به گزارش پایداری ملی، ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت در نخستین کنگره ملی «چالش های حقوقی و قضایی بیماران روانپزشکی» که در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی برگزار شد، با اشاره به اینکه یکی از شاخص‌های سلامت در دنیا وجود قانون حمایت از افراد مبتلا به اختلالات روانی است، گفت: در حال حاضر این قانون را در ایران نداریم، اما به زودی لایحه آن از طریق هیأت دولت ارائه می‌شود.
وی افزود: هرچند که کشور ما به لحاظ برخی از شاخص‌های سلامت سرآمد بوده و مورد تقدیر سازمان جهانی بهداشت قرار گرفته است، اما در مورد حمایت از افراد مبتلا به اختلالات روانی، خلاء قانونی داریم که بزودی لایحه آن از طریق هیات دولت ارائه می‌شود.
حریرچی با اشاره به اینکه حدود یک درصد جوامع مختلف دچار بیماری‌های روانپزشکی شدید هستند، اظهار داشت: برغم پیشرفت پزشکی و وجود درمان‌های جدید که بهبود این بیماری‌ها را امکان پذیر کرده است، قوانینی برای حمایت از این دسته بیماران و پشتیبانی جهت برگشت آنان به زندگی عادی وجود ندارد.
معاون کل وزارت بهداشت تصریح کرد: تاکنون نه زبان مشترک راجع به این بیماران در میان متخصصان حوزه سلامت و حقوقی وجود داشته و نه در میان مقام های دو حوزه این ارتباط وجود داشته است. مثلا، از سالها پیش از پیروزی انقلاب اسلامی قرار بود که بیمارستان روانپزشکی قضایی در کشور تاسیس شود، اما پس از گذشت سال ها، هنوز از تاسیس اینگونه بیمارستانها خبری نیست.
حریرچی با اشاره به برخی مشکلات حقوقی بیماران روان پزشکی گفت: مثلا قوانین مربوط به «بستری اجباری»، عملا قابل اجرا نیست؛ چراکه 90 درصد این بیماران عملا به صورت اجباری، بستری می‌شوند و فقط 10 درصد آنان با دستور مقام قضایی بستری شده‌اند که برای همین 10 درصد بیماران نیز نقش روان‌پزشک قانونی دیده نشده است.
وی به وجود برخی از واژه ها در قوانین حقوقی در خصوص این بیماران اشاره کرد که پشتوانه علمی و تخصصی ندارند و افزود: به عنوان مثال، به کارگیری واژه «جنون» برای مشخص کردن وضعیت بیماری یک فرد و در پی آن، اجرای قوانینی که مربوط به این افراد می‌شود، چگونه و براساس چه معیار و تشخیص کارشناسی و تخصصی صورت می‌گیرد؟
حریرچی همچنین اجرای قانون «قیمومیت» برای این افراد را از مشکلات حقوقی این قشر از جامعه ذکر کرد و افزود: هم اکنون اجرای قانون قیمومیت، اجرای نظر صفر یا صد قاضی است؛ در صورتی که شرایط بیمار، نسبی بوده و با توجه به درمان‌های جدید، پیشرفت پزشکی و خدماتی که به این بیماران ارائه می‌شود، شرایط بیماران روانپزشکی به طور ثابت باقی نمی‌ماند بلکه می‌تواند رو به بهبودی رود؛ در حالی که زمانی برای اتمام اجرای قانون قیمومیت مشخص نمی‌شود و براساس تغییر در وضعیت بیمار، تغییری در اجرای حکم ایجاد نمی شود.
معاون کل وزارت بهداشت ابراز امیدواری کرد که به زودی لایحه حمایت از افراد مبتلا به اختلالات روانی از دولت بیرون می‌آید و افزود: در این لایحه که وزارت بهداشت زحمت زیادی برای تهیه آن متحمل شده است، تعریف از انواع اختلالات روانی ارائه شده است و تکلیف بسیاری از مشکلات حقوقی موجود را مشخص کرده است.
وی اضافه کرد: مثلا در مورد مسایل مربوط به بستری اجباری، تکلیف کادر درمانی در خصوص این بیماران، زمان و چگونگی ترخیص از بستری اجباری، درمان ضروری جامع نگر و چگونگی حکم محجورین خاص، چگونگی برخورد با توهین کنندگان و تحقیرکنندگان به این بیماران و روش‌های فرهنگ سازی در این زمینه در این لایحه مشخص شده است.
معاون کل وزارت بهداشت افزود: در این لایحه، تاسیس بیمارستان روانپزشکی قضایی مورد تاکید قرار گرفته و چگونگی تامین اعتبارات آن نیز مشخص شده است.
حریرچی تاکید کرد: هر چند که این قوانین لازم است، اما آنچه که بیش از هر چیز در وضعیت این بیماران تاثیرگذار است، تغییر فرهنگ و نگاه جامعه در درازمدت است که امیدوارم با برگزاری این نوع همایش ها، درخصوص این بیماران، فرهنگ سازی لازم صورت گیرد.