بررسی احتمال اقدام بیوتروریستی شیوع ویروس کرونا

به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری آنا، تیرماه سال گذشته بود که خبر «انتصاب دو عضو هیئت‌علمی واحد تهران شمال به عنوان مجری برنامه‌های علمی استان تهران» منتشر شد. بر مبنای این خبر  لاله فرهنگ متین، مدیر کل پژوهشی واحد تهران شمال، به عنوان مجری برنامه علمی پدافند غیرعامل استان تهران و کامران لاری، مدیرگروه‌های آموزشی سیستم‌های انرژی، بیولوژی و فیزیک دریا و مهندسی محیط زیست این واحد دانشگاهی، به عنوان مدیر برنامه علمی توسعه دریای استان تهران احکام خود را از دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی دریافت کردند.

پس از گذشت ۹ ماه از انتتصاب «لاله فرهنگ متین به عنوان مجری برنامه علمی پدافند غیرعامل واحد تهران شمال به سراغ او رفته‌ایم تا در خصوص اقدامات انجام شده تا کنون در خصوص این برنامه علمی جویا شویم.

دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال برای اجرای طرح پایش چه اقداماتی را انجام داده است؟

متین: در راستای بخشنامه فاز اجرایی نظام جامع پژوهش اثرگذار یکپارچه‌ی شبکه‌ای(پایش) که توسط دکتر طهرانچی، ریاست دانشگاه آزاد اسلامی در ۲۶ آبان ۱۳۹۸ مبتنی بر پیاده سازی اقدام ۲-۷ از مجموعه اقدامات سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها برای جهت‌دهی پایان نامه‌های تحصیلات تکمیلی با رویکرد مسئله‌محور ابلاغ شد، در معاونت پژوهشی واحد تهران شمال نیز متعاقباً با برگزاری کارگاه‌های آموزشی سامانه پایش آزاد ویژه اساتید و ارسال راهنما ی سامانه پایش ویژه اساتید و دانشجویان بستر لازم برای عملیاتی شدن مطلوب این بخشنامه با جدیدت پیگیری می‌شود.

همچنین در اداره پژوهش ستاد و دانشکده‌ها پاسخگویی مناسب به مشکلات سامانه برای دانشجویان و اساتید وجود دارد و در صورت رفع نشدن مشکلات بلافاصله از واحد پشتیبان در دبیرخانه پایش راهنمایی لازم کسب می‌شود. همچنین انتشار اخبار و بخشنامه‌های مرتبط به طور منظم برای دانشکده‌ها و مدیران محترم گروه‌ها صورت می‌پذیرد و برگزاری جلسات هماهنگی، پرسش و پاسخ بسیار تاثیرگذار است.

دانشگاه آزاد تهران شمال در خصوص پدافند غیرعامل چه کارهایی انجام داده است؟ 

متین: در ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ ماموریت ویژه علمی پدافند غیرعامل به واحد تهران شمال توسط آقای دکتر طهرانچی ابلاغ شد، در همین راستا بعد از انعقاد تفاهم نامه مشترک بین واحد تهران شمال و سازمان پدافند غیرعامل کشور، عمده فعالیت‌های تخصصی و علمی ذیل آن پیگیری می‌شود.

از جمله اقدامات مهم طراحی نقشه جامع علمی پژوهشی پدافند غیرعامل در ۹ حوزه علمی است. همچنین برگزاری نشست‌های تخصصی در حوزه‌های مدیریت و ارزیابی ریسک، تاب‌آوری زیرساخت‌های شهری و هوشمند سازی و دفاع سایبری و نقد و بررسی پروژه بایو جمی تالاب انزلی و... است.

از فعالیت‌های مهم دیگر به راه‌اندازی مدرسه عالی مهارتی پدافند غیرعامل می‌توان اشاره کرد. با توجه به شیوع بیماری کرونا در چین، واحد تهران شمال از ابتدای بهمن ۱۳۹۸ ذیل حوزه دانشی تهدیدات زیستی و علوم زیستی اقدام به برگزاری جلسات پیشگیری و مدیریت بیماری کرونا در حوزه تهدیدات زیستی کرد و یکی از دستاوردهای آن تدوین دستورالعمل مدیریت بحران و پیشگیری از بیماری کرونا ویژه دانشگاه‌ها و مدارس است.

کمیته‌های قرارگاه پدافند زیستی دانشگاه آزاد استان تهران در راستای افزایش توان عملیاتی در حوزه‌های (خدمات مشاوره کرونا، تولید محصولات انیمیشن، تیزر، کلیپ، موشن‌گراف، مشاوره پزشکی کرونا ۴۰۳۰، خدمات بیمارستانی و مراقبت قرنطینه و نقاهتگاه، حوزه رسانه، حوزه IT و برنامه نویسی، فعالیت در کمیته غربالگری پدافند زیستی با  مهارت لازم در آزمایشگاه مولکولی به روش PCR و ساخت وسایل و تجهیزات مورد نیاز)؛ برنامه علمی پدافند غیرعامل واحد تهران شمال از اعضای هیئت‌علمی، کارشناسان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی واحد که مهارت لازم در موارد مذکور را داشتند، جهت همکاری در این سنگر مقدس برای ارائه خدمات به هموطنان عزیز  دعوت کرده و لیست داوطلبان شرکت در این پویش جهادی به استان تهران ارائه شد.

از دیگر اقدامات مهم برنامه علمی پدافند غیر عامل با توجه به تدابیر و اشاره مقام معظم رهبری، می‌توان به تشکیل گروه علمی جهت بررسی احتمال اقدام عامدانه و بیوتروریستی در شیوع ویروس کرونا و بررسی جامع اطلاعات، مدارک و مستندات در این خصوص اشاره کرد.

چه موضوعات و چالش‌هایی را در طرح پایش لحاظ کرده‌اید؟

متین: حوزه‌های مورد بررسی ارزیابی و مدیریت ریسک، علوم و فناوری زیستی، حقوق، روابط بین‌الملل و علوم سیاسی، حوزه سایبری، فنی مهندسی، روانشناسی و علوم شناختی، شیمی و نانو فناوری، فرهنگی اجتماعی و اقتصاد و مدیریت با رویکرد احصاء چالش‌ها، رصد و پایش تهدیدها ، مصون سازی و حفاظت از زیرساخت‌ها و تاب آوری و کاهش آسیب پذیری است.

دانشگاهیان چگونه می‌توانند به تولید علم کمک کنند؟

متین: با توجه به اینکه سال ۱۳۹۹، توسط مقام معظم رهبری، سال جهش تولید نام‌گذاری شده است، در حوزه دانشگاه نیز باید این مهم مورد توجه ویژه ما دانشگاهیان قرار گیرد و رویکرد جهش تولید دانش اهمیت دارد. از اولویت‌های تولید دانش، رصد و پایش مشکلات اساسی و تراز اول کشور است.

دانشگاه باید مشکلات صنعت و ... را حل کند و رقیب صنعت نیست. مرور مقالات بین المللی و چاپ مقاله در مجلات معتبر جهانی در تولید دانش، لزوما هدف غائی نخواهد بود. حل مسائل واقعی باید مورد توجه قرار گیرد.

آسیب‌ها و چالش‌های طرح پایش آزاد چیست؟

متین: هر طرحی در زمان پیاده سازی ممکن است با چالش‌هایی روبرو شود، یکی از سئوالاتی که برخی از دانشجویان و اساتید به این طرح وارد می‌دانند این است که ماهیت پژوهش بدون چاچوب بدون آن است و با توجه با احصای چالش‌ها و تعریف شدن زمینه‌های پژوهشی و ایجاد مرز مشخص، ممکن است خلاقیت و... محدود شود. از طرف دیگر از ویژگی‌های سامانه‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات، این است که با مرور زمان تکمیل خواهد شد.

در حال حاضر سامانه پایش در حال به روز رسانی است و انتظار می‌رود به زودی برای کاربران اصلی آن محیطی جذاب‌تر و ساده تر باشد. از دیگر چالش‌ها این است که برخی دانشجویان مطرح می‌کنند سامانه الکترونیکی قرار است به سرعت کار بیفزاید ولی به دلیل پاره‌ای از مشکلات احتمالی در حین بارگذاری پایان‌نامه تا صدور کدشناسه و... نیاز به تماس دانشجویان با واحد پشتیبان و اخذ راهنمایی و صرف زمان است و در ابتدای راه‌اندازی یک سامانه جامع اینگونه مشکلات تا حد زیادی طبیعی و قابل حل است.

چه راهکاری برای تقویت طرح پایش در واحدهای دانشگاه آزاد وجود دارد؟

متین: یکی از عوامل موثر در موفقیت این طرح، باور به اهمیت نگاه مسئله محور و ضرورت آن است و حمایت کامل مسئولین واحدها از طرح پایش، مجریان برنامه‌علمی و برگزاری کارگاه‌های آموزش سامانه و توجیهی ویژه اساتید و دانشجویان است. همراه بودن حوزه معاونت پژوهشی واحدها و پشتیبانی از سئوالات و مشکلات مطرح شده مؤثر خواهد بود.

بازنگری و به‌روز رسانی چالش ها تا زمینه‌های پژوهشی هر برنامه علمی در واحدهای پیشرو و تعامل سازنده با دبیرخانه استان¬ها و دبیرخانه پایش سازمان مرکزی به تقویت این طرح کمک خواهد کرد.

برای اینکه پژوهش‌های دانشگاهی به حل مسائل کشور کمک کند و در طرح پایش موثر باشند، چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌کنید؟

متین: عنایت به طرح پایش به ساماندهی پژوهش‌ها با اولویت حل مسائل کشور کمک به‌سزایی خواهد کرد. پژوهش در این خصوص باید بنیادین، زیربنایی و کاربردی باشد و لزوماً پژوهش مسئله محور به انجام پروژه محدود نمی‌شود. برای حل مشکلات کشور نیاز به طراحی پژوهش‌هایی است که تا حد امکان از امکانات موجود در کشور و به صورت بومی بهره‌مند شود و در کنار خلاقانه بودن با مبانی علمی هم‌سو باشد.