یک الگوی موفق فناوری
حوزه زیست فناوری از جمله بخش‌هایی است که می تواند بازاری برابر با فروش نفت داشته باشد و محققان ایرانی در این عرصه با ثبت اختراعات و فعالیت در شرکتهای دانش بنیان این حوزه خوش درخشیده اند.
به گزارش پایداری ملی، ایجاد «کمیته ملی زیست فناوری» به عنوان نهاد ملی مدیریت توسعه زیست فناوری در سال ۱۳۷۹ با عضویت دستگاه‌ها و نهادهای ذی‌ربط، نقطه آغاز ساماندهی نظام ملی زیست فناوری پس از انقلاب اسلامی بود.
این کمیته، سند ملی زیست‌فناوری را تدوین کرد که در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۳ به تصویب هیئت دولت رسید. بر اساس این سند، با ایجاد شورای عالی زیست‌فناوری به منظور سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و نظارت ملی در حوزه‌های آموزش، پژوهش و تولید در زیست‌فناوری موافقت شد. گرچه این شورا در تیرماه ۱۳۸۶ در پی تصمیم دولت برای انحلال بعضی از شوراهای عالی تعطیل شد اما با توجه به اهمیت و اولویت راهبردی زیست فناوری برای کشور، «ستاد توسعه زیست‌فناوری» در خرداد ماه ۱۳۸۷ زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تشکیل شد و آغاز به کار کرد.
با گذشت نزدیک به سه دهه از فعالیت نهاد ملی توسعه زیست‌فناوری، ایران امروز به یکی از کشورهای مطرح در حوزه زیست‌فناوری تبدیل شده است و از نظر تولید مقالات علمی این حوزه به رتبه ۱۳ جهان رسیده است.
بیشترین مجموع تعداد اختراعات ثبت شده به ترتیب به حوزه پزشکی و صنعت مربوط می‌شود. گرچه در گذشته، راهبرد زیست‌فناوری بیشتر به ایجاد و توسعه زیرساخت‌ها و تربیت نیروی انسانی معطوف بود، اما در راستای تقویت اقتصاد مقاومتی و دانش‌بنیان و کاهش وابستگی به نفت، تمرکز بر تجاری‌سازی و صادرات محصولات مبتنی بر دانش زیست‌فناوری تغییر پیدا کرد، به گونه‌ای که بر اساس نقشه جامع علمی کشور و در افق چشم‌انداز سال ۱۴۰۴ ایران باید به سهم ۳ درصدی از بازار جهانی زیست‌فناوری دست یابد.
بر اساس اعلام معاونت علمی، دستیابی به این هدف به این معناست که درآمد کشور از محل توسعه این فناوری، معادل فروش نفت خواهد بود.
تعداد کل شرکتهای دانش‌بنیان زیست‌فناوری تا پایان تیرماه سال ۱۳۹۶ برابر با ۳۷۸ شرکت بوده است.
تعداد شرکتهای دانش‌بنیان زیست‌فناوری در حوزه‌های مختلف
ستاد توسعه زیست‌فناوری همچنین در سال ۱۳۹۴ با هدف ارتقای دانش و فناوری‌های زیستی به منظور کسب ثروت و رفاه عمومی، اولویت‌های زیست‌فناوری کشور حوزه سلامت عمومی را در چهار حوزه آنتی‌بادی‌های «مونوکلونال»،«میکروآران‌ای»، «ویروس‌های انکولیتیک» و «پروبیوتیک‌ها» تبیین کرد. پیگیری‌های صورت گرفته، منجر به تصویب این حوزه‌ها در شورای عالی فناوری‌های پیشرفته با عنوان طرح‌های ملی زیست‌فناوری شد.
دستاوردهای فناورانه ستاد توسعه زیست فناوری