چرایی تغییر لحن «بن‌سلمان» در قبال ایران

این کارشناس ارشد تحولات عربستان با تأکید بر اینکه جنگ یمن مشکلاتی را در داخل عربستان ایجاد کرده‌ است، گفت: این مشکلات بر رهبران فعلی عربستان فشار وارد می‌کند و آنان را به‌سمت تصحیح مسیر سوق می‌دهد. اصولاً درگیر کردن ارتش عربستان در کشور همسایه هیچ‌گاه مطلوب نبوده است به‌ویژه در تاریخ این کشور ما شاهدیم که دریک زمان در دوره «عبدالعزیز» پدربزرگ محمد بن سلمان، جنگ در یمن گسترش یافت. در آن زمان، عربستان سعی کرد به‌سود یکی از طرف‌‎های متخاصم نیرو وارد یمن کند. در آن زمان، امامان حاکم بر یمن در نبرد با جمهوری‌خواهان این کشور بودند و ریاض می‌خواست به‌نفع حاکمان یمنی نیرو وارد این کشور کند اما عبدالعزیز به پسرش یعنی فیصل دستور داد وارد یمن نشود چرا که ورود به این کشور به یک جنگ فرسایشی تبدیل خواهد شد و عربستان از این جنگ بسیار زیان خواهد دید.

وی با بیان اینکه تفکر منفی درباره دخالت نظامی ریاض در یمن در عربستان همچنان وجود دارد، تصریح کرد: گرچه در آن جنگ، بخشی از خاک یمن یعنی نجران و جیزان به عربستان ضمیمه شد ولی عبدالعزیز شاه اسبق عربستان اجازه نداد بیش از این نظامیان این کشور وارد یمن شوند و به جنگ دامن بزنند. این تفکر (تابو بودن دخالت نظامی در یمن) در خاندان سعودی وجود دارد لذا اعتراضات در خصوص جنگ یمن همواره مطرح می‌شود. دخالت ارتش عربستان در یمن و کشته شدن تعداد زیادی از نظامیان سعودی در این جنگ و نابودی گسترده تسلیحات و تجهیزات نظامی، از چشم ناظران داخلی خاندان آل‌سعود پوشیده نمانده‌ است.

صباح زنگنه با اشاره به حضور حدود دو میلیون یمنی در عربستان گفت: این حضور موجب افزایش سمپاتی نسبت به یمنی‌ها در داخل عربستان شده‌ است. این یمنی‌ها ارتباطات خانوادگی با سعودی‌ها از جمله خاندان سلطنتی دارند. برخی از شاهزاده‌های سعودی دارای همسر یمنی هستند مثلاً عموی بن‌سلمان مادرش یمنی است، بنابراین، آمیختگی اجتماعی سبب افزایش اعتراضات به جنگ یمن شده‌ است. همان‌طوری که «مقرن بن عبدالعزیز» [ولیعهد سابق عربستان] به‌خاطر جنگ یمن ناگزیر شد از سمت ولیعهدی عربستان کنار برود و این یک نوع اعتراض محسوب می‌شود، این وضعیت در عربستان همچنان وجود دارد و حتی گسترش یافته است.

این کارشناس تحولات غرب آسیا درباره سیاست ایران در قبال عربستان گفت: جمهوری اسلامی ایران یک کشور بزرگ در منطقه است و مایل نیست کشورهای همسایه در گرفتاری باقی بمانند و ایران بارها اعلام کرده که حاضر است به برطرف شدن بحران‌ها کمک کند، به‌شرطی که کشورهایی که با اراده خودشان درگیر بحران شده‌اند، بخواهند به خودشان کمک و از این وضعیت خود را خارج کنند.

وی با اشاره به دیدگاه برخی تحلیلگران مبنی بر اینکه سیاست‌های عربستان در قبال ایران تابعی از سیاست‌های آمریکاست، اظهار داشت: ریاض نسبت به متغیر بیرونی که متغیر بزرگی برای عربستان است، حتماً تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در اینجا باید بگویم که استقلال سیاست‌ها در منطقه و در جهان یک بحث مهمی است اما به‌نظر می‌آید برخی کشورها در منطقه غرب آسیا سیاست‌هایشان منشأ حمایت داخلی ندارد و لذا بیشتر به پشتیبانی از خارج متکی هستند.

این تحلیلگر تحولات غرب آسیا در پاسخ به سؤالی درباره "آیا دستاوردهای میدانی انصارالله و این‌که دست برتر ارتش یمن آنها را وادار به کشاندن به میز مذاکره کرده است؟» گفت: وضعیت میدانی جنگ حتماً بر تصمیم‌گیری‌های سیاسی اثرگذار است. شهر راهبردی مأرب در آستانه آزادسازی توسط نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن قرار دارد. آزادسازی این شهر یک عامل بسیار مهم در روند جنگ یمن به‌شمار می‌رود. شما می‌دانید استان نفت‌خیز مأرب یک استان اقتصادی و درآمدزا محسوب می‌شود، وضعیتی که در مأرب وجود دارد، نشان می‌دهد توان رزمی ارتش «عبدربه منصور هادی» رئیس جمهور مستعفی و فراری یمن خنثی شده است و بسیاری از فرماندهان این نیروها آمادگی خود را برای خروج از مأرب اعلام کرده‌اند، به‌هرحال، نیروهای وابسته به عربستان شکست بزرگی در استان مأرب متحمل شده‌اند و این شکست می‌تواند توسعه پیدا کند.

زنگنه درباره مذاکرات آتش‌بس و پایان دادن به جنگ یمن گفت: روند تحولات این جنگ به‌سمت مذاکرات یمنی ـ یمنی پیش می‌رود و عربستان باید خودش را از دخالت در روند این مذاکرات خارج کند و بی‌طرفی خودش را نشان دهد. یمنی‌ها باید خودشان تصمیم بگیرند و به راه‌حل‌هایی مناسب‌تر برسند، عربستان ناگزیر است این کار را انجام دهد چراکه ابرازها و دست‌نشاندگانش در یمن روز به روز در حال فاصله گرفتن از ریاض هستند و به‌سمت انصارالله متمایل می‌شوند.

این کارشناس تحولات غرب آسیا درباره دورنمای روابط ایران و عربستان گفت: با توجه به مشترکات زیادی که میان دو کشور وجود دارد، می‌تواند مشکلات موجود تحت کنترل در بیاید و از طریق گفت‌وگو حل‌وفصل بشوند. رابطه دوجانبه ایران و عربستان بایستی بر اصول احترام متقابل و پذیرش واقعیت‌های جدید طراحی شود و شکل بگیرد.