عربستان این‌بار به نفع ایران کار می‌کند؟/سیاستی که مانع کاهش قیمت نفت خواهد شد

به گزارش پایداری ملی، شب گذشته یازدهمین نشست کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق  اوپک و غیر اوپک در ابوظبی برگزار شد و این کمیته گزارش ماهانه خود را بر تحولات کوتاه مدت در بازارهای جهانی نفت خام شامل چشم‌انداز و سناریوهای تحلیلی منتشر کرد.

کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک بر اقدام‌ها و تلاش‌های مستمر تولیدکنندگان حاضر در بیانیه همکاری  ( Declaration of Cooperation) با هدف ایجاد بازار نفت متوازن و پایدار به نفع هر دو قشر تولیدکننده و مصرف‌کننده، صنایع و  اقتصاد جهان تاکید کرد.

کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک اشاره کرد شرکت‌کنندگان در بیانیه همکاری در اکتبر ۲۰۱۸ به توافقنامه کاهش تولید روزانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه‌ای (مصوبه نشست ۱۷۱ اوپک و نخستین نشست مشترک اوپک و غیراوپک در وین) ۱۰۴ درصد پایبند بوده‌اند.

کمیته همچنین شرایط کنونی عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی نفت خام را بررسی و اشاره کرد که در سال ۲۰۱۹ رشد عرضه بیش از تقاضای جهانی سبب ایجاد تردیدهایی در بازار می‌شود.

این کمیته تاکید کرد که تعدیل چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان در کنار این تردیدها، می‌تواند سبب کاهش تقاضا برای نفت خام در سال ۲۰۱۹ میلادی شود و سرانجام به افزایش شکاف بین عرضه و تقاضا بینجامد.

کمیته وزارتی همچنین از کمیته فنی خواست شرایط بازار را به‌طور مداوم رصد و سناریو‌های تحلیلی مبنی بر داده‌های جدید را با توجه به گزینه‌های مربوط به ارقام تولید در سال ۲۰۱۹ بررسی کند، زیرا امکان به‌کارگیری راهبردهای جدید برای ثبات بازار وجود دارد.

این گزارش حاکی است همانطور که پیش از برگزاری این جلسه نیز در رسانه های بین المللی اعلام شده بود مقرر شده بود تا در این نشست روند کاهش قیمت نفت نیز مورد ارزیابی قرار گیرد تا برای مقابله با آن راه حل هایی اتخاذ شود.

* عربستان: صادرات نفت خود را 500 هزار بشکه کاهش می دهیم

همانطور که مشخص است قیمت نفت در هفته های اخیر روند نزولی به خود گرفته است با کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده نفت عضو اوپک  از کاهش صادرات این کالا در ماه آینده میلادی خبر داده است.

خالد فالح، وزیر انرژی عربستان در ابوظبی گفت که صادرات نفت کشورش در ماه آینده (دسامبر) ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت و انتظار دارد تا دیگر تولید کنندگان نفت نیز تا 500 هزار بشکه در روز تولید خود را کاهش دهند.

عربستان در حالی از کاهش صادرات نفت در ماه آینده میلادی خبر داده است که اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) هنوز باید در این باره تصمیم گیری کنند.

فالح معتقد است هنوز توافقی بین تولیدکنندگان نفت درباره کاهش تولید وجود ندارد و باید تمامی عوامل را مورد مطالعه قرار دهیم.

وزیر انرژی عربستان تاکید کرد: قیمت نفت به پائین‌ترین سطح در شش ماه گذشته رسیده است و باید مناع از کاهش بیشتر قیمت نفت در بازار جهانی شویم.

روز جمعه، بهای نفت خام برنت برای اولین بار از آوریل سال جاری به زیر ۷۰ دلار هم رسید؛ و این در حالی بود که بیش از یک ماه پیش قیمت هر بشکه نفت برنت تا ۸۶ دلار در هر بشکه هم بالا رفته بود.

کارشناسان در بعضی کشورهای صادرکننده نفت در این مورد ابراز نگرانی کرده‌اند که ممکن است روند نزولی کنونی به تکرار "بحران نفتی" سال ۲۰۱۴ منجر شود که در جریان آن، بهای نفت خام ظرف چند ماه به شدت سقوط کرد.

با آغاز روند نزولی بهای نفت در تابستان سال ۲۰۱۴، سقوط قیمت تا تشکیل کمیته مشترک نظارت بر بازار با عضویت اعضای اوپک و چند کشور غیراوپک و تصمیم آنان به کاهش تولید از اوایل سال ۲۰۱۷ ادامه داشت. کاهش تولید باعث شد که بهای نفت خام که به زیر ۳۰ دلار در بشکه رسیده بود به تدریج افزایش یابد.

* محمدعلی خطیبی: عربستان تحمل کاهش شدید قیمت های نفت را ندارد

در همین رابطه سید محمد علی خطیبی می گوید: براساس پیش بینی های موسسات بین المللی انرژی افزایش تولید بیش از 2 میلیون بشکه ای نفت توسط اعضای اوپک و غیر اوپک بسیار زیاد است زیرا تقاضا برای سال 2019 تنها 1 میلیون 300 هزار بشکه افزایش خواهد داشت.

مدیر اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: براین اساس باید یک میلیون بشکه نفت از این میزان تولید کاهش یابد تا قیمت نفت افت شدید نداشته باشد.

خطیبی خاطرنشان کرد: این روزها قیمت نفت شدیدا کاهش یافته است و همه کشورهای تولید کننده نفت را نگران کرده است و از هم اکنون باید جلوی کاهش شدید قیمت نفت را گرفت و در واقع عربستان دیگر نمی تواند قیمت های پایین نفت را تحمل کند.

به گفته این کارشناس بازار نفت این تصمیم عربستان می تواند علت دیگری هم داشته باشد که همان افت تولید نفت در عربستان است در صورتی که عربستان پیش از اعمال تحریم های نفتی علیه ایران گفته بود با کاهش یک بشکه صادرات نفت ایران 2 بشکه جایگزین می کنیم اما دیدیم که این گفته عربستان فقط یک بلوف سیاسی بود و عربستان فقط توانسته بود 300 تا 400 هزار بشکه تولید خود را بالا ببرد که این موضوع مورد رضایت آمریکا نبود.

خطیبی تصریح کرد: باید تا ماه اینده صبر کرد و دید که آیا عربستان این کاهش تولید را خواهد داد و یا اینکه فقط در حد حرف باقی خواهد ماند.

* ایران خواستار حذف کمیته نظارتی توافق اوپک–غیراوپک

درحالی که این کمیته در جلسه شب گذشته تصمیم عاقلانه‌ای در راستای کاهش تولید نفت با توجه به میزان تقاضا گرفته است که وزیر نفت ایران در تاریخ 15 آبان ماه امسال درخواست کرده بود تا این کمیته حذف شود زیرا ماه پیش تصمیمی را اتخاذ کرده بود که به نفع ایران نبود.

شاید به همین دلیل هم باشد که وزیر نفت ایران در جلسه شب گذشته این کمیته حضور نداشت.

براین اساس "بیژن زنگنه" در نامه به "محمد بارکیندو" اعلام کرده است: متاسفانه در ماه‌های گذشته عملکرد کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک – غیراوپک (جِی.ام.ام.سی) و کمیته فنی مشترک (جِی.تی.سی) بر مبنای تفسیر غلط از تصمیم‌های کنفرانس اوپک بوده است که در مکاتبات خود، این موارد را بارها یادآوری کردم. 

وی افزود: تفاسیر حقوقی دبیرخانه اوپک از تصمیمات اوپک که در بیستمین جلسه کمیته فنی مشترک در الجزیره ارائه شد، ضمن تایید نگرانی‌ها، نشان‌دهنده این نکته بود که کمیته مشترک وزارتی نظارت و کمیته فنی مشترک برداشت صحیحی از حدود وظایف و ماموریت خود ندارند. 

زنگنه تصریح کرد: برخی اعضای اوپک عضو این کمیته ها ضمن اعلام آشکار همراهی با آمریکا در اعمال تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی آن کشور علیه ایران در تلاش برای استفاده ابزاری و سیاسی از این 2 کمیته در حمایت از سیاست‌های آمریکا علیه ایران برآمده اند. 

وزیر نفت اضافه کرد: کار این 2 کمیته نمی‌تواند حافظ منافع جمعی اوپک باشد و مادامی که شرح وظایف و اختیارات این کمیته ها به‌طور کامل تعریف نشده و به تصویب کنفرانس اوپک نرسیده است، فعالیت آنها قابل توجیه نیست. بنابراین دبیرخانه اوپک باید از ارائه هرگونه خدمات و هزینه برای آنها اجتناب کند. بدیهی است هرگونه گزارش یا پیشنهادی از سوی این 2 کمیته قابل پذیرش نیست.

زنگنه توزیع نامه خود توسط دبیرخانه میان روسای هیات‌های نمایندگی عضو اوپک و کشورهای غیراوپک مشارکت کننده در بیانیه همکاری را خواستار شد.

وی همچنین درخواست کرد موضوع تهیه و تدوین شرح وظایف و اختیارات برای کمیته مشترک وزارتی نظارت و کمیته فنی شامل عضویت، ماموریت، ریاست، مسوولیت‌ها و اختیارات به عنوان یک بند جداگانه در دستور کار نشست یکصد و هفتاد و پنجم وزیران نفت و انرژی اوپک در ششم دسامبر 2018 میلادی (آذر 1397) قرار گیرد.

* تصمیم غیر منطقی کمیته در نشست الجزایر

اوایر مهرماه سال جاری بود که اعضای کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیر اوپک در الجزایر تشکیل جلسه دادند و در این نشست، گزارش ماهانه کمیته مشترک فنی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک (JTC) و تحولات کوتاه مدت بازارهای جهانی نفت خام شامل دورنمای سال ۲۰۱۹ را بررسی کردند.

کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک اشاره کرد که بر خلاف افزایش تردیدها در بنیان‌های بازار نفت شامل اقتصاد، عرضه و تقاضا، کشورهای حاضر در توافق همکاری کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به تلاش خود برای بازار متوازن و پایدار نفت به نفع مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان، صنایع و اقتصاد کلان جهان ادامه می‌دهند.

 این کمیته همچنین رضایت‌خاطر خود را از چشم‌انداز کنونی بازارهای جهانی نفت خام  و وجود تعادل سالم بین عرضه و تقاضا اعلام کرد.

کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک همچنین رضایت کلی خود را از عملکرد کشورهای حاضر در توافق از زمان برگزاری نشست این کمیته در وین اظهار و اشاره کرد که برای پایبندی ۱۰۰ درصدی به سهمیه‌های تولید تلاش‌ها ادامه داشته و این روند سبب کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام شده است.

این کمیته اعلام کرد که کشورهای دارای مازاد ظرفیت تولید به منظور  پاسخگویی به نیازهای مشتریان در ماه‌های باقی مانده از سال ۲۰۱۸ با آنها همکاری کنند. 

کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک، کمیته فنی نظارت بر این توافق را مامور رصد و بررسی اوضاع بازارهای جهانی نفت خام و سطح پایبندی کشورهای حاضر در توافق همکاری اوپک و غیراوپک همسو با تلاش‌ها برای رعایت پایبندی ۱۰۰ درصدی به سقف تولید کرد.

افزون بر این، کمیته مشترک فنی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک مسئول مطالعه چشم انداز ۲۰۱۹ و گزینه‌های کنونی سطح تولید در سال ۲۰۱۹ برای جلوگیری از برهم خوردن توازن در بازارهای جهانی نفت خام شد.

* یک کارشناس بازار انرژی: تصمیم نشست الجزایر به ضرر بازار نفت

احمد میثاقیان با اشاره به دهمین نشست کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک گفته بود این تصمیم به ضرر بازار نفت است به طوریکه می تواند قیمت نفت را نزولی کند.

وی ادامه داد: عملا این کمیته به کشورهایی که توان تولید دارند مجوز داد تا تا جایی که می توانند تولید خود را افزایش دهند و هر مقدار که تقاضا وجود دارد این کشور ها عرضه کنند.

میثاقیان خاطرنشان کرد: این تصمیم  عملا چراغ سبزی به تولیدکنندگان نفت بود که می توانند تولید نفت را بالا برند و منجر به کاهش قیمت نفت در بازار شود.

* قیمت نفت در بازار چه خواهد شد؟

همانطور که می دانید قیمت نفت پیش از اعمال تحریم های نفتی علیه ایران روند صعودی به خود گرفت اما در روزهای اخیر به یک باره شاهد توقف این روند و آغاز روند نزولی قیمت نفت در بازار جهانی هستیم و این سوال ایجاد می شود که چه طور با آغاز تحریم های نفتی علیه ایران قیمت نفت روند فزاینده به خود نداشت در صورتی که در تحریم های گذشته قیمت نفت ایران به بیش از 100 دلار در هر بشکه رسید.

محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک گفت: در دوره تحریم های گذشته تقاضای نفت به دلیل شرایط اقتصادی روند فزاینده ای داشت که خروج یک باره نفت ایران از بازار و نبود نفت جایگزین به بازار نفت شوک ایجاد کرد.

وی ادامه داد: اما در تحریم های کنونی به دلیل مشکلات اقتصادی حاکم بر جامعه جهانی دیگر شاهد این تقاضای نفت نیستیم و می توان گفت رشد تقاضا ضعیف تر از گذشته است.

خطیبی خاطرنشان کرد: از طرف دیگر آمریکا به 8 کشور خریدار نفت ایران معافیت داد و با این کار مانع از افزایش قیمت نفت شد. زیرا که آمریکا از قیمت بالای نفت زیان خواهد دید.

این کارشناس انرژی اظهار کرد: اگر عربستان و اعضای اوپک و غیر اوپک تصمیم بگیرند تا مازاد عرضه را به میزان 1 میلیون بشکه کاهش دهند آنگاه تقاضا که برای سال 2019 فقط 1.3 میلیون بشکه است می تواند جواب داده شود و قیمت نفت در همین محدوده باقی خواهد ماند اما اگر این تصمیم اجرایی نشود شاهد کاهش قیمت نفت در بازار خواهیم بود که می تواند شرایط کشورهای تولید کننده نفت را برهم زند.