به نظر میرسد بسیاری از تحولاتی که در زمینه آی سی تی در جهان به علت شیوع ویروس کرونا رخ داده، موقت نباشند. یافتههای موسسه آی تی بریف نشان میدهد تحولاتی مانند افزایش اتکا به سیستم تایید هویت دومرحله ای، استفاده از شبکههای وی پی ان رایانهای و غیره در آینده نیز ادامه مییابد و البته برخی تحولات دیگر در این زمینه نیز به شرح زیر به زودی رخ میدهند:
بی مکان شدن سازمان ها
همزمان با تداوم دورکاری و کاهش حضور کارکنان در سازمانها میتوان انتظار داشت در آینده تمرکز شرکتها و موسسات بر روی موقعیتهای جغرافیایی خاص کاهش یابد. اگر چه سازمانها به هر حال دفاتری را برای خود حفظ خواهند کرد، اما فرایندهیا کاری آنها به طور کامل دیجیتال شده و این امر وابستگی آنها به وجود یک محل جغرافیایی و آدرس را کاهش خواهد داد. بر اساس بررسی موسسه گارتنر، در اکثر کشورهای جهان بیش از 80 درصد از سازمانها به دورکاری تکیه کرده اند و همین مساله سرمایه گذاری بر روی فناوریهای دیجیتال به جای توسعه ساختمانهای فیزیکی را ضروری کرده است. خو گرفتن به دورکاری موجب خواهد شد تا بسیاری از سازمانها به همین رویه عادت کنند و بی مکانی در سال 2021 به یک روند حرفهای مبدل شود.
رشد روزافزون خدمات رایانش ابری
در سالهای اخیر اقبال به خدمات رایانش ابری نه تنها افزایش یافته، بلکه به رویهای غالب در میان شرکتهای تجاری مبدل شده که بی مکان شدن و تداوم دورکاری در دستور کار آنها قرار گرفته است. در واقع تمرکز بر این خدمات برای دسترسی به انواع ابزار نرم افزاری و سخت افزاری، نتیجه طبیعی رشد دورکاری است. شرکتها با تکیه بر رایانش ابری دیگر نیازی به صرف هزینه برای خرید انواع نرم افزار و سخت افزار برای کارکنان خود ندارند و در عمل این کار را برون سپاری میکنند. استفاده از خدمات رایانش ابری تداوم دسترسی باثبات کارکنان را به ابزار مورد نیاز برای انجام وظایف شغلی در منزل و بدون نیاز به حضور فیزیکی در محل کار تضمین میکند و در شرایط پراکندگی جغرافیایی کارکنان بهترین راه حل برای کسب اطمینان از پیشبرد امور حرفهای است. البته یکی از ضعفهای این خدمات تاخیر در ارائه ابزار و پاسخ به درخواستها به علت افزایش کاربران است که به تدریج برطرف خواهد شد. از سوی دیگر، بسیاری از ابزار مبتنی بر اینترنت اشیا و خدمات رایانش ابری حجم زیادی داده تولید میکنند که بخش زیادی از آنها بی فایده است. لذا باید ابزار پالایش و فیلتر کردن این اطلاعات هم ابداع شود.
اینترنت رفتارهایکی از جالب ترین روندهای فناوری شکل گیری اینترنت رفتارها است. منظور از اینترنت رفتارها استفاده از اطلاعات موجود در فضای مجازی در مورد افراد و جمع آوری این دادهها در ارتباط با رفتار افراد با استفاده از فناوری است تا دادههای یادشده برای تاثیرگذاری بر رفتار هر فرد مجددا مورد استفاده قرار بگیرند. بر اساس پیش بینیهای گارتنر تا قبل از پایان سال 2025 بیش از نیمی از جمعیت جهان حداقل در معرض یکی از برنامههای اینترنت رفتارها قرار میگیرند که دولتی یا تجاری خواهند بود. سوءاستفاده از این برنامهها برای دستکاری افکار عمومی و پیامدهای اقتصادی، سیاسی، امنیتی و فرهنگی آنها از هم اکنون موجب بحثهای جدی در میان متخصصان شده است. با پیشرفت اینترنت اشیا و افزایش داده هایی که با استفاده از اپلیکیشنها در مورد اشخاص جمع آوری میشود، شرکتهای تجاری و دولتها میتوانند انبوهی از اطلاعات را از هر فرد جمع آوری کنند. با پیوند زدن دادههای به دست آمده از گوشی، لپ تاپ، دستیارهای صوتی، دوربینهای خانهها و خودروها شرکتها میتوانند از علائق مثبت و منفی، نحوه رای دادن، عادات خرید هر شخص و غیره اطلاعات دقیق جمع آوری کنند. از این اطلاعات علاوه بر ارسال تبلیغات هدفمند میتوان برای بررسی میزان کارآیی پیکارهای تبلیغاتی سیاسی، اجتماعی و غیره، بررسی لحظه به لحظه وضعیت بیماران، شخصی سازی سیاست گذاریها و برنامههای مختلف استفاده کرد. سیاستمداران و شرکتهای تجاری با کسب اطلاع از سلائق و علائق هر فرد میتوانند برای تغییر عادات و رفتارهای اشخاص هم برنامه ریزی کنند تا آنها به خرید کالاهای خاصی علاقمند شوند یا به فرد خاصی در انتخابات رای بدهند. البته چنین رفتارهایی ممکن است از سوی برخی مخاطبان پس زده شود.
اهمیت یافتن کسب گواهیهای معتبر آیسیتی
تداوم دورکاری و شکل گیری هنجارهای جدید در این زمینه، کسب گواهیهای معتبر که نشان دهد افراد دورکار در زمینههای تخصصی مورد نیاز از اطلاعات و مهارت کافی برخوردارند، ضروری میسازد. از این طریق، کارفرمایان میتوانند با دقت بیشتری در مورد وظایف محوله به کارکنان خود تصمیم بگیرند و برای تعیین سطح دسترسی هر فرد به منابع و دادههای یک شرکت خصوصی یا نهاد دولتی برنامه ریزی کنند. این گواهیها بیش از هر چیز در زمینه هایی مانند رایاش ابری، مدیریت خدمات آی تی، کار با نرم افزارهای مختلف، سازگاری با محیطهای جدید و برنامه ریزی نشده و غیره خواهد بود.
ارتقای امنیت سایبری
دورکاری ایمن سازی ابزار و برنامههای مورد استفاده هر فرد توسط خود وی را ضروری میسازد و بر همین اساس امنیت سایبری اهمیت بیشتری مییابد. در شرایط دورکاری، هکرها و ویروس نویسان تصور میکنند افراد دورکار به علت ضعف دانش و اطلاعات طعمه هایی مناسب برای حمله و سرقت اطلاعات هستند و لذا برای سوءاستفاده از این امر برنامه ریزی میکنند. تولید باج افزار برای قفل کردن اطلاعات افراد و آزاد کردن این دادهها در ازای دریافت پول نیز روز به روز در حال افزایش است و در روزهای اخیر شرکت ایسر با یک حمله باج افزاری 50 میلیون دلاری مواجه شده که از نظر رقم درخواستی تا به حال بی سابقه بوده است. با توجه به این شرایط ارائه آموزشهای ضروری به کارکنان در حوزه امنیت سایبری ضروری است. همچنین باید ابزار ایمن ساز مورد نیاز را در اختیار آنها قرار داد. از سوی دیگر باید سرمایه گذاری ضروری به منظور ایمن سازی خدمات کلود صورت بگیرد.
هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی
توجه به هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی از یک دهه قبل آغاز شده است و در سالی که گذشت و سال پیش رو کماکان شاهد افزایش توجه به آن خواهیم ود و این امر جنبههای مختلف کار و زندگی و آموزش افراد را تحت تاثیر قرار خواهد داد. هوش مصنوعی در حال حاضر روندهایی مانند پردازش تصاویر، تولید ویدئوهای جعل عمیق، تشخیص گفتار با بررسی ویدئو، ارتقای اپلیکیشنهای ناوبری و مسیریابی، طراحی دستیار صوتی برای گوشیهای هوشند، ارتقای نرم افزارهای تاکسی یاب و غیره را تحت تاثیر قرار داده است. اما در آینده نزدیک از هوش مصنوعی برای پیش بینی نیازها و درخواستهای بیمارستان ها، سازمانهای دولتی، کشف الگوهای رفتار مشتریان با تحلیل دادههای مرتبط با آنها و غیره استفاده خواهد شد.بر اساس بررسی موسسه گارتنر، ارزش بازار محصولات هوش مصنوعی تا سال 2025 به 190 میلیارد دلار افزایش مییابد و تنها سیستمهای شناختی مبتنی بر هوش مصنوعی بیش از 57 میلیارد دلار ارزش خواهند داشت. هوش مصنوعی به شکل گیری درآمدزاترین فرصتهای شغلی در جهان میانجامد. مهندسان یادگیری ماشینی حداقل 125 هزار دلار در سال و مهندسان طراح هوش مصنوعی حداقل 145 هزار دلار در سال درآمد خواهند داشت. بر اساس بررسی موسسه فارستر تا سال 2025 نه درصد از بازار کار آمریکا در اختیار مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی مانند ساخت رباتهای کنترل فرایندها، دانشمندان داده، متخصصان اتوماسیون، تولیدکنندگان محتوای ماشینی و غیره خواهد بود.
بدیهی است که در سال جدید رونق برخی روندهای فناورانه قبلی نیز کماکان ادامه خواهد یافت که از جمله آنها میتوان به رباتیک شدن روندهای اتوماسیون، تولید رایانههای کوانتومی، ساخت هدستهای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، رونق بلاک چین و رمزارزها، افزایش نفوذ اینترنت اشیا و شبکههای مخابراتی نسل پنجم و غیره اشاره کرد.