افغانستان در سال ۲۰۱۹ میلادی بیش از هر زمان دیگری در ۱۸ سال گذشته به صلح نزدیک شد هر چند در این سال همچنین شاهد سطح بی‌سابقه‌ای از خشونت‌ها و تلفات غیرنظامیان بود.
به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری ایرنا، سال ۲۰۱۹ در افغانستان برای اولین بار از زمان مناقشه ۱۸ ساله در پی حمله آمریکا به این کشور ، با امید به صلح آغاز شد. در ماه ژانویه انتظارات برای توافق صلح بین آمریکا و گروه طالبان پس از آن بالا رفت که دو طرف بطور اصولی درباره چهارچوب توافق صلح موافقت کردند.
در چهارچوب مورد توافق بیان شده بود که طالبان به گروههای نظامی و جنگجویان خارجی اجازه استفاده از افغانستان به عنوان محلی برای اجرای حملاتی به خارج از این کشور را نخواهد داد .
چهارچوب مورد توافق همچنین خروج کامل نیروهای آمریکایی و سازمان "ناتو" ، گفت‌وگوی بین گروههای افغان و آتش‌بس دائمی بین آمریکا و طالبان را پیش بینی کرده بود.
افغان‌ها بر این باور بودند که کشورشان در پی چندین دهه مناقشه با دهها هزار کشته ، سرانجام در این سال شاهد صلح خواهد بود.
نشست‌های آمریکا و طالبان در دوحه قطر در چند ماه بعد از آن در شرایطی دنبال شد که حملات گروه طالبان در سرتاسر افغانستان و همچنین حملات هوایی تحت رهبری آمریکا نیز ادامه داشت.
در یک اقدام قابل توجه دیگر در مسیر صلح ، شهر دوحه قطر در ماه ژوییه میزبان نشست دو روزه‌ای بین طالبان و مقامات افغانستان بود. در حالی که افزایش شمار تلفات در افغانستان ادامه داشت ، در این نشست درخواستی برای "به صفر رساندن" تلفات غیرنظامیان مطرح شد.
"عبدالولی صادق" از استان کنر افغانستان گفت: ما در ابتدا امیدهای زیادی برای صلح داشتیم اما بعدا متوجه شدیم که موانع زیادی بر سر راه است.
در ماه سپتامبر ، درست در زمانی که گمان می‌رفت مذاکرات آمریکا و طالبان به مرحله پایانی رسیده است ، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با اشاره به افزایش خشونتی که منجر به کشته شدن یک سرباز آمریکایی شده بود ، بطور ناگهانی اعلام کرد که توافق با طالبان "مرده است". طالبان اعلام کرد که اعلام این مساله از سوی ترامپ "شوک" بوده است.
** انتخابات در فضای ناامنی و ابهام سیاسی
دو هفته پس از تصمیم ترامپ به توقف مذاکرات ، مردم افغانستان روز ۲۸ سپتامبر (ششم مهر ماه) برای انتخاب رئیس جمهوری جدید به پای صندوق‌های رای رفتند.
طالبان تهدید کرد که تجمعات انتخاباتی و حوزه‌های رای‌گیری را هدف حمله قرار خواهد داد و نیروهای نظامی و امنیتی افغانستان با حمایت آمریکا نیز حملات زمینی و هوایی خود را تشدید کردند.
عبدالولی صادق که انتخابات را گامی در مسیر صلح می‌داند نیز با وجود تهدیدات طالبان در انتخابات شرکت کرد. وی گفت:خانه من در آتش بین طالبان و نیروهای افغانستان گرفتار شد و من برادر ۱۹ ساله و خواهر ۱۲ ساله‌ام را از دست دادم.
عبدالغنی راننده ۴۳ ساله اهل کنر نیز در روز انتخابات در آتش سنگین دو طرف گرفتار شد و دختر و پسرش را از دست داد . بچه‌ها در خانه بودند در حالی که او برای رای دادن رفته بود.
وی گفت: نبردهای شدیدی بین نیروهای امنیتی و طالبان وجود داشت اما من با این وجود رفتم که رای بدهم تا بتوانیم در کشورمان صلح و آینده خوبی برای بچه‌هایمان داشته باشیم.
** آمار بالای تلفات غیرنظامیان
سال ۲۰۱۹ که زمان بیشترین تلاش‌ها برای صلح در افغانستان بود ، همچنین شاهد افزایش خشونت‌ها و تلفات بود. سازمان ملل اعلام کرد که ماه‌های ژوییه ، اوت و سپتامبر شاهد تعداد بی‌سابقه تلفات غیرنظامیان بود. نمایندگی سازمان ملل (یوناما) اعلام کرد که بین ماه‌های ژانویه و سپتامبر ۲ هزار و ۵۶۳ تن در افغانستان کشته و ۵ هزار و ۶۷۶ تن نیز مجروح شدند.
ماه ژوییه به عنوان خونبارترین ماه ثبت شد بطوری که در این ماه بیش از یک هزار و ۵۰۰ غیرنظامی کشته یا زخمی شدند.
سازمان ملل در گزارشی در ماه آوریل اعلام کرد شمار غیرنظامیانی که توسط نیروهای آمریکایی و افغان کشته شده‌اند بیش از تعداد کسانی است که توسط گروههای مسلح در افغانستان کشته شدند. در حدود ۷۱۷ غیرنظامی توسط نیروهای آمریکایی و افغان کشته شدند در حالی که ۵۳۱ تن توسط جنگجویان شورشی کشته شده‌اند.
یک گزارش یوناما در ماه اکتبر اعلام کرد که در جریان کارزار انتخاباتی در ماه سپتامبر ۸۵ تن کشته و نزدیک به ۴۰۰ نفر دیگر مجروح شدند. این گزارش خاطرنشان کرد که ۸۰ درصد این تلفات ناشی از اقدامات طالبان برای خرابکاری در انتخابات بوده است.
در همین حال ، رئیس نهاد «حمایت کننده رسانه های آزاد افغانستان» (نی) اعلام کرد: به رغم اینکه در سال ۲۰۱۹ خشونت علیه خبرنگاران در افغانستان ۴۲ درصد کاهش یافته است اما در سال جاری میلادی تعداد ۱۰ خبرنگار در کشور کشته شده اند. «مجیب خلوتگر» روز یکشنبه در نشست مطبوعاتی در کابل گفت: یافته های این نهاد نشان می دهد که هنوز هم خشونت زیادی علیه خبرنگاران وجود دارد و درسال جاری میلادی ۱۱۵ مورد خشونت علیه خبرنگاران ثبت شده است.
عبدالولی شهروند افغانستانی در این خصوص گفت:به گمان من ، حضور نیروهای خارجی در افغانستان علت اصلی این جنگ بدون پایان در کشور ما است. وی افزود: طالبان نیز مردم زیادی را کشته است ؛ آنها باید برای رسیدن به صلح تلاش کنند زیرا کشتن افراد هرگز منجر به صلح نشده است.
** احیای مذاکرات صلح و سرنوشت نامشخص آتش‌بس
در روز جشن شکرگزاری سال ۲۰۱۹ ، ترامپ بطور سرزده از نیروهای آمریکایی در افغانستان بازدید کرد و اعلام کرد که مذاکرات صلح با طالبان احیا شده است.
اعلام این مطلب در روز ۲۸ نوامبر یک هفته پس از آن صورت گرفت که دو گروگان غربی با سه تن از فرماندهان طالبان مبادله شدند و آمریکا تاحدی میانجی این مبادله بود.
در روز چهارم ماه دسامبر ، زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان وارد کابل شد و سه روز بعد نیز برای دور تازه‌ای از مذاکرات صلح با هیاتی از طالبان در دوحه دیدار کرد.
مذاکرات جدید در دوحه متمرکز بر گام‌هایی بود که می‌تواند منجر به آتش‌بس و پایان مناقشه ۱۸ ساله در افغانستان شود. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز ۷ دسامبر گفت: آمریکا امروز بار دیگر به مذاکرات در دوحه پیوست و تمرکز مباحثات بر کاهش خشونت است که منجر به مذاکرات بین افغانی و آتش‌بس خواهد شد.
این در حالی است که طالبان تا کنون از تعامل و گفت‌وگو با دولت کابل خودداری کرده و آن را دست نشانده آمریکا قلمداد کرده است. روز ۱۱ دسامبر ، این گروه مسلح اقدام به یک حمله مسلحانه در بیرون بیمارستانی در نزدیکی پایگاه نظامی بگرام در استان پروان در شمال کابل کرد که دو غیر نظامی در آن کشته شدند. خلیل‌زاد نسبت به این حمله ابراز خشم کرد و گفت که مذاکرات دوحه پس از آن ازسرگرفته خواهد شد که طالبان با رهبران خود درباره ادامه خشونت رایزنی کنند.
از سوی دیگر ، سخنگوی گروه طالبان امروز یکشنبه اعلام کرد مشورت برای پذیرش آتش بس ادامه دارد و تاکنون تصمیمی در این خصوص گرفته نشده است . «ذبیح الله مجاهد» افزود : زمانی که تصمیم نهایی در خصوص آتش بس گرفته شود به رسانه‌ها اعلام می شود.
شب گذشته برخی از منابع داخلی و شماری از کارشناسان افغان از توافق آتش بس موقت بین طالبان و آمریکایی ها خبر داده بود. دولت افغانستان و آمریکایی ها،پذیرش آتش بس را پیش شرط آغاز مذاکرات بین گروههای افغان عنوان و بر بسته شدن پایگاه های طالبان در خارج از مرزهای افغانستان تاکید کرده اند.
** اعلام با تاخیر نتایج انتخابات و امیدواری مردم افغانستان به صلح
روز ۲۲ دسامبر کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان پس از تاخیری دو ماهه نتایج اولیه انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کرد. این کمیسیون علت تاخیر را مسائل فنی ، ادعاهای تقلب و اعتراض نامزدها اعلام کرد.
بر اساس این نتایج ، اشرف غنی رئیس جمهور دولت وحدت ملی قبلی افغانستان ۵۰.۶۴ درصد آراء را کسب کرده و در مسیر پیروزی و کسب دومین دوره ریاست جمهوری پنج ساله قرار دارد. عبدالله عبدالله نزدیک‌ترین رقیب غنی است که ۳۹.۵۲ درصد از ۱.۹ میلیون رای را به خود اختصاص داده است .
"وریس غمگین" (Waris Ghamgin) ۴۳ ساله ساکن روستای "غنی خیل" در جنوب شرقی جلال‌آباد گفت: نمی‌دانم سال آینده برای ما چه ارمغانی خواهد داشت اما دستکم به علت تلاش‌های صلح و انتخابات در کشور ، امیدوار هستم. وی افزود: با وجود اینکه تعداد زیادی انسان‌های بی‌گناه جان خود را از دست داده‌اند ، اینها دو نشانه خوب در کشور ما هستند. ما به اندازه کافی برای کشورمان قربانی داده‌ایم ؛ اکنون صلح باید بیاید.