در شرایطی که کشور باید آماده مواجه با خشک‌ترین سال نیم قرن اخیر شود اما اظهارات متولیان وزارت نیرو پیرامون شرایط مصرف آب در کلانشهرها باهم اختلاف دارد.
به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری فارس، پس از بارش مناسب نزولات جوی در دوسال پیاپی، بر خلاف پیش‌بینی برخی از سیاست‌گذاران مبنی بر ورود کشور به دوره طولانی مدت ترسالی، در سال جاری شاهد خشک‌ترین سال آبی در طول 50 سال اخیر هستیم.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی وزارت نیرو، میزان بارندگی کشور در سال آبی جاری کمتر از 122 میلیمتر گزارش شده است، در حالیکه میانگین بلند مدت بارش در مدت زمان مشابه معادل 167.4 میلیمتر ثبت شده و در سال آبی 1399 - 1400 شاهد افت 27 درصدی بارش هستیم.
کاهش بارش‌های جوی بیشتر از آنکه یک پدیده طبیعی تلقی شود، حکم زنگ خطر جدی بروز یک بحران در کشور است. بحرانی که بیش از گذشته برنامه‌ریزی مسئولان و توجه مردم را به خود می‌طلبد.
* سرانه مصرف آب در ایران از بسیاری از کشورها بالاتر است
باتوجه به اینکه ایران در یکی از مناطق خشک و نیمه خشک جهان واقع شده اما اطلاعات موجود از مصرف آب هیچ تطبیقی با شرایط آبی کشور ندارد.
به عنوان مثال در کشور انگلستان که متوسط بارندگی بیشتر از 600 میلیمتر در اکثر نقاط آن به ثبت رسیده است، سرانه مصرف آب خانگی برای هر نفر معادل 153 لیتر در روز برآورد می‌شود، از سوی دیگر در کشور هلند با متوسط بارش سالانه 810 میلیمتر نیز سرانه مصرف آب معادل 129 لیتر در روز به ثبت رسیده است اما در کشور ایران با متوسط بارش کمتر از 30 درصد دو کشور مذکور، سرانه مصرف آب برای مردم معادل 224 لیتر تعیین شده است.
این یعنی مردم ایران در کشور با سرانه بارش یک سوم کشورهای اروپایی، نزدیک به 2 برابر میران مصرف آن‌ها از آب استفاده می‌کنند.
*اختلاف مسئولان وزارت نیرو پیرامون شرایط مصرف آب در کشور
طبیعی است، اطلاعات مذکور مبنی بر سرانه بالای مصرف آب در کشور در کنار اخبار مخابره شده از خشکسالی می‌تواند زمینه شرایط دشورای را فراهم کند، در این بین نکته تامل برانگیز آن است که متولیان اصلی تامین آب در کشور نظر مشترکی درباره شرایط مصرف آب در کشور ندارند.
در همین راستا، قاسم تقی‌زاده خامسی، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با اشاره به میزان مصرف آب در شرایط حال حاضر کشور گفت:« در بازه زمانی ابتدای شیوع ویروس کرونا مصرف رشد نجومی داشت و در همین تهران شاهد افزایش 45 درصدی مصرف آب بودیم اما الان به حالت معمولی رسیده است.»
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در پاسخ به این سوال که نحوه مدیریت منابع آب در سال جاری به چه نحو است گفت:« ما تجربه چنین سال‌های سختی را داشتیم و بدتر از این شرایط را نیز مدیریت کردیم.»
اظهارات قاسم تقی‌زاده خامسی در شرایطی مطرح می‌شود که اخیرا شاهد اخباری مبنی بر رکوردزدن مصرف آب در شهر تهران بودیم. در این ارتباط محمدرضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران با اشاره به ابعاد وسیع مصرف آب بی‌رویه در پایتخت گفت:« روز جمعه اول اردیبهشت‌ماه سال 1400، 3 میلیون و 350 هزار مترمکعب آب در تهران مصرف شد که این میزان مصرف در یک روز از ماه دوم سال در 50 سال اخیر بی‌سابقه بوده است.»
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران در بیان این نکته که بیش‌ترین مصرف آب در حوزه به ثبت رسیده است، تاکید کرد:« از ابتدای سال جاری تاکنون 104 میلیون مترمکعب آب در تهران مصرف شده است.»
کنارهم قرار گرفتن اظهارات معاون وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران بیانگر وجود اختلافی آشکار میان میزان مصرف آب در کلانشهرها و به خصوص در پایتخت است. در حالیکه تقی‌زاده از شرایط عادی مصرف آب در پایتخت خبر می‌دهد اما بختیاری از رکوردزنی در مصرف آب می‌گوید.
وجود این اظهارنظرهای متفاوت در حوزه مصرف آب آن هم در سالی که نامزد خشک‌ترین سال 50 سال اخیر به حساب می‌آید، می‌تواند زمینه تشدید بحران آب را فراهم کند.
*مدیریت منابع آب باید متناسب با خشک‌ترین سال نیم قرن اخیر طراحی شود
نکته قابل توجه در زمینه مدیریت مصرف آب، کمبود قابل توجه بارش‌ها در سال جاری است، مسئله‌ای که منتظر اظهارات مسئولان برای مدیریت منابع آبی کشور باقی نمی‌ماند و می‌توان تابستان سختی را برای مردم رقم بزند.
در همین ارتباط، محمد نجفی، کارشناس مسائل آب با اشاره به اینکه متولیان کشور باید بحران آب را بپذیرند، گفت:« زمانی که خشک‌ترین سال آبی در طول 50 سال گذشته را تجربه می‌کنید، طبیعتا شرایط عادی وجود ندارد و این هشدار از سوی مسئولان باید به مردم داده شود تا مصرف را مدیریت کنند.»
این کارشناس مسائل آب، ضمن بیان اینکه برنامه‌های مدیریت منابع آبی باید در دستور کار قرارگیرد، گفت:«امنیت غذایی و بسیاری از حیاتی‌ترین پارامترهای جامعه به آب بستگی دارد و وزارت نیرو با الویت بندی باید زمینه مدیریت منابع آب را فراهم کند.»
طبیعتا تجربه مدیریت منابع آب در دوران کمبود منابع در کشور وجود دارد اما همانگونه که امسال از لحاظ بارش، خشک‌ترین سال نیم قرن اخیر است، لذا راهکارهای وزارت نیرو در این حوزه نیز باید با توجه ویژه‌ترین پیگیری شود.