فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بیگانه منشأ آسیب ها و تهدیدات متعددی است. در این یادداشت به راهکارهای مقابله با این تهدیدات و آسیب ها می پردازیم.
به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری تسنیم، ظهور شبکه های اجتماعی حاصل رشد و پیشرفت بشر در فناوری اطلاعات در عصر ارتباطات است. شبکه های اجتماعی به گروهی از رسانه های برخط اطلاق می شود که در آنها مردم به تولید و تبادل اطلاعات و ایده ها می پردازند. خصوصیات اصلی شبکه های اجتماعی عبارت است از: اندازه، تراکم و ترکیب شبکه که تشکیل دهنده ساخت آن هستند و شیوه تماس، فراوانی تماس، دوام رابطه و صمیمیت از عناصر و خصوصیات تعاملی آن به شمار می روند.
شبکه های اجتماعی امکان استفاده از فرصت های مختلف در فضای مجازی اعم از جستجو، خواندن و به اشتراک گذاری محتوا را برای تعداد بسیار وسیعی از کاربران فراهم کرده اند که این حجم انبوه از مخاطبان، دارای اهمیت در حوزه های سیاسی، اجتماعی و امنیتی است و می تواند در هر کدام از این عرصه ها کشور را با تهدیدات جدی مواجه سازد. به تعبیر دیگر رشد و توسعه روز افزون شبکه های اجتماعی در فضای مجازی به خصوص شبکه های اجتماعی بیگانه و تسهیل ارتباطات علیرغم اینکه دارای فرصت های فراوانی است، ولی در واقع می تواند منشأ آسیب ها و تهدیدهایی نیز باشد.
طبق بررسی ها، در موقعیت کنونی رهاشدن فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بیگانه در کشور سبب شده تهدیدهای آن بر فرصت هایش پیشی بگیرد و به تعبیر مقام معظم رهبری فضای مجازی، به قتلگاه جوانان مبدل شود. لذا برای مقابله با این تهدیدات، تدوین سیاست های کلان و قوانین مترقی و تنظیم گری فضای مجازی و شبکه های اجتماعی امری ضروری است؛ در این باره باید مجلس به سرعت قوانین لازم را به تصویب برساند و قوه قضاییه نیز در رسیدگی به جرائم به سمت کنترل و کاهش آسیب ها برود؛ چرا که در غیر این صورت قطعا زمانی خواهد رسید که برای مهار آسیب ها و زیان هایی که از این فضا متوجه جامعه می شود، دیر شده باشد.
با توجه به تهدیدات، آسیب ها و زیان های متعدد ناشی از شبکه های اجتماعی در فضای مجازی، ضرورت مقابله با این تهدیدات امری مبرهن، واضح و بدیهی است. در اینجا 15 راهکار جهت مقابله با تهدیدات شبکه اجتماعی ارائه می شود:
1-توسعه و گسترش نقش آفرینی و مشارکت سازمان های مردم نهاد در تولید محتوا و ایجاد خدمات و زیرساخت های شبکه های اجتماعی
2-افزایش انگیزه و لزوم اقدام توسط مدیران در شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات در جهت ایجاد زمینه همکاری برای رفع موانع و تکمیل شبکه اطلاعات با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری
3-تعادل بخشی به سهم پیام رسان های اجتماعی در بازار از طریق مدیریت پهنای باند سایر خدمات
4-برگزاری نشست ها، گردهمایی ها و همایش های تخصصی برای نخبگان و مدیران به منظور آگاه سازی و توجیه آنها نسبت به روند تهدیدات شبکه های اجتماعی
5-ترمیم و انسجام بخشی به ساختار های متولی فضای مجازی با تمرکز بر شبکه های اجتماعی در کشور
6-تحقق اوامر و منویات مقام معظم رهبری در راستای نوشوندگی فرآیندهای مدیریت شبکه های اجتماعی متناسب با شرایط و اقتضائات جدید (تکمیل شبکه ملی اطلاعات)
7-مذاکره و تعامل مستمر با مدیران سرویس دهندگان و شبکه های اجتماعی خارجی به منظور تمکین به قوانین داخلی و کاهش آسیب ها
8-اصلاح و تصویب قوانین مورد نیاز در مقابله با جرائم شبکه های اجتماعی و حمایت از شبکه های اجتماعی داخلی
9-تقویت و پشتیبانی شبکه های اجتماعی بومی قابل رقابت با موارد مشابه خارجی
10- اشراف و کنترل فنی و تقویت سازوکارهای نظارتی بر فضای مجازی توسط حاکمیت و رصد، پایش، بررسی دقیق و تحلیل مستمر فعالیت بازیگران حریف در حوزه فضای مجازی و شبکه های اجتماعی
11-ایجاد بستر مناسب و جامع در فضای مجازی در جهت جذب متخصصین و نخبگان شبکه های اجتماعی (ایجاد اشتغال و فضای کسب و کار داخلی) و ارتقای سطح دانش علمی و فناوری در حوزه های مختلف فضای مجازی به ویژه شبکه های اجتماعی
12-سازماندهی مصرف و عضویت در شبکه های اجتماعی در نهادهای حاکمیتی و عمومی از طریق اعمال قوانین و نظارت موثر (ساماندهی اکانت ها، آی پی و آی دی)
13-برنامه ریزی، کنترل و برخورد هدفمند و هوشمندانه با هر گونه ابزارهای مجرمانه و مسدودسازی آنها در حوزه فضای مجازی و شبکه های اجتماعی
14-ارتقای وضعیت آمادگی زیر ساخت های حیاتی و حساس کشور در مقابل تهاجم سایبری و نفوذ شبکه های اجتماعی (پدافند غیرعامل فضای مجازی کشور)
15- تقویت همه جانبه شبکه های اجتماعی بومی در جهت تولیدات فاخر و جذاب و واکنش سریع در مستندسازی و واکنش رسانه ای به عملیات روانی حریف (نهضت مردمی تولید محتوا)