آمریکا به تعامل با حکام فرصت‌طلب عرب عادت دارد نه رهبران ایدئولوژیک ایران

ری تکیه، تحلیل‌گر مشهور شورای روابط خارجی آمریکا در گزارشی که روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز آن را منتشر کرده است، نوشت: یکی از ابعاد مشاجره دیرپای واشنگتن با ایران، نوسان‌های شدید بین جنون جنگ و خوش‌بینی مصالحه بوده است.

بنابراین گزارش، جمهوری اسلامی اکنون رئیس‌جمهوری جدید دارد: او لبخند می‌زند و از میانه‌روی تسکین‌دهنده سخن می‌گوید. دیپلمات‌های از کار افتاده‌ای که از یک‌دهه قبل با موضوع ایران سر و کله زده‌اند، اکنون به‌ناگاه خوش‌بین شده‌اند.

تکیه می‌افزاید: مهم است که به یاد آوریم که دیپلمات‌های آمریکایی مرتبط با موضوع ایران از یک سوءبرداشت اساسی در خصوص ماهیت این کشور اسلامی رنج می‌برند. ایالات متحده به معامله با حکام فرصت‌طلب عرب عادت کرده است نه به برقراری ارتباط با روحانیونی که ایدئولوژی خود را جدی می‌گیرند. در برهه‌هایی، افرادی موجه در حکومت دین‌سالارانه ایران به مدارج بالا رسیده‌اند تا پراگماتیسم آنها توسط این ایدئولوژی از کار بیفتد! حالا باید دید که آیا روحانی می‌تواند از پس موانعی برآید که گذشتگان او را مسحور کرد؟

این گزارش ادامه می‌دهد: جهان عرب حکام مستبدی را شاهد بوده است که طمع آنها به قدرت با ادبیات ایدئولوژیکی بیان شده که خود آنها هم درک درستی از آن نداشته‌اند. «جمال عبدالناصر»، از سوسیالیسم عربی سخن می گفت اما اساس برنامه او شکوه‌مندی مصر و مطرح شدن خودش به‌عنوان مرد قدرتمند منطقه بود. صدام حسین از بعثیسم سخن می‌گفت تا رژیم خون‌ریز خود را توجیه کند اما بعید است که متون پرطمطراق بعثی را حتی مطالعه کرده بود!

تمام این دیکتاتورها از نظر ری تکیه تمایل به تعامل با ایالات متحده آمریکا داشتند، البته مشروط به آنکه این تعامل در خدمت اهدافشان باشد.

اما انقلاب 1979 ایران رژیمی بی‌نظیر را به خاورمیانه معرفی کرد. جمهوری اسلامی ماموریت آماده کردن منطقه برای «نیروهای خیر» را دارد. به‌رغم هزینه‌ها و بار سنگین، ایران پارسی به چالش با طیفی از نیروها پرداخت که آنها را «نیروهای شر» می‌دانست که مهم‌ترین آنها ایالات متحده و متحدانش هستند. ایران خود را کشوری پیش‌رو با کادر رهبری متعهد می‌داند که توده‌های محروم را به‌سوی عدالت و رستگاری خواهد برد. ضدیت با امپریالیسم و ضدیت با صهیونیسم، سنگ‌های محک این اندیشه دینی هستند.

ری تکیه با طرح این ادعا که هیچ کشوری نمی‌تواند تنها به ایدئولوژی خود اتکا کند، از رئیس‌جمهور جدید ایران به‌عنوان کسی یاد کرده که قرار است بین این ایدئولوژی و نیازهای مادی تعادل ایجاد کند.

در بخش دیگری از گزارش فوق تصریح شده است که آمریکا به تعامل با حکام عربی عادت کرده است که به‌خاطر منافع خود حاضرند به هر اصلی که ادعا می‌کنند باورش دارند، خیانت کنند. با این آنها این عموما نیروهای ایدئولوژیک بوده‌اند که آمریکا را در مخمصه قرار داده‌اند چرا که در روند هزینه – فایده مدنظر واشنگتن به ندرت شرکت می‌کنند.

نوشته تکیه با توجه به دیدگاه‌های ضدایرانیش بخش‌های غیرقابل انتشار هم دارد اما همین قسمت‌ها که به استحضار مخاطبان محترم رسید، نشان می‌دهند که وی در عمق اندیشه خود، اذعان دارد که جمهوری اسلامی هرگز ایدئولوژی اسلامی خود را فدای منافع مادی نخواهد کرد.