نقش برگزیت در همسویی آمریکا و انگلیس/ شرط ماندن انگلیس در اتحادیه

به گزارش پایداری ملی،  حدود ۵۱ درصد از شهروندان انگلیسی که در همه پرسی برگزیت در تاریخ ۲۳ ژوئن سال ۲۰۱۶ میلادی شرکت کرده بودند، خواستار خروج کشورشان از اتحادیه اروپا شدند. همه پرسی انجام شده وعده‌ای بود که «دیوید کامرون» نخست وزیر وقت انگلیس در فعالیت‌های تبلیغاتی خود آن را مطرح کرده بود. گرچه بعدها برخی از گزارش‌ها حاکی از ابراز پشیمانی وی بود، اما بر اساس اصول مبتنی بر دموکراسی و قوانین حاکم بر انگلیس باید به این وعده بنا خواسته مجدانه مردم جامه عمل پوشانده می‌شد.

چرا شهروندان انگلیسی به برگزیت رأی مثبت دادند؟

شهروندان انگلیسی قاطعانه به برخی از سیاست‌های اتحادیه اروپا انتقادات جدی داشتند، اما از آنجایی که اعمال تغییر در قوانین اروپا را دور از دسترس قلمداد می‌کردند تنها را خلاصی از این گونه قوانین را خروج کشورشان از اتحادیه اروپا می‌دانستند.

موافقان برگزیت خواهان داشتن اختیار برای عقد قراردادهای تجارت آزاد، عدم پرداخت هزینه به اتحادیه اروپا و همچنین توقف روند ورود مهاجران به کشورهای اروپایی بودند. پس از رأی مثبت شهروندان انگلیسی به برگزیت روند گفتگوی مقامات این کشور با مقامات اتحادیه اروپا کلید خورد. پس از چندین نشست کارشناسانه با حضور مقامات و صاحبنظران مسائل اروپا دو طرف توافق کردند تا لندن تا پایان ماه مارس ۲۰۱۹ میلادی اتحادیه اروپا را ترک کند.

اتحادیه اروپا به انگلیس این فرصت را داد تا در خلال این مدت روند آماده سازی و اجرایی شدن برگزیت را انجام دهد. برای همین باید برگزیت به تائید پارلمان انگلیس هم می‌رسید.

شکاف میان مردم و دولت در خصوص برگزیت

پس از یک سال و نیم مذاکره میان انگلیس و اتحادیه اروپا در نهایت در نوامبر ۲۰۱۸ دو طرف بر سر یک متن ۵۸۵ صفحه‌ای به توافق رسیدند. ولی پارلمان انگلیس در سه مرحله این توافقنامه را با اختلاف ۲۳۰، ۱۴۹ و ۵۸ رأی رد کرد و همین سبب بروز فضای دوگانه در دولت انگلیس شد تا جایی که «ترزا می» نخست وزیر انگلیس راهی بروکسل شده و نشست‌های جداگانه ای را با هدف برون رفت از وضعیت کنونی برگزیت با مقامات اتحادیه اروپا برگزار کرد.

تنها نتیجه‌ای که نشست‌های جداگانه نخست وزیر انگلیس و برگزاری نشست‌های موازی با حضور تمام اعضای اتحادیه اروپا در خصوص برگزیت بدنبال داشت این بود که اجرایی شدن خروج انگلیس از اتحادیه تا پایان ماه اکتبر سال جاری میلادی به تعویق بیفتد.

اختلاف میان احزاب انگلیس نیز به فضای متشنج دولت در خصوص برگزیت دامن زد. جناح‌های سیاسی مختلف به دلایل متفاوتی علیه توافقنامه برگزیت رأی دادند. حزب کارگر، حزب اصلی مخالف دولت، و نیز نمایندگان طرفدار ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا معتقدند خروج طبق این توافقنامه برای اقتصاد بریتانیا مضر است.

از سوی دیگر حامیان سرسخت برگزیت معتقدند این توافقنامه کنترل کامل همه امور را به انگلیس برنمی‌گرداند و مخصوصاً نگران این هستند که بخش مربوط به مرز ایرلند شمالی، سبب می‌شود انگلیس تا ابد در قید و بندهای اتحادیه اروپا باقی بماند.

«ترزا می» ماندنی یا رفتنی است؟

تلاش‌های بی نتیجه «ترزا می» نخست وزیر انگلیس در خصوص روند اجرایی شدن برگزیت اعضای حزب محافظه کار را بر آن داشت تا بدنبال گزینه‌ای برای جانشینی وی باشند. منتقدان و مخالفان «می» معتقدند که در حال حاضر بهترین شرایط برای تغییر نه تنها در حیطه حزب محافظه کار بلکه در حوزه رهبری کشور پیش آمده است.

منتقدان نخست وزیر انگلیس بر این عقیده اند که حتی تغییر در برخی قوانین داخلی کشور نیز می‌تواند تأثیرات مثبتی را بدنبال داشته باشد و باید برای این مهم نیز اقدامات لازم صورت بگیرد.

در عین حال باید به این نکته اشاره کرد که چون «ترزا می» حدود ۴ ماه پیش از نمایندگان حزب محافظه کار در پارلمان رأی اعتماد گرفته تا ۸ ماه دیگر از مصونیت شغلی برخوردار است.

از گزینه‌های جانشینی «می» می‌توان به «ساجد جاوید» وزیر کشور، «جرمی هانت» وزیر خارجه و «پنی موردنت» وزیر توسعه بین‌المللی اشاره کرد. طرح گزینه‌هایی مانند «بوریس جانسون» وزیر خارجه سابق و «دومینیک راب» وزیر سابق برگزیت نیز دور از ذهن نیست.

در حال حاضر اوضاع داخلی انگلیس چگونه است؟

انگلیس در ماه آتی میلادی میزبان برگزاری دو انتخابات است. نخست انتخابات شوراهای شهر که شامل برخی از مناطق انگلیس می‌شود و دیگری انتخابات پارلمانی اروپا.

انتخابات شوراهای شهر در انگلیس در حالی برگزار می‌شود که در انتخابات گذشته حزب محافظه کار با ۴۲ درصد بیشترین آرا را به خود اختصاص داده بود. این در حالی است که نظرسنجی‌های اخیر از کاهش محبوبت حزب محافظه کار و حزب کارگر در میان مردم انگلیس حکایت دارد. مواضع حزب کارگر در خصوص برگزیت در نتایج این نظرسنجی‌ها بی تأثیر نبوده است.

با این حال پیش بینی می‌شود که حزب کارگر در انتخابات پارلمانی اروپا بتواند حدود ۲۲ درصد آرا را به خود اختصاص دهد. با این حال بحثی که در محافل سیاسی انگلیس مطرح شده این است که احتمال تغییر نگرش و دیدگاه در میان شهروندان انگلیس تا زمان برگزاری دو انتخابات وجود دارد. با این حال رهبران دو حزب در خصوص نتایج دو انتخابات ابراز نگرانی کرده‌اند.

احتمال تداوم حضور انگلیس در اتحادیه اروپا چگونه است؟

با توجه به آنچه از سال ۲۰۱۶ تا کنون پیش آمده حتی این احتمال هنوز وجود دارد که انگلیس در عضویت اتحادیه اروپا باقی بماند.

طبق حکم دیوان دادگستری اروپا، انگلیس می‌تواند پیش از موعد خروج، درخواست خود مبتنی بر خروج از اتحادیه اروپا را به صورت یک‌جانبه پس بگیرد و برای ماندن، نیازی به تأیید دیگر اعضا ندارد. تنها شرطش این است که تصمیم به ماندن در اتحادیه «در فرآیندی دموکراتیک» گرفته شده باشد، به این معنی که مثلاً این موضوع به تصویب پارلمان انگلیس رسیده باشد یا در یک همه‌پرسی دیگر، مردم انگلیس به ماندن رأی داده باشند.

پیامدهای برگزیت

اجرایی شدن برگزیت می‌تواند باعث کند شدن رشد اقتصادی انگلیس و حتی اتحادیه اروپا شود، اتحادیه‌ای که بزرگ‌ترین بلوک اقتصادی جهان بشمار می‌آید. چنین اتفاقی می‌تواند در کوتاه‌مدت و درازمدت روی اقتصاد جهان نیز تأثیر گذاشته و چه بسا تغییراتی را در بازارهای جهانی نفت بدنبال داشته باشد.

در عین حال باید به این نکته توجه داشت که در کنار همه این موارد برگزیت از سویی می‌تواند وزن اتحادیه اروپا در معادلات جهانی را کمتر کند و از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که مواضع انگلیس در دیپلماسی و مناقشه‌های بین‌المللی با سیاست‌های آمریکا همسوتر شود.