مهار ریزگردها با نهال‌کاری؛ بیابان‌های «عروس زاگرس» جنگل شد

به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری مهر - استان ایلام در غرب ایران قرار دارد و به‌دلیل داشتن طبیعتی زیبا و ۶۴۲ هزار هکتار جنگل که عمدتاً درختان بلوط هستند، به عروس زاگرس در کشور شهرت دارد.

گرچه بیشتر شهرستان‌های استان ایلام دارای جغرافیای کوهستانی و جنگلی هستند ولی شهرستان‌های مرزی مهران و دهلران دارای عرصه‌های بیابانی است که در این منطقه روزگاری تعدادی از عملیات‌های مهم دوران دفاع مقدس انجام گرفته است.

عرصه‌های بیابانی این ۲ شهرستان در زمان جنگ تحمیلی محل مین‌گذاری دشمن بعثی بود، ولی امروز با تلاش بی‌وقفه، این عرصه از مین پاک‌سازی شده و جای خود را به نهال‌کاری و جنگل‌کاری داده و استانی که خود دارای وسعت زیادی از جنگل و درخت است، برای چندمین سال مقام نخست جنگل‌کاری را در کشور به‌دست آورده است.

امروز جنگل‌کاری به‌خصوص در عرصه‌های بیابانی شهرستان‌های مهران و دهلران موجب سرسبز شدن منطقه و عامل مهمی برای مهار ریزگردهای محلی شده و علاوه بر این در آینده سبب رونق اقتصادی و گردشگری در منطقه خواهد شد.

در استان ایلام بیش از ۴۲۴ هزار هکتار اراضی بیابانی وجود دارد که حدود ۲۰ درصد از عرصه استان را شامل می‌شود و بیشتر این بیابان‌ها در مناطق جنوبی و گرمسیری استان قرار دارد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام اظهار کرد: در حال حاضر ۶۴۲ هزار هکتار جنگل طبیعی و ۷۰ هزار هکتار جنگل دست‌کاشت در استان ایلام وجود دارد و قرار است با توسعه جنگل و بیابان‌زدایی در آینده‌ای نزدیک سطح جنگل‌های استان به یک میلیون هکتار افزایش یابد.

رضا احمدی افزود: ایلام ۳۱ درصد جنگل‌کاری کشور را به خود اختصاص داده است و در چند سال گذشته بیش از ۷۰ هزار هکتار جنگل‌کاری در استان ایلام انجام شده و نقشه راه بلندمدت منابع طبیعی استان ایلام، اجرای ۳۶۰ هزار هکتار جنگل‌کاری است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام با بیان اینکه سال ۹۸، ۱۰ هزار هکتار جنگل‌کاری در استان ایلام انجام شده، گفت: استان ایلام سال ۹۸ در زمینه جنگل‌کاری رتبه نخست کشور را کسب کرده است.

وی با اشاره به اینکه توسعه جنگل‌کاری در دهلران و مهران از اولویت‌های منابع طبیعی استان ایلام است، گفت: چند سالی است در این ۲ شهرستان طرح نهال‌کاری به‌دلیل دارا بودن کانون‌های ریزگردها اجرا می‌شود.

وی بیان کرد: ۱۲ میلیون اصله نهال در ۱۰ نهالستان استان ایلام تولید شده که برای ۳۰ هزار هکتار جنگل‌کاری در سال ۹۹ استفاده می‌شود.

احمدی با اشاره به اینکه استان ایلام به‌دلیل هم مرز بودن با کشور عراق و استان خوزستان از اقلیم شکننده‌ای برخوردار است، گفت: نباید وقت را تلف کرد و هر سال برای افزایش میزان نهال‌کاری در بیابان‌های استان اقدام شود.

وی افزود: برای مهار ریزگردها به‌دنبال انعقاد یک تفاهم‌نامه بین مسئولان استان ایلام و استان واسط عراق، ۸۲ کیلومتر از حاشیه‌های راه مهران تا کوت عراق نهال‌کاری می‌شود که این طرح تاکنون پیشرفت قابل توجهی داشته است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام افزود: از این ۸۲ کیلومتر حدود ۳۰ کیلومتر با نهال‌های تولید شده در استان ایلام نهال‌کاری شده است.

وی ادامه داد: قرار است مابقی طرح با همکاری مسئولان واسط عراق نهال‌کاری شود که البته با 

همکاری مسئولان منابع طبیعی، ۲ نهالستان در واسط عراق برای این موضوع راه‌اندازی شده است.

احمدی با اشاره به اینکه در جریان جنگل‌کاری شهرستان مهران و دهلران طرح‌های آبخیزداری نیز اجرایی شده است، گفت: نوع نهال کشت‌شده بومی، متناسب با آب‌وهوای منطقه و کم‌نیاز به آب است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام اضافه کرد: نهال‌های تولیدشده در نهالستان‌های استان شامل انواع گونه‌های بومی و سازگار با منطقه شامل بلوط، بنه، ارغوان داغداغان، تنگرس محلب، گلابی وحشی، کیکم، زالزالک، بادام‌کوهی و انواع گیاهان دارویی است.

وی افزود: همه این طرح‌ها با همکاری مردم اجرایی شده و تاکنون هیچ مشکلی در بحث مراقبت و حفاظت از جنگل‌های دست کاشت استان پیش نیامده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام بیان کرد: اجرای طرح‌های آبخیزداری در کنار طرح‌های جنگل‌کاری موجب افزایش سطح آب‌های زیرزمینی در مناطق دهلران و مهران شده است.

وی گفت: اجرای طرح‌های آبخیزداری در مناطق کوهستانی استان نیز سبب مهار بسیاری سیلاب‌های مخرب در منطقه شده، در حالی سال‌های قبل سیلاب‌ها موجب وارد آمدن خسارت به شهرهای استان شده بود.

احمدی عنوان کرد: در سال ۹۸ درمجموع بیش از ۴۰۰ هزار مترمکعب کار آبخیزداری در استان ایلام انجام‌شده است.

وی گفت: درمجموع استان ایلام هم‌اکنون یکی از شاخص‌ترین استان‌های کشور در بحث تولید نهال، کاشت جنگل و طرح‌های آبخیزداری است که قطعاً در آینده بسیاری از بیابان‌های این استان جنگل‌کاری می‌شود.

رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان مهران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: طی چند سال گذشته خوشبختانه شهرستان مهران باوجود آب‌وهوای گرمسیری و وجود بیابان به یکی از مهم‌ترین مناطق کشور در بحث توسعه جنگل‌کاری و تولید نهال تبدیل شده است.

سعید طاهری بیان کرد: در حال حاضر در نهالستان مهران به‌عنوان بزرگ‌ترین نهالستان گرمسیری کشور، سالانه بیش از چهار میلیون اصله نهال از نوع گونه‌های گرمسیری تولید می‌شود.

وی عنوان کرد: کاشت ۲۵ گونه نهال مختلف در این نهالستان آن را به بزرگ‌ترین نهالستان گرمسیری کشور تبدیل کرده است.

طاهری اظهار کرد: نهال‌های تولیدشده در نهالستان مهران شامل گونه‌های کنار، کنارک، اکالیپتوس، کهور، انواع آکاسیا، گز شاهی، آتریپلکس، سوبابل، برهان، شیشه‌شور و نخل زینتی است.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مهران گفت: نهال‌های تولیدشده در تمام طرح‌های توسعه فضای سبز، جنگل‌کاری، بیابان‌زدایی استفاده خواهند شد.

وی با اشاره به ایجاد سایت گیاهان دارویی در مهران، گفت: گیاهان دارویی به دلیل آستانه تحمل بالا در برابر تنش‌های محیطی و نیاز کم به منابع آبی، برای کشت در شرایط سخت اقلیمی مناسب هستند و به دلیل نیاز کمتر به عملیات خاک‌ورزی موجب کاهش فرسایش خاک می‌شوند.

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری دهلران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ۲۵۹ هزار هکتار سطح عرصه بیابانی در شهرستان دهلران وجود دارد که تاکنون از این میزان ۴۰ هزار هکتار بیابان‌زدایی شده است.

نصرالله پارسه اضافه کرد: کار بیابان‌زدایی در چهار هزار هکتار دیگر برای آینده پیش‌بینی‌شده است.

وی با اشاره به اینکه طرح نهضت سبز در روستاها و مناطق بیابانی دهلران شامل ابوغویر، چشم هندی، صمانه و سادات دانشگر در راستای مبارزه با بیابان‌زدایی در شهرستان دهلران اجرایی می‌شود، افزود: این طرح در فصل پاییز و زمستان انجام می‌گیرد که مناسب نهال‌کاری در روستاهای مناطق بیابانی شهرستان است.

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری دهلران بیان کرد: ظرفیت تولید نهال در شهرستان سالانه ۳۵۰ هزار اصله است که با توسعه نهالستان به یک‌میلیون اصله می‌رسد.

بدون شک با اجرای طرح‌های جنگل‌کاری در آینده‌ای نزدیک استان ایلام به یک استان کاملاً سبز در کشور تبدیل می‌شود و بخش مهمی از جمعیت مناطق مرزی استان نیز به دلیل وجود جنگل در استان ماندگار خواهند بود.

ریزگردها از مشکلات اساسی استان ایلام در سال‌های گذشته بوده و بی‌شک اجرای طرح‌های جنگل‌کاری در مهار گردوغبارهای محلی مؤثر است.

وجود جنگل‌های سرسبز در مناطق گرمسیری استان ایلام فرصت‌های خوبی در زمینهٔ توسعه گردشگری نیز فراهم می‌کند که البته همه این کارها نیاز به ادامه راه جنگل‌کاری در این استان دارد.