هشدار برای تأمین انرژی سال ۱۴۰۰

به گزارش پایداری ملی به نقل از تسنیم، تابستان سال 99 با پیک سایی حدود 4000 مگاواتی، پیک مصرف برق کشور زیر 58 هزار و 500 مگاوات نگه داشته شد؛ همچنین در تأمین و مصرف آب نیز به برکت پربارش بودن سال آبی 98 - 99 ، اگرچه 170 شهر کشور در تنش آبی به سر می بردند اما به چالشی در تأمین آب برنخوردیم.

در زمستان اما، با رسیدن مصرف گاز بخش خانگی و تجاری به رقم بی سابقه 660 میلیون مترمکعب در روز، در برخی روزهای زمستان شاهد کاهش گازرسانی به نیروگاهها و ایجاد اختلال در تأمین سوخت در بخش تولید برق حرارتی و به تبع آن بروز خاموشی های پراکنده در کشور بودیم. با این حال، بین بروز خاموشی و قطع گاز، قرعه به نام قطع برق افتاد و در تأمین گاز بخش خانگی با وجود رکوردشکنی در مصرف این بخش، شاهد بروز چالش جدی نبودیم.

در مصرف بنزین نیز متوسط مصرف در سال 99 در 11 ماه نخست، به رقم 75 میلیون لیتر در روز رسیده و این میزان مصرف، با ظرفیت 110 تا 115 میلیون لیتری تولید بنزین در کشور فاصله داشته است.

در مجموع در تأمین انرژی کشور، دو بخش گاز و برق با افزایش 25 درصدی مصرف نسبت به سال 98، در سال 99 دو بخش بحرانی و چالش برانگیز بودند که بیشتر این رشد مصرف را در کنار عدم پیاده سازی اصول بهینه سازی مصرف انرژی در کشور در تمامی ابعاد، می توان ناشی از شیوع ویروس کرونا دانست.

حال با این فرض که کرونا در کشور همچنان ادامه دارد و با همین شرایط وارد سال 1400 شده و بخواهیم سال آینده را با شرایطی مشابه سال 99 بگذرانیم، چه وضعیتی در تأمین و مصرف انرژی خواهیم داشت؟

در تأمین آب کشور با توجه به کم بارشی سال آبی 99 - 1400 در 5 ماه گذشته از سال آبی و با فرض ادامه همین شرایط، در تابستان سال آینده نیازمند صرفه جویی و مدیریت مصرف خواهیم بود تا با وجود بیش از 100 شهر دارای تنش آبی در میانه 1400 با مشکل قطعی آب مواجه نشویم.

در تأمین برق، ظرفیت عملی تولید برق در کشور در تابستان 99 به میزان 58 هزار و 500 مگاوات بود که با وجود به مدار بهره برداری وارد شدن واحدهای جدید حرارتی تا پیک 1400، ظرفیت عملی تولید برق کشور از مرز 62 هزار مگاوات عبور نخواهد کرد. این درحالی است که پیش بینی پیک مصرف برق در تابستان 1400 حداقل 66 هزار مگاوات است. یعنی در خوشبینانه ترین حالت، 4 هزار مگاوات کمبود در بخش تولید برق خواهیم داشت که در این زمینه وزارت نیرو از هم اکنون به فکر پیک سایی تابستان و مدیریت مصرف در روزهای پرمصرف گرم سال 1400 بوده و تجربه سالهای گذشته نشان داده که در بخش تأمین برق، اگر برنامه های پیک سایی به درستی پیش رود و مردم نیز در مدیریت مصرف همکاری کنند، می توان انتظار داشت که تابستان با خاموشی های گسترده مواجه نشویم، اگرچه احتمال خاموشی های پراکنده در تابستان 1400 دور از انتظار نیست.

اما بحران اصلی را در تأمین همزمان گاز و برق پاییز و زمستان خواهیم داشت. اگر مصرف گاز و برق در زمستان 1400 نسبت به زمستان 1399 رشدی 10 درصدی را تجربه کند، مصرف گاز بخش خانگی و تجاری از مرز 700 میلیون مترمکعب خواهد گذشت و برای رسیدن گاز بدون قطعی و افت فشار به بخش خانگی، تأمین سوخت نیروگاهی با محدودیت جدی مواجه می شود.

در زمستان سال جاری پیک مصرف برق به 40 هزار مگاوات رسید و با محدودیت در سوخت رسانی به نیروگاهها، شاهد قطع برق در برخی روزهای زمستان بودیم. حال اگر پیک مصرف برق در زمستان 1400 با رشد 10 درصدی به 44 هزار مگاوات برسد و محدودیت در تأمین سوخت نیروگاهها بیشتر از سال جاری شود، خاموشی در زمستان 1400 و یا حتی افت فشار و قطعی گاز دور از انتظار نیست.

در خصوص بنزین نیز در سال 1400، پیش بینی بازگشت مصرف به مرز 100 میلیون لیتر در روز، می تواند محقق شود؛ که با توجه به ظرفیت تولید بنزین در کشور، رسیدن به متوسط مصرف 100 میلیون لیتری، به معنای کاهش شدید صادرات بنزین خواهد بود.

با فرض ادامه شرایط سال 99 از نظر رشد مصرف ناشی از شیوع کرونا، حداقل رشد 10 درصدی در مصرف گاز و برق پیش بینی می شود که اگر از امروز فکری برای شرایط تأمین انرژی اولیه کشور در سال آینده نشود، ممکن است در روزهای سرد سال بین آبان تا بهمن ماه، معادل 20 میلیون لیتر در روز در تأمین انرژی اولیه (گاز و فرآورده نفتی) با کمبود مواجه شویم که در صورت قرار گرفتن در چنین شرایطی، تنها با واردات فرآورده های نفتی یا گاز می توان کشور را از خاموشی و قطع گاز نجات داد.

اما اگر شیوع و دربرگیری ویروس کرونا تا پیش از زمستان 1400 متوقف شود، بخشی از رشد 25 درصدی مصرف گاز و برق کشور که در سال 99 نسبت به سال 98 شاهد آن بودیم، کاسته شده و افزایش مصرف گاز و برق در سال آینده موجب می شود سالی شبیه به سال جاری در زمستان سال بعد داشته باشیم.

در مجموع شرایط تأمین انرژی در سال 1400 چه در تابستان از نظر تأمین و مصرف آب و برق و چه در زمستان از نظر تأمین گاز و تأمین سوخت مورد نیاز برای تولید برق، در صورت ادامه شرایط کرونا، چالش برانگیز و در صورت عدم ادامه شرایط کرونا، سربه سر با ظرفیت عملی تولید در روزهای پیک خواهد بود که این شرایط با توجه به تغییر دولت در میانه سال 1400، از هم اکنون نیازمند برنامه ریزی با درنظر گرفتن تمام سناریوهای ممکن است تا در سال 1400 در تابستان شاهد قطع آب و قطع برق و در زمستان شاهد قطع گاز و قطع برق نباشیم.