کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: «اینستکس» ساختار قطره چکانی، غیرحقوقی و مبهم دارد، بدون اینکه اصلا ضمانت اجرایی داشته باشد و محصول رایزنی‌های مشترکی بین کاخ سفید و کاخ الیزه است.
به گزارش پایداری ملی، حنیف غفاری کارشناس مسائل بین‌الملل، درباره اقدامات اخیر اروپا در حوزه برجام و اینستکس گفت: از ابتدای سال 2017 میلادی یعنی زمانی که دونالد ترامپ در راس معادلات سیاسی و اجرایی آمریکا حاضر شد شاهد بودیم که تروئیکای اروپایی و خصوصا کشور فرانسه مناسبات نزدیکی را با ایالات متحده آمریکا در قبال ایران تعریف کردند.
وی ادامه داد: بر این اساس، آنها سیاست‌های ضد ایرانی مشترکی را تعیین کردند و بر سر مقوله‌ای به نام تغییر برجام با یکدیگر به مذاکره پرداختند. اقدامات و موضوعاتی که در دسترس داشتند کاملا مشخص کرده بود که موضوع بازرسی از اماکن نظامی ایران، اعمال محدودیت‌های فرازمانی علیه برنامه هسته‌ای ایران، بحث فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و توان دفاعی و موشکی کشورمان بود.
این کارشناس مسائل بین الملل اظهار داشت: بعد از اینکه ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد خیلی‌ها تصور کردند که ارتباط اروپا با آمریکا در قبال ایران و در تقابل با کشورمان خدشه‌دار می‌شود. یعنی دیگر از الان به بعد ما شاهد یک مسیر از سمت اروپا به صورت مستقیم با ایران خواهیم بود. این پیش فرض غلط مولد محاسبات نادرستی در سیاست خارجی کشورمان بود.
غفاری خاطر نشان کرد: ترامپ از برجام خارج شد اما مناسبات و ارتباطات پشت پرده آمریکا و فرانسه علیه ایران باقی ماند. فرانسه به نمایندگی از تروئیکای اروپایی طی یک سال اخیر مذاکرات مستمری را با آمریکا داشته به صورت خاص «لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه با مایک پمپئو در این خصوص، در ارتباط هستند تا بتوانند سیاست‌های مشترکی علیه ایران به اجرا درآورند.
این کاشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: «اینستکس» محصول همان مناسبات و مذاکرات پشت پرده است. یعنی اینکه ما فکر کنیم «اینستکس» محصولی از اراده واقعی از سمت اروپا است و خروجی یک همکاری جمعی و واقعی از سمت کشورهای اروپایی برای نجات برجام است یک پیش فرض کاملا غلطی خواهد بود.
وی بیان داشت: «اینستکس» اصلا ماهیت حقوقی ندارد بلکه ماهیت کاملا سیاسی دارد و به لحاظ ماهوی نباید در تحلیلش دچار اشتباه شد. «اینستکس» یک ساختار قطره چکانی، حداقلی، غیرحقوقی و یک ساختار مبهم محسوب می‌شود بدون اینکه اصلا ضمانت اجرایی داشته باشد و محصول رایزنی‌های بین کاخ سفید و کاخ الیزه است.
غفاری اظهار داشت: اینکه گفته می‌شود بین خواسته‌های ایران و ساختار اینستکس توازنی وجود ندارد درست است و قرار هم نیست که وجود داشته باشد. دلیلش هم این است که ظرفیت اینستکس بسیار محدود است. 80 درصد اقتصاد اروپا در دست بخش خصوصی است و 20 درصد آن در بخش دولتی است. اگر در کل بخواهیم در نظر بگیریم از 100 درصد اقتصاد اروپا تنها یک درصد از توان اقتصادی اروپا در مجرای اینستکس تعریف می‌شود.
این کارشناس مسائل بین الملل گفت: «اینستکس» عملا تامین نیازهای نفتی، بانکی، اعتباری و خواسته‌هایی که ما به صورت برحق از طرف اروپایی داریم را انجام نمی‌دهد و آن را به مشکل روبرو می‌سازد.
وی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود «اینستکس» تنها برای خرید دارو و غذا در مقابل پول فروش نفت طراحی شده است، اظهار داشت: ساختار اینستکس بسیار قطره‌چکانی و مبهم و به قول اروپایی‌ها یک ساختار بسیار نرم است. اروپایی‌ها حاضر هستند هرگونه انعطافی را در این ساختار به خرج دهند تا کمترین امتیاز را بدهند و در ازای آن بیشترین امتیاز را از ایران بگیرند.
غفاری تصریح کرد: بنابراین اگر چنین چیزی مطرح شود با توجه به سوابقی که از اروپایی‌ها در نظر داریم و با توجه به ساختار ژله‌ای اینستکس عملا جای تعجبی در این خصوص وجود ندارد.
وی در مورد اینکه رویکرد تحرک اروپا ناشی از تهدید ایران به کاهش تعهدات برجامی است و اروپا تنها زمانی تحرک کاملا واقعی از خود نشان خواهد داد که ایران واقعا تعهدات را کم کند، تاکید کرد: باید بگویم نیاز به یک شیفت گفتمانی در حوزه سیاست خارجی داریم.
این کارشناس مسائل استراتژیک بیان داشت: گفتمان صحیح سیاست خارجی بارها از سمت رهبر معظم انقلاب در قالب سیاست خارجی انقلابی و در قالب سیاست خارجی پویا مطرح شده است . به این معنا که سیاست خارجی که بتواند حداکثر منافع ما را تامین کند. اما واقعیت امر این است که ما با زبان اقتدار تا به حال با طرف مقابل صحبت نکردیم و آنها از ما گامی عملی در مواجهه با اقدامات خودشان انجام نداده‌اند.
وی با اشاره به اقدامات کشور فرانسه در انجام تعهدات اروپا در برجام خاطر نشان کرد: فرانسه اتهامش کمتر آمریکا در خروج از برجام نیست. الان دولت فرانسه از طرفی میزبانی منافقین را بر عهده دارد از طرفی شاهد هستیم بیشترین تاخیر را در سازوکار مالی اینستکس انجام می‌دهد.
غفاری اضافه کرد: در خصوص اینستکس اصلی‌ترین کارشکنی را در مورد سازوکار مالی اروپا خود فرانسه انجام داد و از طرفی دیگر ما شاهد هستیم الان آقای مکرون با وقاحت تمام می‌گوید ما نیازمند یک توافق جدید هستیم که برنامه موشکی ایران را در بر بگیرد.
وی بیان داشت: واقعا دستگاه سیاست خارجی ما در مقابل پاریس و حتی مقابل لندن و برلین دو بازیگر دیگر تروئیکا چه اقدامی انجام داده است؟
این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: فرانسوی‌ها، آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به صورت کلی به شدت مایل هستند که در قالب دیپلماسی پنهان بازی خود را با ایران هدایت کنند. ما باید این روش را به دیپلماسی عمومی برگردانیم. به گونه‌ای که مردم و رسانه‌ها درگیر این موضوع باشند و بتوانند آن را رصد کنند.
غفاری اظهار داشت: اگر رفتار اروپا در ویترین سیاست خارجی ما قرار بگیرد و مردم و رسانه‌ها در مورد آن قضاوت کنند آنوقت همه متوجه می‌شوند که چهره واقعی اتحادیه اروپا چه چیزی است لذا اولین گامی که دستگاه سیاست خارجی ما باید بردارد و متاسفانه تاکنون برنداشته این است که زمین بازی خودش را با اروپا عوض کند.
کارشناس مسائل بین‌الملل در این باره تصریح کرد: این زمین بازی باید شامل شیفت حوزه دیپلماسی پنهان به حوزه دیپلماسی عمومی باشد. به گونه‌ای که افکار عمومی ما بتواند راحت و به صورت صریح درباره رفتار کشورهای اروپایی قضاوت کند در غیر اینصورت کشورهای اروپایی در طول تاریخ نشان دادند در حوزه دیپلماسی پنهان استاد در امتیازگیری از سایر کشورها هستند.