در حالی که طی ماه های اخیر، هشدارهای زیادی درباره کشتار دام های مولد به دلیل کمبود نهاده و علوفه شنیده می شود، دولت تاکنون اقدام موثری انجام نداده است .
به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری مهر، در حالی که طی ماه‌های اخیر، هشدارهای زیادی درباره کشتار دامهای مولد به دلیل کمبود نهاده و علوفه شنیده می‌شود، دولت تاکنون اقدام مؤثری در این حوزه نداشته است، در همین راستا فعالان بخش خصوصی درباره عدم امکان جبران این خسارت و از بین رفتن ذخایر ژنتیکی کشور اظهار نگرانی می‌کنند ضمن اینکه گفته می‌شود با ادامه این روند بزودی کشور در حوزه تأمین گوشت قرمز نیز دچار چالش شدید می‌شود.
نگران نسل کشی هستیم
در همین زمینه علی اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی اخیراً گفته بود: نگرانی ما در حال حاضر کشتن بره ماده‌هاست که به نوعی نسل کشی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: کشتن بره ماده‌های مولد به آینده کشور ضربه می‌زند و از برج ۵ به بعد دچار کمبود دام و چالش در این حوزه خواهیم شد.
ملکی با بیان اینکه بره ماده‌ها به دلیل خشکسالی، شرایط نامطلوب مراتع و کمبود شدید علوفه و همچنین نهاده‌های دامی کشتار می‌شوند، گفت: این بره‌ها وزن بسیار کمی هم دارند و حداکثر ۱۰ تا ۱۲ کیلوگرم گوشت از آنها حاصل می‌شود در حالی که در حالت نرمال میزان گوشت استحصالی باید حداقل ۲۳ کیلوگرم گوشت بدون دنبه باشد.
تا دو ماه آینده با کمبود دام و گوشت مواجه می‌شویم
وی درباره اینکه پیش بینی می‌کنید وضعیت بازار گوشت در هفته‌های آینده به چه صورت باشد؟، ادامه داد: در یک تا دو ماه تغییر و تحول خاصی در بازار گوشت نخواهیم داشت با توجه به عرضه‌ای که وجود دارد اما اگر این روند ادامه یابد تا دو ماه آینده با کمبود مواجه می‌شویم.
همچنین فرهاد اکبری، رئیس هیأت مدیره اتحادیه سراسری دامداران ایران گفت: دولت سیاستگذاری و برنامه‌ریزی درستی در زمینه تأمین علوفه و خوراک دام نداشته و به همین دلیل موفق به مدیریت بازار این محصولات نشده است.
وی ادامه داد: تنها اقدام دولت در زمینه مدیریت بازار خوراک دام، توزیع نهاده‌ها از طریق سامانه بازارگاه بوده که ایرادات این سامانه نیز چالش‌های زیادی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است.
کشتار دامهای مولد، هشدار مهمی که شنیده نمی‌شود
اکبری گفت: تا ۱۰۰ درصد نهاده مورد نیاز دامداری‌های بزرگ از طریق سامانه بازارگاه تأمین می‌شود اما دامداری‌های کوچک‌تر و واحدهایی که در استان‌های دور افتاده تر هستند بین ۳۰ تا ۴۰ نهاده مورد نیازشان را می‌توانند از طریق بازارگاه تأمین کنند این در حالی است که همین دامداری‌ها شصت درصد شیر و دامداری‌های بزرگ چهل درصد شیر کشور را تأمین می‌کنند.
وی اضافه کرد: در واقع تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات نهاده‌های دامی و توزیع دولتی این نهاده‌ها منجر به ایجاد رانتی بزرگ برای عده‌ای خاص شده و باقی دامداران را در تنگنا قرار داده است.
اکبری توضیح داد که معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی ابتدا قرار بود که بر اساس اجرای طرح هویت گذاری دام‌ها اقدام به توزیع نهاده کند اما از آنجایی که اجرای این طرح و پلاک گذاری دام‌ها، کار دشواری بود دولت موفق به اجرای آن نشد.
وی تصریح کرد: این نحوه توزیع نهاده‌های دامی منجر شده که عده‌ای خاص هر روز قدرتمندتر و اتحادیه‌ها و دامداری‌های کوچک‌تر ورشکست شوند.
اکبری با اشاره به اینکه شرایط موجود منجر به کشتار گاوهای شیری و تلیسه شده است، افزود: کشتار دامهای مولد اتفاقی است که در آینده به راحتی قابل جبران نخواهد بود.
دولت باید برای واردات علوفه اقدام می‌کرد
رئیس هیأت مدیره اتحادیه سراسری دامداران ایران در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه خشکسالی نیز باعث شده که فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد شود، گفت: کشور ما همواره با شرایط خشکسالی مواجه بوده اما امسال این شرایط حادتر از دوران گذشته است.
اکبری ادامه داد: خشکسالی و عدم بارندگی در زمان رشد گندم و جو دیم منجر به عدم رشد این محصولات شد و در نتیجه علوفه هم ایجاد نشد بنابراین دامداران در تأمین علوفه خشبی نیز به شدت تحت فشار هستند.
وی با بیان اینکه برخی استان‌ها محدودیت‌هایی را در زمینه خروج علوفه خشبی به دیگر استان‌ها اعمال کرده‌اند، گفت: در حال حاضر با کمبود شدید کلش، کاه، یونجه و سیلو در کشور مواجه هستیم و اگر چه می‌توانیم نهاده‌های دامی شامل جو، ذرت و سویا را با قیمت‌های بالاتر تأمین کنیم اما علوفه خشبی اصلاً یافت نمی‌شود.
اکبری تاکید کرد که دولت با توجه به شرایط باید سیاست گذاری و اقدام به واردات علوفه خشبی می‌کرد که متأسفانه کوتاهی کرده است.
براساس این گزارش بیش از یکسال است که تولیدکنندگان در چنین شرایط دشواری قرار گرفته اند و روند واردات و تأمین نهاده‌های دامی در سالجاری نشان می‌دهد که دولت چندان تمرکزی برای حل ریشه‌ای این مسأله ندارد، در همین زمینه موسی رهنمایی، قائم مقام نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه مرغداران و دامداران کشور در شرایط بسیار دشواری به سر می‌برند، افزود: متأسفانه یک سال و نیم است که تولیدکنندگان فریاد می‌زنند شرایط مطلوب نیست اما کسی صدای آنان را نمی‌شنود.
بازارگاه بنزی است که بنزین ندارد!
این فعال بخش خصوصی نحوه واردات غلات و نهاده‌های دامی به کشور را افتضاح خواند و گفت: شیوه توزیع نهاده‌ها در سامانه بازارگاه مطلوب است و دامداران از آن رضایت دارند اما این سامانه مانند بنزی است که بنزین ندارد بنابراین نمی‌تواند حرکت کند.
وی تاکید کرد: اینکه واحدهای بزرگ دامداری کشور تنها به اندازه مصرف یکروز یا یک هفته خود غله دارند، ریسک بسیار بزرگی است، کشور ما سالیانه به حدود ۱۲ میلیون تن غله نیاز دارد و دستگاه‌های متولی باید فکری برای این مساله می‌کردند و چاره‌ای برای آن می‌اندیشیدند، دامدار و مرغدار که نمی‌توانند به دام‌ها و مرغ‌ها بگویند مدتی خوراک نخورید تا نهاده تأمین شود ضمن اینکه حاکمیت باید به گونه‌ای برنامه ریزی کند تا واحدهای تولیدی برای سه تا چهار ماه ذخایر غله و خوراک داشته باشند.
رهنمایی با اشاره به اینکه خشکسالی در سالجاری نیز مزید بر علت شده است، افزود: در جیره غذایی دام همواره یک بالانسی وجود دارد به عنوان مثال اگر غله فراوان باشد در جیره از علوفه خشبی کمتر استفاده می‌شود و یا بالعکس؛ اما با توجه به خشکسالی امسال برای دامداران این امکان وجود ندارد که کمبود نهاده‌های دامی را با جایگزینی علوفه خشبی تأمین کنند.
وی با اشاره به تأثیرات روانی کمبود خوراک در نابسامانی‌های بازار نیز گفت: وقتی که کمبودی ایجاد می‌شود همه دچار وحشت می‌شوند و تلاش می‌کنند تا نهاده بیشتری خریداری و ذخیره کنند و همین مساله نیز به بحران بازار دامن می‌زند.
خشکسالی به کمبود نهاده‌های دامی و خوراک دامن زده است
رهنمایی با تاکید بر اینکه شرایط فعلی تولید بسیار بسیار بسیار بحرانی است، اضافه کرد: اتفاقی که سال گذشته برای مرغ افتاد با ادامه این روند برای دام نیز رخ می‌دهد و دامداری به گونه‌ای نیست که مانند مرغ بتوان کاهش تولید آن را در مدت زمان کوتاهی جبران کرد.
وی با اشاره به گرانی علوفه‌های خشبی که تولید داخل هستند، افزود: هم اکنون قیمت کاه و کلش که ارزش غذایی زیادی هم ندارد به کیلویی ۲,۵۰۰ تومان رسیده در حالی که دو سال قبل کیلویی ۵۰۰ تومان بوده است.
رهنمایی اضافه کرد: کمبود نهاده‌های دامی و افزایش مصرف علوفه‌های خشبی در کنار خشکسالی پیش آمده از جمله دلایل این امر است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به افزایش چشمگیر هزینه‌های تمام شده تولید، گفت: هم اکنون قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم شیرخام بین ۶ هزار و ۵۰۰ تا ۷ هزار تومان است اما همچنان شیر را از دامدار کیلویی ۴ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری می‌کنند ضمن اینکه در بحث گوشت قرمز نیز با افزایش هزینه‌های تولید مواجه هستیم به عنوان مثال قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم گوسفند در شرایط فعلی بین ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان است اما هم اکنون قیمت خرید هر کیلوگرم گوسفند زنده از دامداران بین ۴۵ تا ۵۵ هزار تومان است.
وضعیت گوسفندداران اسفبارتر از سایر دامداران است
رهنمایی تصریح کرد: این در حالی است که مصرف کنندگان نیز این کالا را چندین برابر قیمت منطقی آن خریداری می‌کنند و مشخص نیست چه کسانی این میان سود می‌کنند؟
وی همچنین با اشاره به اینکه در شرایط کنونی وضعیت گوسفندداران بسیار اسفبارتر از دامداران دیگر است، گفت: گوسفند بیشتر تولید گوشت می‌کند و تک محصولی است همچنین به دلیل استفاده از مراتع آنها بیشتر از خشکسالی متأثر هستند.
رهنمایی اضافه کرد: هم اکنون میش‌های آبستن مولد به کشتارگاه فرستاده می‌شوند و این اتفاق در حوزه دام سنگین نیز مشاهده می‌شود که مولدها را حذف می‌کنند و این براِی آینده کشور بسیار خطرناک است اگر به همین منوال پیش رویم طی سال‌های آینده با خسارات هنگفتی در حوزه سرمایه ژنتیکی دامی مواجه خواهیم شد.
میش‌های آبستن به کشتارگاه می‌روند
وی ادامه داد: قبلاً دامداران گاوهایی را که آبستن نبودند و تا ۲۰ کیلوگرم شیر می‌دادند، نگهداری می‌کردند اما هم اکنون گاوهای غیرآبستن را که ۳۰ کیلوگرم شیر می‌دهند، به کشتارگاه می‌فرستند چرا که برای آنها نگهداری این دام‌ها صرفه اقتصادی ندارد.
رهنمایی تصریح کرد: اگر هر چه سریع فکری برای این وضعیت نشود و مانند یکسال و نیم گذشته مسئولان با بی تفاوتی از کنار این هشدارها رد شوند، با چالشی مواجه می‌شویم که جبران آن ممکن نیست.
کاهش جمعیت دامی کشور علاوه بر ایجاد کمبود و چالش‌های جدی در بازار، مجدداً کشور را جزو واردکنندگان عمده گوشت قرمز قرار می‌دهد و در این زمینه چند دهه به عقب برمی گردیم؛ این چالش هم اکنون نیازمند تدبیر و چاره جویی است.