یک نماینده ارشد کنگره آمریکا میگوید پس از هدف قرار گرفتن پهپاد آمریکایی توسط ایران، ترامپ می‌خواست نظرات افرادی جز بولتون و پامپئو را نیز در این مورد بشنود.
به گزارش پایداری ملی، «آدام شیف»، عضو رئیس کمیته منتخب اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا میگوید پس از آنکه ایران پهپاد آمریکایی را هدف قرار داد و ساقط کرد، در دیدار با «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا تأکید کرده است که باید از میزان تنش با ایران کاست.
یک ماه پیش، سامانه پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران یک فروند پهپاد جاسوسی آمریکایی را که وارد حریم هوایی ایران شده بود، هدف قرار داد. در پی آن رخداد، ترامپ نشستی با حضور سران کنگره برگزار کرد و نظر آن‌ها در مورد نحوه پاسخ به این تحول را جویا شد. وی ساعاتی بعد، اعلام کرد از اقدام نظامی علیه ایران منصرف شده است.
شیف که یکی از نمایندگان حاضر در آن نشست بوده، دیروز در کنفرانسی با عنوان «دفاع از ایالات متحده در برابر رقبای خارجی» در اندیشکده «اسپن»، روایتی از آنچه در آن جلسه گذشته، ارائه کرد.
وی «زبان بدن» ترامپ و اعضای دولت در آن نشست را «شگفت‌انگیز» توصیف کرد و گفت: «این احساس را داشتم که رئیس‌جمهور می‌خواست حرف‌های افرادی خارج از حلقه خود را هم بشنود. او می‌دانست موضع [جان] بولتون [مشاور امنیت ملی کاخ سفید] چیست، او می‌دانست موضع [مایک] پامپئو [وزیر خارجه آمریکا] چیست، و این احساس را داشتم که می‌خواهد صداهای دیگر را هم بشنود.»
شیف افزود: «برخی از ما این سؤال را داشتیم که چرا چنین نشستی دارد برگزار می‌شود، دولت از این نشست چه می‌خواهد به دست آورد؟ آیا می‌خواهند فقط یک عکس یادگاری بگیرند؟ آیا ما بر روند تصمیم‌گیری اثری خواهیم داشت؟ اما احساس من از این دیدار این بود که او واقعا به دیدگاه ما علاقمند بود.»
این عضو ارشد مجلس نمایندگان آمریکا درباره توصیه‌ای که در آن نشست به ترامپ کرده، گفت: «نکته‌ای که در طول نشست بر آن تأکید کردم، این بود که هدف ایرانیها در این مورد، دور کردن ما از متحدانمان است. بیا به پاسخی فکر کنیم که ما و متحدانمان را گردهم آورد و ضمنا بیا به چیزی فکر کنیم که به جای تشدید تنش، به کاهش تنش منجر شود.»
افزود: «و نکته پایانی من این بود که ما به شما اجازه استفاده از نیروی نظامی را نداده‌ایم. و باید درک کنید که دستکم از منظر دموکرات‌ها در کنگره، نباید روی مجوزهای سال ۲۰۰۱ یا ۲۰۰۲ برای استفاده از نیروی نظامی، حساب کنید. آنچه شما به دنبال آن هستید، تحت شمول هیچ‌یک از این مجوزها نیست.»
ترامپ بعد از آن جلسه با بیان این ادعا که نمی‌خواهد شاهد کشته شدن نیروهای ایرانی باشد، گفت اقدام نظامی علیه ایران را لغو کرده است. بعدا روزنامه «نیویورک‌تایمز» گزارش داد که نگرانی از تبعات سیاسی و نظامی گسترده حمله به ایران، ترامپ را از این تصمیم منصرف کرده است.
«ایران به دنبال جدایی انداختن میان آمریکا و متحدانش است»
در بخش دیگری از نشست اندیشکده اسپن، از شیف درباره توقیف یک نفتکش انگلیسی در خلیج فارس سؤال شد. او در پاسخ به این سؤال که آیا ایران با این اقدام به دنبال تشدید تنش است یا این، صرفا پاسخ ایران به توقیف یک نفتکش حامل نفت ایرانی در «جبل طارق» است، گفت: «این [اقدام] را مقداری از هرکدام این‌ها می‌دانم. ایرانیها احساس می‌کنند که این راهی برای پاسخ دادن و راهی برای قدرتنمایی است و راهی برای پاسخ دادن به توقیف یکی از کشتی‌هایشان است.»
او با طرح این ادعا که اقدام انگلیس در توقیف نفتکش حامل نفت ایران «قانونی» بوده و اقدام ایران «غیرقانونی»، گفت واشنگتن و متحدانش باید برای «حراست از آزادی کشتی‌رانی در تنگه هرمز» با یکدیگر همراه شوند. شیف در مورد اهداف راهبرد ایران در خلیج فارس، مدعی شد تهران می‌خواهد با افزایش تنش، «ما را از متحدانمان دور کنند تا متحدانمان را مجبور کنند که به ما فشار بیاورند تا ما تحریم‌ها را کاهش دهیم.»
شیف با تأکید بر لزوم «حفظ اتحاد» و تلاش برای کاستن از تنش‌ها، گفت باید به نحوی «به مسیر دیپلماتیک» با ایران بازگشت.
وی سپس ایران را به دست داشتن در انفجار چند نفتکش در خلیج فارس متهم کرد و گفت با وجود «روشن بودن اطلاعات»، اما «ما نتوانستیم متحدان خودمان را متقاعد کنیم که این اتهام را [علیه ایران] طرح کنند و به ما بپیوندند.»
شیف افزود: «مسئله‌ای که تشکیل چنین ائتلافی را دشوار کرده، این است که آنچه الان در جریان است، کاملا قابل پیش‌بینی بود و نه تنها ما، بلکه متحدان ما هم پیش‌بینی کرده بودند. از دید آن‌ها، آن‌ها کاملا حق دارند بگویند که این دقیقا همان چیزی است که انتظار داشتیم بعد از خروج ایالات متحده از برجام، رخ دهد. حالا از ما چه می‌خواهید؟ اینکه شانه به شانه شما به جنگ با ایران برویم؟ این چیزی است که ما پیش‌بینی می‌کردیم.»
دو ماه پیش ابتدا چهار نفتکش در بندر «فجیره» امارات به دلیل آنچه انفجار بمب‌های چسبان اعلام شد، خسارت دیدند. چند روز بعد نیز دو نفتکش در دریای عمان با وضعیت مشابهی روبرو شدند. همانطور که انتظار می‌رفت، واشنگتن بلافاصله ایران را عامل این حوادث معرفی کرد، اما برخی از نزدیکترین متحدان آمریکا از جمله ژاپن و امارات عربی متحده نیز در مورد صحت روایت آمریکا، ابراز تردید کردند.
«باید از تنش‌ها کاست»
شیف در بخش دیگری از نشست، در مورد اینکه واشنگتن باید چه رویکردی در قبال ایران پیش بگیرد، گفت: «پیش از هرچیز باید [ائتلاف] حفاظت از کشتی‌رانی را ایجاد کنیم. اما در عین حال فکر می‌کنم باید به سمت تعامل دیپلماتیک هم برویم و راهی بیابیم تا دستکم گام‌هایی برای کاهش تنش و بازگشت به مسیر دیپلماتیک برداریم. این کار دشواری است، چراکه ما توافقی را ترک کردیم که ایرانیها به آن پایبند بودند. در رسیدن به توافق تازه، این بار روی دوش ماست که ثابت کنیم که خوب اگر به توافق هم رسیدیم، چطور از اینکه دولت بعدی بگوید این توافق را دوست ندارد، جلوگیری می‌کنیم؟»
او در مورد اینکه آیا از رفع بخشی از تحریم‌های ایران با هدف حرکت به سمت مذاکره حمایت می‌کند، گفت اگر این اقدام به آنچه «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران گفته، یعنی تسریع در روند تصویب رسمی پروتکل الحاقی منجر شود، «قطعا» از آن حمایت می‌کند. شیف چنین اقداماتی را «گام‌های اعتمادساز» توصیف کرد، اما گفت: «با این حال نگرانی بزرگ من این است که رسیدن یک توافق با ایران یک شبه ممکن نیست و نیازمند میزانی از برنامه‌ریزی، حرفه‌ای‌گری و هماهنگی نه تنها در داخل دولت، بلکه میان ما و متحدانمان است، اما از این دولت چنین چیزی ندیده‌ایم. لازم است که آن‌ها از سابقه عملکردی پیشین خود فاصله بگیرند.»
ظریف این هفته در جریان سفر به نیویورک، گفت اگر واشنگتن واقعا به دنبال مذاکره و راهکار دیپلماتیک است، ایران حاضر است مرحله‌ای را که بر اساس برجام قرار است در سال ۲۰۲۳ اتفاق بیافتد، اکنون اجرایی کند. بر اساس یکی از بندهای برجام، ایران پذیرفته است که پروتکل الحاقی پادمان‌های آژانس را که در حال حاضر به صورت داوطلبانه اجرا می‌کند، هشت سال پس از اجرایی شدن برجام، به تصویب مجلس رسانده و به قانون تبدیل کند. در مقابل، دولت آمریکا نیز متعهد شده است در همان زمان طرح رفع دائمی تحریم‌های ایران را به کنگره برده و تصویب کند.
تضعیف تحریم، چالشی بلندمدت است
شیف در ادامه در مورد آثار تحریم‌های آمریکا علیه ایران و آنچه «کارزار فشار حداکثری» خوانده می‌شود، گفت این تحریم‌ها به اقتصاد ایران آسیب زده و آثار آن از آنچه تصور می‌شده، بیشتر بوده است.
با این وجود، وی گفت یکجانبه بودن این تحریم‌ها، موجب شده تا اتحادیه اروپا، روسیه و چین به سمت ایجاد ساز و کارهایی جهت کاهش اثرگذاری تحریم‌های آمریکا حرکت کنند.
این عضو کنگره آمریکا، تحریم را «یکی از معدود ابزارهای سیاست خارجی ایالات متحده» برای تلاش جهت اثرگذاری بر رفتار دیگر کشورها، بدون ورود به جنگ، توصیف کرد و گفت تضعیف این ابزار توسط دیگر کشورها، میتواند به یک «معضل بلندمدت» برای واشنگتن بدل شود.
او با وجود تأکید چندباره بر آسیب‌زا بودن تحریم‌ها برای اقتصاد ایران، در مورد اینکه کارزار فشار آمریکا واقعا بتواند برنامه هسته‌ای، منطقه‌ای و موشکی ایران را محدود کند، ابراز تردید کرد.
دولت آمریکا که بیش از یک سال است از توافق هسته‌ای خارج شده، تحریم‌های گسترده‌ای علیه ایران وضع کرده و کشورهای جهان را برای توقف تجارت با ایران تحت فشار قرار داده است. همزمان برخی از کشورها از جمله روسیه و چین گفته‌اند به دنبال ساز و کاری برای ادامه تجارت با ایران هستند. اتحادیه اروپا نیز در ساز و کاری موسوم به «اینستکس»، که هنوز در مورد کارایی آن تردید وجود دارد، در تلاش است تا انتقال مجموعه‌ای محدود از اقلام به ایران را تسهیل کند.
«نه ایران و نه ترامپ دنبال جنگ نیستند»
در ادامه نشست، مجری برنامه با اشاره به مصاحبه اخیر «محمود احمدی‌نژاد» رئیس‌جمهور سابق ایران با روزنامه «نیویورک‌تایمز»، مدعی چندصدایی در حاکمیت ایران در قبال رابطه با آمریکا شد. شیف گفت تصور نمی‌کند که میزان تضاد و چندصدایی در ایران، از آنچه اکنون بر دولت ترامپ حاکم است، بیشتر باشد. او گفت: «ببینید که [موضع] رئیس‌جمهور کجاست، بولتون کجاست، پامپئو کجاست، افراد شورای امنیت ملی کجایند، افراد سازمان ملل کجایند؟ کاملا میتواند باعث سردرگمی شود که خوب بالأخره این دولت واقعا به کدام سو می‌رود؟»
وی با این وجود، گفت واشنگتن باید از اختلاف نظرهای داخلی احتمالی در ایران بهره‌گیری کند.
این عضو مجلس نمایندگان آمریکا در مورد اینکه آیا جنگی در پیش است، گفت: «عمیقا نگران هستم. به نظر می‌رسد که چند هفته پیش هم در آستانه آن بودیم و اگر بعدا این تصمیم لغو نمی‌شد، الان احتمالا درگیر آن بودیم... اما فکر نمی‌کنم ایران چندان به دنبال جنگ باشد و رئیس‌جمهور ترامپ هم چندان دنبال جنگ نیست. اما نگرانی‌ام این است که اشتباها [و تصادفی] درگیر جنگ شویم.»
او درگیری تصادفی را «بزرگترین ریسک» موجود خواند و گفت: «باید هرآنچه در توان داریم برای کاهش تنش و به حداقل رساندن احتمال بروز چنین رخدادهایی انجام دهیم.»