاهش آسیبپذیری، پیشگیری و آمادگی در برابر تهدیدات، کشف و شناسایی، امداد و نجات، درمان، رفع آلودگی و... نیازمند استفاده از روشهای علمی بر پایه دانش بومی روز میباشد که از اهداف پدافند شیمیایی است.

پدافند غیرعامل در رویکرد اساسی خود صیانت از زیرساخت‌ها و حفاظت از مردم را در دستور کار دارد. در یک کلام مهمترین هدف پدافند غیرعامل کاهش آسیبپذیریها و به حداقل رساندن اثر تهدیدات است.

با توجه به افزایش سهم مواد شیمیایی در زندگی مردم از یک سو و رشد و توسعه صنایع شیمیایی و پتروشیمیایی درکشور از سوی دیگر اهمیت و ضرورت توجه به پدافند شیمیایی دو چندان میگردد. ضمن آنکه همچنان تهدیدی به نام استفاده از تسلیحات شیمیایی از سوی دشمن و به ویژه گروههای تروریستی وجود دارد.

در طول تاریخ بارها از سلاح شیمیایی استفاده شده است که یکی از فاجعه بارترین آنها در عصر حاضر حمله صدام و رژیم بعث، به حلبچه، سردشت و اشنویه ‌است. آمار جانبازان و شهدای حملات شیمیایی در دوران دفاع مقدس نشان می‌‎دهد که کشور ما به چه میزان قربانی استفاده از سلاح شیمیایی بوده ‌است. متاسفانه این حملات فاجعه بار، همه پس از تصویب کنوانسیون های منع استفاده و گسترش سلاحهای شیمیایی روی داده است و این نشان از عدم صداقت مدعیان دروغین حقوق بشر دارد که همچنان از تسلیحات شیمیایی به عنوان یک سلاح مخرب علیه ملتهای مستقل استفاده میکنند.

از همینرو نباید به این کنوانسیون ها که در واقع ابزاری در دست کشورهای ابرقدرت و زورگو علیه سایر کشورهاست دلخوش بود. باید خود دست به کار شویم و کمر همت ببندیم. برای آمادگی در برابر چنین تهدیداتی ما نیازمند دستیابی به یک نظام جامع سلامت در حوزه پدافند شیمیایی هستیم و در کنار آن باید صنعت پدافند شیمیایی را نیز ایجاد کنیم تا آنچه مورد نیاز کشور است در داخل تولید گردد. خوشبختانه در ششمین دوره نمایشگاه صنایع بومی پدافند غیرعامل شاهد رویش شرکتهای خلاق و دانشبنیان به ویژه در بخش پدافند شیمیایی بودیم.

تشکیل نظام جامع سلامت شیمیایی یک الزام است تا با آموزش به نیروهای نظامی، غیرنظامی و مردم، توانمندی مقابله با بحران شیمیایی را ارتقا دهیم و در مواقع لزوم بتوانیم بر بحرانها غلبه کنیم. با تشکیل این نظام سلامت، در قطب‌های صنایع شیمیایی، مراکز درمان مربوط به بیماری شیمیایی ایجاد میگردد و نیروهای تخصصی در این حوزه پرورش خواهند یافت. همچنین یکی از ارکان این نظام سلامت ایجاد یک شبکه اطلاعرسانی است تا به همه افراد جامعه به ویژه مردم و کارکنانی که در نزدیک مراکز حساس هستند یا با آن سر و کار دارند آموزش‌های لازم داده شود به گونهای که آموزش اقدامات پیشگیرانه و مدیریت بحران‌های شیمیایی به صورت فرهنگ نهادینه گردد.

از سوی دیگر با توجه به افزایش جمعیت جوامع شهری، اهمیت شهرها دوچندان شده است. از همین رو سازمان پدافند غیرعامل کشور با تعامل با مدیریت شهری در سراسر کشور، مجدانه در تلاش است تا از شهرها به عنوان کانون تجمع انسانی در برابر تهدیدات نوین صیانت و حفاظت کند. تجهیز و آموزش نیروهای آتش نشان بیش از 50 شهر پرجمعیت کشور برای مقابله با تهدیدات CBRN و تهیه و تدوین سند راهبردی پدافند شهری با همکاری و هم اندیشی نخبگان نیز اقدامی در همین راستا است. اهداف مهم این سند راهبردی، ارتقای تاب‌آوری شهری در شرایط بحران، تشکیل مرکز فرماندهی و کنترل واحد در شرایط بحران، ساماندهی مراکز پرخطر در شهرها و ایجاد مراکز ذخیره حیاتی است. این سند، حفاظت و صیانت از مردم و زیرساخت‌ها را در دستور کار دارد و نشان میدهد که چگونه باید از مردم و نیازهای اساسی آنان در مقابل تهدیدات نوین CBRN حفاظت شود. در همین راستا قریب به پنجاه و یک شهر کشور در حال تجهیز به امکانات مقابله با تهدیدات CBRN هستند و امید میرود در آینده نزدیک تمام شهرهای ما نیز به این امکانات تجهیز شوند.

به گزارش پایداری ملی، اساسا هر چه حوزه های دانش و فناوری تخصصی تر می گردد، تهدیدات و آسیب های آن نیز خاص تر می شود و براین اساس لازم است تا اقدامات پیشگیرانه و پدافندی، متناسب با آن تعریف گردد. موضوعی که در خصوص تهدیدات شیمیایی بسیار محسوس و قابل توجه است.

فارغ از تهدیدات و حوادث شیمیایی با منشاء داخلی مانند آنچه در اثر خلاء یا عدم اجرای قوانین شکل می-گیرد یا موارد ناشی از موضوعات فرایندی، مهمترین تهدیدات شیمیایی با منشاء خارجی در شرایط غیرجنگی، ممکن است با اهداف اقتصادی یا با پیامد امنیتی بر کشور تحمیل گردد. در چنین شرایطی، سطح تاب آوری زیرساخت‌های صنعتی و اقتصادی کشور چه از منظر فنی و مهندسی یا کالبدی و چه از منظر مدیریتی تعیین‌کننده است. از طرفی برخی تهدیدات شیمیایی دشمن، ممکن است صرفا با هدف ایجاد ناامنی و آشوب توسط گروه های تروریستی یا معاند صورت پذیرد. در چنین شرایطی، مراکز جمعیتی ممکن است هدف اقدامات کموتروریستی یا خرابکاری قرار گیرد.

ایجاد مصونیت و کاهش آسیب پذیری، پیشگیری و آمادگی در برابر تهدیدات، کشف و شناسایی، امداد و نجات، درمان، رفع آلودگی و... نیازمند استفاده از روش های علمی بر پایه دانش بومی روز می باشد که از اهداف پدافند شیمیایی است.

پدافند غیرعامل در رویکرد اساسی خود صیانت از زیرساخت‌ها و حفاظت از مردم را در دستور کار دارد. در یک کلام مهمترین هدف پدافند غیرعامل کاهش آسیب پذیری ها و به حداقل رساندن اثر تهدیدات است.

با توجه به افزایش سهم مواد شیمیایی در زندگی مردم از یک سو و رشد و توسعه صنایع شیمیایی و پتروشیمیایی درکشور از سوی دیگر اهمیت و ضرورت توجه به پدافند شیمیایی دو چندان می گردد. ضمن آنکه همچنان تهدیدی به نام استفاده از تسلیحات شیمیایی از سوی دشمن و به ویژه گروه های تروریستی وجود دارد.

در طول تاریخ بارها از سلاح شیمیایی استفاده شده است که یکی از فاجعه بارترین آنها در عصر حاضر حمله صدام و رژیم بعث، به حلبچه، سردشت و اشنویه ‌است. آمار جانبازان و شهدای حملات شیمیایی در دوران دفاع مقدس نشان می‌‎دهد که کشور ما به چه میزان قربانی استفاده از سلاح شیمیایی بوده ‌است. متاسفانه این حملات فاجعه بار، همه پس از تصویب کنوانسیون های منع استفاده و گسترش سلاح های شیمیایی روی داده است و این نشان از عدم صداقت مدعیان دروغین حقوق بشر دارد که همچنان از تسلیحات شیمیایی به عنوان یک سلاح مخرب علیه ملت های مستقل استفاده می کنند.

از همین رو نباید به این کنوانسیون ها که در واقع ابزاری در دست کشورهای ابرقدرت و زورگو علیه سایر کشورهاست دلخوش بود. باید خود دست به کار شویم و کمر همت ببندیم. برای آمادگی در برابر چنین تهدیداتی ما نیازمند دستیابی به یک نظام جامع سلامت در حوزه پدافند شیمیایی هستیم و در کنار آن باید صنعت پدافند شیمیایی را نیز ایجاد کنیم تا آنچه مورد نیاز کشور است در داخل تولید گردد. خوشبختانه در ششمین دوره نمایشگاه صنایع بومی پدافند غیرعامل شاهد رویش شرکت های خلاق و دانش بنیان به ویژه در بخش پدافند شیمیایی بودیم.

تشکیل نظام جامع سلامت شیمیایی یک الزام است تا با آموزش به نیروهای نظامی، غیرنظامی و مردم، توانمندی مقابله با بحران شیمیایی را ارتقا دهیم و در مواقع لزوم بتوانیم بر بحران ها غلبه کنیم. با تشکیل این نظام سلامت، در قطب‌های صنایع شیمیایی، مراکز درمان مربوط به بیماری شیمیایی ایجاد می گردد و نیروهای تخصصی در این حوزه پرورش خواهند یافت. همچنین یکی از ارکان این نظام سلامت ایجاد یک شبکه اطلاع رسانی است تا به همه افراد جامعه به ویژه مردم و کارکنانی که در نزدیک مراکز حساس هستند یا با آن سر و کار دارند آموزش‌های لازم داده شود به گونه ای که آموزش اقدامات پیشگیرانه و مدیریت بحران‌های شیمیایی به صورت فرهنگ نهادینه گردد.

از سوی دیگر با توجه به افزایش جمعیت جوامع شهری، اهمیت شهرها دوچندان شده است. از همین رو سازمان پدافند غیرعامل کشور با تعامل با مدیریت شهری در سراسر کشور، مجدانه در تلاش است تا از شهرها به عنوان کانون تجمع انسانی در برابر تهدیدات نوین صیانت و حفاظت کند. تجهیز و آموزش نیروهای آتش نشان بیش از 50 شهر پرجمعیت کشور برای مقابله با تهدیدات CBRN و تهیه و تدوین سند راهبردی پدافند شهری با همکاری و هم اندیشی نخبگان نیز اقدامی در همین راستا است. اهداف مهم این سند راهبردی، ارتقای تاب‌آوری شهری در شرایط بحران، تشکیل مرکز فرماندهی و کنترل واحد در شرایط بحران، ساماندهی مراکز پرخطر در شهرها و ایجاد مراکز ذخیره حیاتی است. این سند، حفاظت و صیانت از مردم و زیرساخت‌ها را در دستور کار دارد و نشان می دهد که چگونه باید از مردم و نیازهای اساسی آنان در مقابل تهدیدات نوین CBRN حفاظت شود. در همین راستا قریب به پنجاه و یک شهر کشور در حال تجهیز به امکانات مقابله با تهدیدات CBRN هستند و امید می رود در آینده نزدیک تمام شهرهای ما نیز به این امکانات تجهیز شوند.