امروزه در عرصه جنگها و مقابلههای نظامی نوین، استفاده از پرندههای هدایت پذیر از دور یا همان پهپاد، کاربرد بسیاری پیدا کرده تا جایی که استفاده از این پرندهها از حوزه نظامی به سایر حوزه نیز کشیده شده است. در حال حاضر در برخی کشورها از پهپاد برای کنترل محیط زیست حیوانات، کنترل عبور و مرور خودروها و ترافیک و غیره هم استفاده میشود.
هم اکنون بسیاری از کشورها دارای فناوری تولید پهپاد در کلاسها و انواع مختلفی هستند. شاید ایران با سابقهای 30ساله در تولید پهپاد از بسیاری از کشورهای منطقه در تولید بومی پرندههای هدایت پذیر از دور، جلوتر باشد.
ابابیل، مهاجر و سفرهماهی از جمله اولین پهپادهای ساخت ایران هستند. "ابابیل" در دوران جنگ تحمیلی به مرحله تولید و به کارگیری رسید و تا سال 1368 به صورت یک بار مصرف به انجام ماموریت میپرداخت اما در سال 68 بنابر ماموریتهای جدید و امکان نصب تجهیزات پیشرفتهتر، بهینهسازی شده و نوع جدید از ابابیل ایرانی به مرحله تولید انبوه رسید.
از جمله آخرین پهپادهایی که توسط ایران رسما رونمایی شدهاند، "حماسه" و "سریر(H110)" هستند. آنطور که فرمانده قرارگاه پدافند هوایی در روز رونمایی از این پهپاد (29 فروردین سال جاری) گفته بود: این پهپاد ضد اشعه رادار است و کشف نمیشود و دارای برد بالا و طول عمر زیاد است.
پهپاد سریر در رژه روز ارتش امسال
امیر فرزاد اسماعیلی تاکید کرده بود: پهپاد سریر قابلیت حمل و نصب دوربین و موشک هوا به هوا را داراست و تاکنون دهها فروند از آن تولید و بکارگیری شده است.
اینها چند نمونه ایرانی از پهپادهایی هستند که حالا ایران سابقه درازی در تولید و ساخت آنها دارد، پرندههایی که براساس اعلام مراجع رسمی، فقط 32 کشور در جهان به تکنولوژی ساخت آنها دست یافتهاند.
اما پهپادها فقط ماموریت شناسایی یا بمباران اهداف را برعهده ندارند؛ امروزه با رشد تکنولوژیها، پهپادها عملیاتهای شنود مخابراتی، انهدام اهداف هوایی، رمزگذاری مکالمات مخابراتی، کنترل مرزها، تحقیقات هواشناسی و جغرافیایی، ایجاد پارازیت در مکالمات مخابراتی و بیسیمی و چندین و چند ماموریت دیگر را نیز برعهده دارند.
اما شاید یکی از جدیدترین اقداماتی که در رابطه با به روز رسانی ماموریتهای پهپادها انجام گرفته، انتحاری کردن این پرندهها باشد.
در گذشته عملیاتهای انتحاری توسط انسانها و یا همانطور که در جریان جنگ تحمیلی توسط جمهوری اسلامی ابداع شد، از طریق قایقهای تندرو انجام میشد اما امروز پهپادها علاوه بر انهدام اهداف از طریق بمب یا موشک، میتوانند در یک عملیات انتحاری، توسط هدایتگرانی که کیلومترهای آن طرفتر فقط نظارهگر عملیات هستند، خود را به بدنه اهداف مهم بکوبد و آن هدف را منهدم کند.
در نگاه ابتدایی، این کار، کار سهل و آسانی به نظر میرسد اما در نگاه فنی، حمل مهماتی به غیر از مهماتی که همه پهپادهای در اختیار دارند، توسط یک پهپاد و علاوه بر آن، حمل هدایتگرهای پهپاد و تجهیزات مخابراتی و تصویربردای دیگر، کار را کمی مشکلتر میکند.
نمونه آزمایشی پهپاد انتحاری متعلق به آمریکا
وزارت دفاع آمریکا چند ماه پیش اعلام کرد که جدیدترین پهپاد انتحاری خود را تا سال 2016 رونمایی خواهد کرد. از "Switch blade" به عنوان مدرنترین پهپاد انتحاری متعلق به آمریکا نام برده میشود که هماکنون در حال ساخت است.
پهپادهای انتحاری با حمل مقدار زیادی از مواد منفجره خاص، در صورت تصمیم هدایتگر خود را به اهداف کوبیده و بلافاصله منفجر میشوند. اگر چه هزینه این کار (انهدام پهپاد) شاید زیاد به نظر برسد اما داشتن این جنس از پهپادها، در جنگها از اهمیت بالایی برخوردار هستند. به طور مثال اصابت یک پهپاد انتحاری با بدنه و یا کابین هدایت یک ناو هواپیمابر در جریان یک جنگ، میتواند به طور کامل آن ناو را از کار بیندازد و یا به مدت طولانی در انجام ماموریتش وقفه ایجاد کند.
جنگندههای پیشرفته هم حتی میتوانند اهداف متحرکی برای پهپادهای انتحاری باشند.
فروردین ماه سال جاری اندیشکده آمریکایی "امریکن اینترپرایز" در گزارشی ضمن اعتراف به موفقیت ایران در ساخت و بهرهبرداری از هواپیماهای بدون سرنشین، از کاربرد "پهپادهای انتحاری" به عنوان فصل جدیدی در راهبرد نظامی نامتقارن ایران نام برده بود. حالا ایران رسما اعلام کرده که پهپادهایی در اختیار دارد که علاوه بر قابلیتهای شناسایی و موشکی، انتحاری هم هستند.
فرمانده نیروی زمینی ارتش شب گذشته از دستیابی ایران به نسل جدیدی از پهپادها با قابلیتهای مختلف از جمله عکسبرداری، فیلمبرداری و ارسال آنلاین تصاویر خبر داده و گفته بود: این پهپادها قابلیت انتحاری دارند و میتوانند در قبال اهداف از پیش تعیین شده چه اهداف پروازی و چه اهداف زمینی مثل تانک و تأسیسات، مانند یک بمب متحرک عمل کرده آنها را مورد اصابت قرار دهند.
داشتن تنها یک یگان پهپادی از جنس پهپادهای انتحاری در معادلات نظامی منطقه میتواند بسیار با اهمیت باشد چرا که این پرنده همانطور که امیر پوردستان گفته است، یک "بمب متحرک" است و میتواند اهداف مختلف با جنسهای متفاوت را منهدم و یا از کار بیندازد.