سالانه معادل یک سد کرج به خاطر ورود خاک به سدها از دست می‌رود

به گزارش پایداری ملی، هوشنگ جزیی مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها در نشستی در محل خبرگزاری مهردر پاسخ سوال به خبرنگار خبرگزاری تسنیم، اظهار کرد: 16.7 تن در هکتار در کشور فرسایش  خاک داریم و بر اساس آماری که وزارت نیرو اعلام کرده است، سالانه 250 میلیون متر مکعب خاک وارد مخازن سدهای کشور میشود.  

وی افزود: وزارت نیرو می‌گوید که آبخیزداری در بالا دست سدها باعث می‌شود که آب به درستی وارد سدها نشود و از طرفی اعلام می‌کند که چون آبخیزداری در بالا دست سدها انجام نشده، باعث ورود خاک به سدهای کشور شده است؛ که این امر خود یک تعارض تفکری است و در یک دستگاه تضاد رویه برنامه ریزی برای سدهای کشور وجود دارد. 

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگلها، ادامه داد: با توجه به اینکه سالانه 250 میلیون متر مکعب خاک وارد سدهای کشور می‌شود در از واقع از حجم نگهداری آب در سدها کاسته می‌شود که این رقم بیشتر از مخزن 206 میلیون متر مکعبی سد کرج است و در واقع هر ساله معادل یک سد را از دست می‌دهیم؛ بنابراین باید بالا دست سدها آبخیزداری انجام دهیم.

وی با بیان اینکه کارگروه مشترکی با وزارت نیرو برای مدیریت حوزه‌های بالا دست های کشور داریم، گفت: 42 میلیون هکتار حوزه بالا دست سد های کشور است و بخش از اعتباری که به ما میدهند را صرف آبخیزداری برای کنترل فرسایش خاک  در بالا دست سدهای کشور می‌کنیم.

وی اظهارداشت: تصور نادرست هدایت شدهای که به طور معمول در رسانهها مطرح میشود  آن است که خاکی که سیل با خود به شهر آورده از مناطق شیبدار و جنگلها آمده است زیرا درختان جنگل های ما قطع شده است.

جزیی افزود: معادنی که در کشور برداشت از آنها صورت می گیرد، خاک به جای مانده  آنها را در آبراهه ها، دره ها و مسیلهای سیل می‌ریزند، نخاله های ساختمانی نیز چنین سرنوشتی دارند و وقتی یک سیل می‌آید تمام آنها به پایین دست می‌آید.

 مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگلها، گفت:رودخانه های نیز به تناسب شدت بارش رسوب گذاری میکند و گلو لای دارد و به محض اینکه  یک باران شدید می‌آید آن را پایین آورده و وارد شهرها می‌کند که مسئولیت لایروبی آنها بر عهده وزارت نیرو است.

وی در پاسخ به این  سوال که از 42 میلیون حوزه بالا دست رودخانه ها که نیاز به آبخیز داری دارند در چه سطحی این عملیات انجام شده است، گفت:  در مجموع تنها در 5 میلیون هکتار از بالا دست رودخانه های کشور آبخیز داری انجام شده و در سطوح مابقی  برنامه ریزی شده و بخش‌های نیز دست نخورده است که دلیل آن مشکلات بودجه ای است.

جزیی گفت: از وزارت نیرو باید این سوال را پرسید که طبق قانونی باید بخشی از منابع مالی خود را برای آبخیز داری در بالادست سد ها می‌گذاشت، چرا از این منابع به سازمان جنگلها نمی‌دهند تا عملیات آبخیزداری انجام شود.

وی درباره وضعیت بودجه آبخیزداری در سال جاری،گفت: در سال جاری با تمام مشکلات اقتصادی که در کشور داشتهایم منابع بخش آبخیزداری افزایش یافته و  از 170 میلیاردتومان سال 96 به 1500 میلیارد تومان رسیده است.

این مقام مسئول در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار خبرگزاری تسنیم مبنی بر اینکه چه سطوحی برای آبخیزداری در اولیت قرار دارد و اینکه آیا بالادست سدها در اولیت بیشتری قرار دارند یا در نزدیکی شهر ها و روستاها در اولیت اند، گفت: در آبخیز داری چهار نوع اقدام در یک حوزه آبخیز شامل مکانیکی، بیومکانیکی،بیولوژیکی و مدیریتی تعریف می شود که بسته به شرایط جغرافیایی و وضعیت حوزه آبخیز متفاوت است اما از لحاظ منطقه‌ای تهران در اولویت قرار دارد و  تهران به لحاظ سیل بسیار حساس است.  

وی افزود: در مناطقی از تهران مانند امام زاده داورد، وردیج، گالاب دره و دربند فعالیتهای در این ارتباط انجام شده اما نیازمند تکمیل است و نیاز دارد که سازه ها تکمیل و کارهای جدید تری انجام شود تا حادثه سیل شیراز در کن، بزرگراه های امام علی(ع) و شهید صیاد شیرازی نیز روی ندهد،  زیرا آنها رود دره های تهران هستند که بسته شده اند.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم که چه رقم برای آبخیز داری تهران در نظر گرفته شده است، گفت: رقم آن  پیش بینی و به وزارت کشور، استانداری و سازمان مدیریت ارائه شده است؛ این ارقام مورد نیاز آبخیز داری در مقایسه با بودجه ای که به برخی از دستگاه ها ختصاص دادهمی شود، رقمی زیادی به حساب نمی‌آید.

جزیی افزود: از نظر ما 1500 میلیارد تومانی که دولت به آبخیزداری امسال اختصاص داده است هیچ است زیرا بودجه مورد نیاز برای  این بخش در مقایسه به فعالیتی که می توانیم انجام دهیم کوچک است و از عدد برنامه ششم که سالانه باید برای آبخیزداری 2 هزار میلیارد تومان اختصاص یابد کمتر است؛ در سال جاری با وجود افزایش چشمگیر بودجه آبخیز داری اما هنوز 500 میلیارد تومان کمتر از برنامه است.

 مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگلها، گفت: طرحهایی شامل اینکه روددره های تهران چقدر احتمال سیل دارند و تعیین دروه برگشت سیل و اینکه چه سازه ها و چه کارهایی باید در این رود دره‌ها انجام شود، را ارائه دادهایم و بخش دیگر هشدار به شهرداری تهران است.

جزیی گفت:در بخشی از فعالیت‌های عمرانی شهرداری تهران مانند خط جدید مترو تهران (که هنوز نیز افتتاح نشده) مانند یک خط عمودی تهران بریده و تمام زهکش ها قطع شده است؛ حال باید ببنیم که شهرداری در این ارتباط چه کاری میخواهد انجام دهد.

وی اظهار داشت: در برنامه ریزی های شهری به موضوع آبخیزداری شهری توجه نمیشود اما  این نگاهی است که در بحث برنامه ریزی شهری باید به آن توجه شود؛ آبخیزداری شهری، شهر را از تحدید نجات می‌دهد.