تغییرات ساختاری «سیا» در مواجهه با ایران

در قلب این تغییرات، ایجاد مرکزی جدید برای مأموریت‌ها در حوزه چین گنجانده شده است. البته این طور نیست که این نخستین مرکز تخصصی سیا برای رصد فعالیت‌های پکن باشد اما آنچه که در حال ایجاد شدن است؛ بر همه موارد قبلی ارجحیت خواهد یافت و هدف از آن تقویت کار جمعی درباره مهمترین تهدید ژئوپلیتیکی است که آمریکا در قرن ۲۱ با آن روبرو خواهد شد.

این می‌تواند مشابه همان رویکردی باشد که در دوره جنگ سرد با شوروی سابق در پیش گرفته شد با این تفاوت که چین به دلیل قدرت اقتصادی و همینطور رابطه رقابت محوری که با آمریکا دارد؛ دشمن پیچیده‌تری تلقی می‌شود.

در واقع، تمرکز ویژه بر روی چین در اصلی ترین نهاد جاسوسی آمریکا در ادامه سیاست چرخش به ایندوپاسیفیک دولت‌های قبلی و فعلی واشنگتن قابل ارزیابی است. پیشتر هم نهادهای دیگر از جمله پنتاگون چنین روندی را آغاز کرده‌اند که در خروج آنها از افغانستان، خارج کردن سامانه‌های پاتریوت و تاد از عربستان و در حال حاضر، ادعا برای کاهش تدریجی نیروها در عراق نمود پیدا می‌کند.

اگر وزارت دفاع آمریکا، شمار تجهیزات و نیروها را در غرب آسیا کاهش دهد تا تمرکز را بر روی ایندوپاسیفیک و آسیای شرقی بگذارد؛ طبیعی است که سیا هم چنین روندی را در پیش بگیرد. همزمان، وزارت خارجه آمریکا هم تمرکز را روی ایجاد اتحادهای جدید با کشورهای محدوده ایندوپاسیفیک گذاشته که پیمان‌هایی مثل «آکوس» و «کواد» از این دست است.

به این ترتیب، ایجاد کارگروه ویژه چین در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا حتی پیش از آنکه ویلیام برنز خبر انحلال مرکز ویژه ایران را بدهد؛ به منزله پایان فصل مبارزات ادعایی با تروریسم است که طی دست کم دو دهه گذشته، با تمرکز ویژه بر خاورمیانه، اولویت اصلی تمامی نهادهای سیاسی، امنیتی و اطلاعاتی دولت آمریکا تلقی می‌شد. حتی بازنشستگی «مایکل دی آندریا» یا «آیت الله مایک» نیز که از سال ۲۰۰۶ به مدت ۱۰ سال ریاست مرکز مبارزه با تروریسم سازمان سیا را برعهده داشت و از ۲۰۱۷ (خرداد ماه ۱۳۹۶) به عنوان مدیر جدید اداره عملیات‌های مخفی سیا در ایران منصوب شد؛ اقدامی نمادین در راستای بستن پرونده مبارزه ادعایی با تروریسم است.

چنانچه به خاطر داشته باشید نفتالی بنت نخست وزیر رژیم صهیونیستی در دیدار با جو بایدن رئیس جمهور آمریکا که در شهریور ماه انجام شد؛ از طرحی ضدایرانی خبر داد که آن را «مرگ با هزار زخم کاری» توصیف کرده بود.

راهبرد ارائه شده توسط بنت شامل مقابله با ایران با استفاده از ترکیبی از اقدامات کوچک بسیار در چندین جبهه – نظامی و دیپلماتیک – به جای یک ضربه سنگین است. تلاش برای نفوذ در مرزهای شمال غرب از راه تحکیم رابطه با جمهوری آذربایجان، تلاش برای اعمال نفوذ در اقلیم کردستان عراق که نمونه آن در کنفرانس اربیل با موضوع عادی سازی رابطه با اسرائیل نمود پیدا کرد و حتی افتتاح سفارت در بحرین که از نظر موقعیت جغرافیایی بسیار نزدیک به مرزهای آبی جنوب ایران است، به افشای ماهیت طرح بنت کمک می‌کند.

از سوی دیگر، رژیم صهیونیستی و آمریکا اهداف کمابیش یکسانی را در قبال ایران دنبال می‌کنند و با یکدیگر همکاری امنیتی دارند. این را هم یادآوری کنیم که در ۲۶ دی ۹۹، مسئولیت حراست از منافع اسرائیل و همکاری با آن، از کنترل مقر اروپایی آمریکا خارج و به سنتکام واگذار شد (https://www.mehrnews.com/news/۵۱۳۶۳۴۹). این اتفاق می‌تواند دست سنتکام را برای انجام هماهنگی‌ها در راستای حصول توافق‌های علنی و غیرعلنی بیشتر میان اعراب و رژیم صهیونیستی باز کند حال آنکه آنها را به ایجاد جبهه مشترک علیه ایران نیز تشویق خواهد کرد. فراموش نکنیم که در وظایف تعیین شده برای مقر فرماندهی مرکزی آمریکا، مهار ایران جایگاه ویژه ای دارد.

در حالی که اولویت آمریکا پیروی از سیاست چرخش به ایندوپاسیفیک تلقی می‌شود؛ چیزی از اهمیت غرب آسیا و شمال آفریقا (خاورمیانه) کم نمی‌شود. با قرار گرفتن زیر چتر سنتکام که به معنی همکاری با اعراب برای مهار ایران است؛ نقش آتی رژیم صهیونیستی دفاع از منافع واشنگتن در برهه‌ای است که نیروها و تجهیزات برای مهار چین؛ در منطقه اقیانوس هند و آرام متمرکز می‌شوند. این را هم اضافه کنیم که تغییر برنامه فرماندهی یکپارچه پنتاگون در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۱ (۲۶ دی ۹۹) اعلام شد یعنی در دوره ریاست جمهوری ترامپ و پنج روز قبل از واگذاری سکان کاخ سفید به دولت فعلی واشنگتن اما از تغییر ساختاری سیا درست یک هفته پیش رونمایی شد که این نشان دهنده برنامه‌های بلندمدت دولت‌های واشنگتن فارغ از گرایش‌های حزبی آنها است.

در مجموع، عزم سیا برای تحلیل رفتارهای ایران در سطح منطقه حاکی از آن است که آمریکا به جای تمرکز بر حکومت ایران، منافع این کشور را در جغرافیایی وسیع‌تر هدف قرار داده است. البته، بعد از ناکامی پروژه‌های فشار حداکثری و انزوای ایران، اینکه آنها به دنبال مانع تراشی در برابر گسترش نفوذ منطقه‌ای ایران باشند؛ جای تعجب ندارد چراکه اکنون آنطور که «حسین امیرعبدالهیان» وزیر خارجه ایران می‌گوید معادله برعکس شده است تا آنجاکه «رژیم صهیونیستی نمی‌تواند در منطقه گسترش پیدا کند چراکه در زندان بزرگی به نام سرزمین‌های اشغالی زندانی شده است».