ایران محورجلسه بلینکن و وزرای عرب

به گزارش پایداری ملی به نقل از فارس، «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه ایالات متحده پنجشنبه در نیویورک نشستی ۹۰ دقیقه‌ای را با همتایان خود در کشورهای حوزه خلیج فارس برگزار کرد که طبق گزارش روزنامه «نشنال»، ایران و برنامه هسته‌ای آن محور اصلی رایزنی‌های آن‌ها بود. 

بر اساس این گزارش، بلینکن بعد از این جلسه در جمع خبرنگاران مدعی شد پنجره مذاکرات به زودی بسته می‌شود و افزود: هر روز که ایران به انجام اقدامات غیرمنطبق با توافق ادامه می‌دهد ... به نقطه‌ای می‌رسیم که بازگشت به برجام منافع این توافق را بازیابی نمی‌کند. 

به نوشته نشنال، این ملاقات که در حاشیه هفتاد و ششمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار شد، اولین باری بود که نمایندگان شورای همکاری خلیج فارس با هم با بلینکن که در ماه فوریه کار خود را به عنوان وزیر خارجه آمریکا آغاز کرد، ملاقات کردند.

وزرای خارجه عربستان سعودی، بحرین، کویت، قطر و «یوسف العتیبه» وزیر مشاور امارات متحده عربی در این نشست شرکت کردند.

یک منبع آگاه به رایزنی‌های انجام شده گفت که دستور کار شامل ایران، افغانستان و مناقشه اسرائیل و فلسطین بود و محیط این نشست مثبت و حرفه‌ای توصیف شد. این منبع توضیح داد که سوریه و لبنان مورد بحث قرار نگرفت زیرا زمان این دیدار تمام شد.

سه منبع در گفت‌وگو با روزنامه نشنال تأیید کردند که موضوع اصلی در این دیدار ایران بوده است.

بر اساس این گزارش، بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای ایران و همچنین رفتار منطقه‌ای تهران و برنامه‌های احتمالی در صورت آنچه عدم موفقیت ایران در مهار هرگونه اقدام پیمان‌شکنانه ادعا شده، مورد بحث قرار گرفت.

به ادعای این روزنامه، این منابع گفتند اعضای شورای همکاری خلیج فارس در خصوص مزایای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران از طریق بازگشت ایالات متحده به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) توافق کردند، اما درباره امتیازاتی که تهران باید در صورت چنین توافقی دریافت کند، اجماع وجود نداشت.

یک منبع گفت که «شاهزاده فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان سعودی از بلینکن پرسیده «در صورتی که تلاش‌ها برای بازگشت هر دو طرف به برجام متزلزل شود و اگر رفتار منطقه‌ای ایران بدتر شود، برنامه چه خواهد بود؟» این منبع گفت، بلینکن به وزرای خارجه این کشورها اطمینان داد که آمریکا به امنیت خلیج فارس متعهد است، اما هیچ پاسخ روشنی نداد.

در خصوص مسئله افغانستان هم یک منبع گفت که «محمد بن عبدالرحمان آل ثانی» وزیر امور خارجه قطر موافق استفاده از کمک‌ها به عنوان اهرمی در مقابل طالبان بدون تحریم این گروه بود. برخی دیگر بر ضرورت پایبندی طالبان به تعهدات بین‌المللی افغانستان قبل از هرگونه به رسمیت شناختن تاکید کردند.

بلینکن قبل از این نشست از وزیران شورای همکاری خلیج فارس برای کمک در عملیات خروج آمریکا از افغانستان تشکر کرد. به گفته یک منبع، وی این را «نمایشی واضح از نحوه حمایت شرکای خلیج فارس در مواقع ضروری» خواند.

طبق این گزارش، بلینکن هنگام بحث در خصوص مناقشه اسرائیل و فلسطین بر حمایت از راه‌حل دو کشوری تأکید و از قطر برای کمک به فلسطینی‌ها تشکر کرد.

شورای همکاری خیلج فارس اخیراً در بیانیه پایانی صد و چهل و نهمین نشست خود در سطح وزرای خارجه به اتهام‌زنی علیه ایران در بحث مذاکرات مربوط به احیای برجام پرداخت و مدعی شد «هر مذاکراتی در آینده باید رفتار تنش‌زای ایران در منطقه، حمایت آن از تروریسم و شبه‌نظامیان فرقه‌گرا، برنامه موشکی ایران، تأمین امنیت دریانوردی بین‌المللی و تاسیسات نفتی را حل کند و کشورهای شورای همکاری باید در تمام این مذاکرات و دیگر نشست‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در این باره حضور داشته باشند زیرا این پرونده به امنیت و ثبات منطقه‌ای مربوط می‌شود».

شورای همکاری بدون اشاره به بدعهدی‌های طرف‌های مقابل در توافق هسته‌ای، آنچه «عدم پایبندی ایران به تعهدات و نیز افزایش نسبت غنی سازی اورانیوم» خواند را محکوم کرد و از ایران خواست این اقدام را کنار بگذارد و با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای همکاری کامل داشته باشد.

با آنکه دولت جدید آمریکا از ابتدا ادعا کرده که گفت‌وگو بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای را پیش‌شرط ورود به مذاکرات احیای برجام نمی‌داند، درباره اینکه آیا بازگشت به برجام را به چشم‌انداز تحقق چنین مذاکراتی در آینده گره زده یا خیر، موضع بسیار مبهم‌تری اتخاذ کرده است.

به عبارت دیگر، از اظهارات مقام‌های دولت بایدن نمی‌توان به نتیجه روشنی رسید که آیا آمریکا در صورت علم به اینکه مذاکرات موشکی و منطقه‌ای در آینده هم اتفاق نخواهد افتاد، حاضر است باز هم به برجام بازگردد یا خیر. مضاف بر این، برخی شواهد نشان می‌دهد دولت بایدن دست‌کم تا این برهه از مذاکرات وین، بازگشت به تعهداتش در برجام را به قول ایران برای برگزاری چنین مذاکراتی در آینده منوط کرده است.

تاکنون شش دور مذاکره در شهر وین برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.

یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.