کدام گزینه برای تداوم خودکفایی در تولید بنزین اقتصادی‌تر است؟

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران نسبت به افزایش قابل توجه مصرف بنزین در کشور هشدار داده و با انتشار گزارشی، گزینه‌های پیش‌روی کشور برای ادامه بی‌نیازی از واردات بنزین را مطرح کرد.

بر اساس این گزارش، نگاهی به آهنگ ساخت و توسعه صنعت پالایش نفت کشور نشان می دهد که در پنج سال گذشته تاکنون با ثبت رکوردهای جدید در کنار افزایش ظرفیت، نسبت به کیفی سازی تولید انواع فرآورده‌های نفتی به ویژه بنزین و گازوئیل هم طرح‌های متعددی یکی پس از دیگری در مدار بهره برداری قرار دارند.

در حال حاضر ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی ایران به دو میلیون و 300 هزار بشکه در روز افزایش یافته و پیش بینی می‌شود تا پایان سال جاری با بهره برداری از چند طرح جدید از جمله تکمیل ساخت فاز چهارم پالایشگاه ستاره خلیج فارس، این ظرفیت به حدود دو میلیون و 400 هزار بشکه در روز افزایش یابد.

با شتاب گرفتن آهنگ پالایشگاه سازی در کشور هم اکنون ایران از ظرفیت تولید روزانه حدود 115 میلیون لیتر بنزین برخوردار بوده و ضمن بی نیازی از واردات این فرآورده استراتژیک نفتی در شرایط تحریم به بزرگترین تولیدکننده بنزین در بین کشورهای عضو اوپک تبدیل شده و همزمان ظرفیت تولید گازوئیل کشور هم به 125 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

در کنار ظرفیت‌سازی جدید برای پالایش نفت خام و میعانات گازی و افزایش ظرفیت تولید بنزین و گازوئیل، با هدف صیانت از محیط زیست و کاهش انتشار آلایندگی ها در کلانشهرهای کشور ظرفیت تولید بنزین و گازوئیل با کمترین میزان گوگرد، ترکیبات حلقوی و آروماتیکی مطابق با استانداردهای یورو 4 و 5 اتحادیه اروپا، هم اکنون ظرفیت تولید روزانه بنزین با استاندارد یورو 4 و 5 به حدود 75 میلیون لیتر و گازوئیل به 50 میلیون لیتر افزایش یافته و قطعا با بهره برداری از طرح‌های در دست اجرا این ظرفیت تولید با افزایش بیشتری همراه خواهد شد.

پرسش اینجاست که ساخت و بهره برداری از واحدهای جدید پالایشگاهی با هدف ادامه روند بی‌نیازی از واردات تا چند سال آینده باید ادامه یابد؟

در 6 ماهه نخست امسال متوسط مصرف روزانه بنزین کشور بیش از 90 میلیون لیتر در روز بوده و به اعتقاد تحلیلگران اقتصادی در صورتی که اقدامی برای مدیریت مصرف سوخت در کشور انجام نشود باید شاهد ازسرگیری واردات بنزین و گازوئیل در آینده‌ای نزدیک باشیم.

در کنار استفاده از ابزارهایی همچون سامانه هوشمند سوخت  و عرضه کارتی، اصلاح قیمت‌ها و تصویب و اجرای سیاست‌های جدید مدیریت تقاضا یکی از مهمترین راهکارها برای مدیریت تقاضا در سبد سوخت خودروهای کشور با اولویت ایجاد توازن بین عرضه و تقاضا و جلوگیری از واردات، متنوع‌سازی سبد سوخت خودروهاست.

* افزایش سهم گاز در سبد سوخت فرصت یا تهدید؟

در حال حاضر ایران بزرگترین ذخایر اثبات شده گاز جهان را در اختیار دارد و ظرفیت تولید گاز ایران با توسعه فازهای پارس جنوبی به بیش از 800 میلیون مترمکعب در روز رسیده که در صورت بهره برداری از فازهای باقی مانده پارس جنوبی و سایر طرح های توسعه‌ای بخش بالادستی صنعت گاز، ظرفیت تولید این سوخت پاک تا پایان فعالیت دولت دوازدهم به مرز یک میلیارد مترمکعب در روز افزایش می یابد.

در پنج سال گذشته با توسعه پارس جنوبی، افزایش ظرفیت تولید گاز و به تبع آن افزایش عرضه این حامل انرژی پاک در بخش‌های مختلف خانگی، تجاری، صنایع، نیروگاهی و ... شاهد جایگزینی گاز طبیعی با انواع فرآورده‌های نفتی و به دنبال آن افزایش صادرات محصولات نفتی در کشور بودیم که از گاز طبیعی می‌توان به عنوان یک حامل انرژی پاک برای متنوع سازی سبد سوخت خودروهای کشور استفاده کرد.

وجود ظرفیت بالای تولید در کنار شبکه گسترده انتقال و توزیع گاز در سراسر کشور بهترین فرصت و مزیت برای متنوع سازی سبد سوخت خودروها بوده و می توان با این تنوع آفرینی علاوه بر مدیریت بیشتر مصرف بنزین زمینه بر روی صرفه‌جویی در هزینه‌های چند میلیارد دلاری ساخت پالایشگاه های جدید، جلوگیری از واردات بنزین و گازوئیل و حتی افزایش صادرات این فرآورده های نفتی، حفظ و صیانت از محیط زیست و کاهش انتشار آلاینده ها در کلانشهرها حساب باز کرد و عملا جای ساخت پالایشگاه با رویکرد تامین نیازهای داخلی سوخت، با هدف توسعه صادرات فرآورده های نفتی، تکمیل زنجیره‌های ارزش و ایجاد پتروپالایشگاه ها در کشور اقدام کرد.