دیدار پنس با جانسون

«مایک پنس»، معاون رئیس‌جمهور آمریکا امروز پنجشنبه در دفتر «بوریس جانسون»، نخست‌وزیر انگلیس با وی دیدار کرد. 

«مایکل ویلنر»، خبرنگار روزنامه آمریکایی «مک‌کلاچی» گفته مایک پنس در این یددار به دنبال مجاب کردن انگلیس برای احیای تحریم‌های بین‌المللی شورای امنیت علیه ایران، در صورت توسعه برنامه غنی‌سازی از سوی تهران است. 

ویلنر در توئیتر نوشت: «معاون رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال طرحی است که به موجب آن انگلیس، در صورت توسعه برنامه غنی‌سازی ایران تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه این کشور را احیا کرده و برجام را کاملاً باطل کند.»

دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا از کشورهای باقی‌مانده در برجام خواسته قبل از فرارسیدن موعد رفع تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران، از بند موسوم به «مکانیسم ماشه» در این توافق برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران استفاده کنند.

 منظور از مکانیسم ماشه همان «ساز و کار حل اختلافات» در بندهای ۳۶ و ۳۷ در توافق هسته‌ای برجام است که در آنها مسائل مربوط به  حل و فصل اختلاف میان  طرف‌های برجام، در صورت بروز مناقشه مفصلاً شرح داده شده‌اند. این دو بند از آنجا که رجوع به آنها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منجر شود به «مکانیسم ماشه» معروف شده‌اند. 

طبق این دو بند، در صورتی که کشورهای اروپایی ایران را به عدم پایبندی به توافق هسته‌ای متهم کنند و تصمیم بگیرند مسئله را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع دهند، ایران به عنوان طرف متشاکی ۳۰ روز فرصت خواهد داشت رضایت طرف شاکی (کشورهای اروپایی) را جلب کند. در صورتی که رضایت طرف شاکی جلب نشود، پرونده پس از چند روز به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع خواهد شد. 

شورای امنیت ظرف یک ماه بعد از دریافت این شکایت بایستی درباره بازگشت تحریم‌های ایران رأی‌گیری کند، اما کشورهای غربی در مذاکرات برجام ساختار این رأی‌گیری را به گونه‌ای تغییر داده‌اند که امکان وتوی نظر کشورهای غربی درباره برگرداندن تحریم‌ها علیه ایران به کل از روسیه و چین سلب شده است.

در شورای امنیت به جای رأی‌گیری درباره «رفع تحریم‌های ایران» بر سر «ادامه رفع تحریم‌های ایران» رأی‌گیری می‌شود؛ این تغییر در عبارت‌پردازی ابتکار عمل استفاده از حق وتو را عملاً در اختیار طرف غربی قرار می‌دهد، به این صورت که این طرف‌ها می‌توانند از حق وتوی خود استفاده کرده و از تصویب «ادامه لغو تحریم‌ها» جلوگیری کنند. در این حالت، قطعنامه‌های تحریمی پیشین سازمان ملل متحد علیه ایران احیا خواهند شد. 

یک مقام دولت آمریکا اخیراً  اذعان کرده که واشنگتن با توجه به خروج از برجام نمی‌تواند از ساز و کارهای مندرج در این توافق برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران استفاده کند.

«برایان هوک»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران ۲۹ مردادماه سال جاری گفت:  «در خصوص مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها (مکانیسم ماشه) باید بگویم ما دیگر داخل آن توافق (برجام) نیستیم. طرف‌هایی که هنوز داخل توافق هستند باید تصمیم خودشان را بگیرند که می‌خواهند از مکانیسم حل اختلاف استفاده کنند یا خیر. تردیدی وجود ندارد که ایران در حال نقض توافق هسته‌ای است ولی این تصمیمی است که آنهایی که داخل توافق هستند باید بگیرند.»

پیش از این، کارشناسان گفته‌اند آمریکا بعد از خروج از برجام به جهت آنکه جزئی از این توافق هسته‌ای نیست نمی‌تواند برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به بند مکانیسم ماشه در برجام استناد کند. 

دولت آمریکا با توجه به اینکه نمی‌تواند از این مکانیسم استفاده کند در هفته‌های گذشته تلاش کرده توجه کشورهای عضو برجام را به فرارسیدن موعد رفع تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در اکتبر سال ۲۰۲۰ جلب کند. 

 «مایک پامپئو»، وزیر خارجه آمریکا روز ۳۰ اردیبهشت‌ماه در جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد ضمن ابراز نگرانی از فرا رسیدن موعد اتمام تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران خواستار تمدید این محدودیت‌ها شد.