سلاح نفتی آمریکا با ژئوپلیتیک انرژی چه کرد؟

به گزارش پایداری ملی، تجارت خالص ماهانه نفت خام در منطقه گلف کاست (اختلاف میان صادرات ناخالص و واردات ناخالص) از رکورد ۶.۶ میلیون بشکه در روز واردات خالص در اوایل سال ۲۰۱۷ به ۰.۴ میلیون بشکه در روز صادرات خالص در دسامبر سال ۲۰۱۸ کاهش پیدا کرده است. صادرات ناخالص نفت خام از منطقه گلف کاست در دسامبر به رکورد ۲.۳ میلیون بشکه در روز رسید در حالی که واردات ناخالص این منطقه اندکی کم‌تر و به میزان ۲ میلیون بشکه در روز بود که پایین‌ترین میزان از مارس سال ۱۹۸۶ محسوب می‌شود.

تولید نفت آمریکا در فوریه به رکورد ۱۲.۱ میلیون بشکه در روز صعود کرد و پیش‌بینی شده است این میزان تولید در میان مدت ثابت بماند و سپس در سال‌های آینده رشد کند. آمریکا در زمینه تولید نفت پرچمدار جدید است و پس از این کشور روسیه و عربستان سعودی قرار می‌گیرند. عربستان سعودی هم‌چنان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان است و این مساله اهرم قابل ملاحظه‌ای به ریاض بخشیده است به خصوص که با روسیه و سایر شریکان‌شان در چارچوب گروه اوپک پلاس کار می‌کند. با این حال نقش مدیریت بازار چند دهه‌ای عربستان سعودی اکنون جای خود را به گروهی از تولیدکنندگان داده و قدرت ریاض را از نظر ژئوپلیتیکی در بازارهای جهانی نفت کاهش داده است. به این ترتیب عربستان سعودی کاری که زمانی می‌توانست به تنهایی انجام دهد را اکنون باید با شریکان متعدد انجام دهد.

در این بین تولید نفت خام آمریکا به خصوص در منطقه گلف کاست هم‌چنان رو به افزایش است. طبق گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت خام این منطقه در نوامبر سال ۲۰۱۸ به رکورد جدید ۷.۷ میلیون بشکه در روز صعود کرد. با این حال عمده نفتی که در آمریکا تولید می‌شود سبک است در حالی که آمریکا به گریدهای سنگین‌تر از سوی عربستان سعودی، ونزوئلا و سایرین نیاز دارد زیرا پالایشگاه‌های این کشور برای فرآوری نفت سنگین تجهیز شده‌اند. از سوی دیگر، مازاد نفت شیرین سبک به آمریکا اجازه داده نفت بیش‌تری صادر کند و قدرت ژئوپلیتیکی انرژی رو به رشدی به این کشور بخشیده که زمانی در انحصار عربستان سعودی و روسیه بود. میزان فزاینده صادرات نفت خام آمریکا به همراه افزایش میزان واردات LNG این کشور، ژئوپلیتیک انرژی را تغییر می‌دهد.

پس از این که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس سراویک از صنعت نفت خواست با دولت ترامپ برای حمایت از منافع سیاست خارجی واشنگتن به خصوص در آسیا و اروپا همکاری کند و بازیگران بد را در صحنه جهان مجازات کند، بر نفوذ انرژی رو به رشد آمریکا صحه گذاشت. پمپئو در این کنفرانس که در آن مدیران نفت و گاز آمریکا، بازیگران انرژی و مقامات اوپک حضور داشتند، گفت: فراوانی اکتشافات جدید نفت و گاز شیل، دست ما را در سیاست خارجی تحکیم خواهد کرد و رونق صادرات نفت و گاز آمریکا به این کشور اجازه می‌دهد تقاضای انرژی را که زمانی توسط رقیبان ژئوپلیتیکی این کشور برآورد می‌شد، تأمین کند.

بر اساس گزارش اویل پرایس، برای نخستین بار حداقل در تاریخ معاصر است که مقامات آمریکایی در نظر می‌گیرند از تولید و صادرات نفت برای برتری ژئوپلیتیکی استفاده کنند. آخرین باری که این کشور از چنین نفوذی استفاده کرد به سال‌ها پیش از جنگ جهانی دوم بازمی گردد که آمریکا صادرات نفت به ژاپن را متوقف کرد و این اقدام یکی از عواملی بود که باعث شد ژاپن در سال ۱۹۴۱ به بندر پرل هاربر حمله کند. به علاوه اظهارات پمپئو منعکس کننده معکوس شدن سلاح نفتی است که تولیدکنندگان عرب چند دهه قبل علیه آمریکا و متحدان غربی‌اش استفاده کرده بودند که شامل تحریم نفتی عربی ناموفق ۱۹۶۷ و تحریم نفتی عربی ۱۹۷۳ است که آمریکا و متحدانش را به زانو درآورد و قیمت نفت را چهار برابر کرده و باعث تشدید موانع اقتصادی برای غرب و تغییرات اقتصادی شد که همچنان ادامه دارد.